Nakaangkla sa Dai Nagbabagong mga Prinsipyo

AN GABOS na sosyedad nin tawo may inaakong pamantayan sa moral. Bako daw na minaoyon kamo na an mga kualidad na siring baga nin pagkaonesto, kabootan, pagigin mapagmalasakit, asin pagigin bakong maimot inaapresyar sa bilog na kinaban asin nakakaakit sa kadaklan sa sato?

Kiisay na mga Prinsipyo?

Kan enot na siglo C.E., sarong edukadong marhay na tawo na an ngaran Saulo an nabuhay sa tahaw nin tolong maimpluwensiang kultura na may mga pamantayan sa moral—an Judio, Griego, asin Romano. Apuera sa detalyadong mga kostumbre  asin ley na ipinapaotob kan mga kulturang iyan, nasabotan ni Saulo na an mga tawo sa pangkagabsan ginigiyahan nin natural na pakamate sa moral. Iyan an satong konsensia. Pakatapos na si Saulo magin an Kristianong apostol na si Pablo, sia nagsurat: “Kun an mga tawo kan mga nasyon na mayo nin ley minagibo sa saindang naturalesa [“oyon sa natural na tendensia,” The New Testament in Modern Speech] nin mga bagay kan ley, an mga tawong ini, minsan ngani mayo nin ley, iyo na mismo an ley sa saindang sadiri. Sinda mismo an nagpapaheling na an ley nasusurat sa saindang puso, mantang an saindang konsensia nagpapatotoo sa kaibanan ninda.”—Roma 2:14, 15.

Minsan siring, igo na daw para sa sato an paggiya sana kan “natural na tendensia” kun nagmamaigot kitang magdesisyon kun ano an tama asin sala? Arog kan tibaad naoobserbaran nindo, an kasaysayan nin tawo pano nin pagkasudya nin mga indibiduwal asin grupo. Nakombensir kaini an dakol na kaipuhan niato an paggiyang hale sa mas halangkaw na gikanan tanganing maestablisar an pinakamarahay na mga prinsipyo na susunodon. Mimidbidon nin dakol na an Kaggibo sa mga tawo iyo an nasa pinakamarahay na kamugtakan na magtao nin siring na dai nagbabagong mga pamantayan. Sa saiyang librong The Undiscovered Self, si Dr. Carl Jung nagkomento: “An indibiduwal na garo dai nakaangkla sa Dios dai makakalaban nin solo sa pisikal asin moral na mga sugot kan kinaban.”

An konklusyon na iyan kaoyon kan isinurat nin sarong suanoy na propeta: “Bakong kapot nin daganon na tawo an saiyang dalan. Bakong kapot nin tawong naglalakaw dawa an paggiya sa saiyang lakad.” (Jeremias 10:23) An satong Kaglalang nagsabi: “Ako . . . an nagtutukdo saimo para sa saimong karahayan asin an nagpapalakad saimo sa dalan na dapat mong lakawan.”—Isaias 48:17, An Banal na Biblia.

Sarong Masasarigan na Gikanan nin Mapagtitiwalaan na mga Prinsipyo

An kinotar pa sanang mga tataramon manonompongan sa gikanan nin mga pamantayan sa moral na may pinakamahiwas na sirkulasyon—an Banal na Kasuratan. Minilyon na tawo sa bilog na kinaban, dawa bakong mga Kristiano asin bakong relihiosong indibiduwal, an nagkonsulta sa Kasuratan para sa pakarorop asin kadonongan. An Aleman na parasurat nin berso na si Johann Wolfgang von Goethe nagsurat: “Para sa sako, namomotan asin iginagalang ko [an Biblia], huli ta utang ko digdi an sakong haros bilog na pag-oswag sa moral.” Ibinareta na an Hindung lider na si Mohandas Gandhi nagsabi: “Uminom nanggad kamo nin dakol sa mga burabod na itinao sa saindo sa Sermon sa Bukid [na kabtang kan mga katokdoan ni Jesu-Cristo na yaon sa Biblia] . . . Huli ta para sa lambang saro sa sato an itinotokdo kan Sermon na iyan.”

Si apostol Pablo, na kinotar sa enotan, itinampok an mahalagang papel kan Banal na Kasuratan sa pagtao nin masasarigan na mga prinsipyo: “An gabos na Kasuratan ipinasabong nin Dios asin kapakipakinabang para sa pagtokdo.” (2 Timoteo 3:16) Totoo daw talaga iyan?

Taano ta dai nindo helingon mismo? Siyasaton an mga prinsipyo na nakalista sa sunod na pahina. Mangnohon an positibong mga prinsipyo na sinusuportaran kaiyan. Horophoropon kun paanong an mga ideya na kaiba sa mga katokdoan na ini igwa kan puersa na paoswagon an kalidad kan saindong buhay asin kan saindong relasyon sa iba.

Makikinabang daw Kamo?

An nakalistang mga prinsipyo pira sanang halimbawa kan praktikal na hatol na yaon sa Banal na Kasuratan. Apuera kaini, an Tataramon nin Dios igwa nin dakol na patanid tumang sa nakakadanyar na mga kaisipan, pananaram, asin mga gibo na puedeng magkaigwa nin nakakadanyar na epekto sa satong buhay.—Talinhaga 6:16-19.

Iyo, an mga katokdoan kan Biblia nagtatao nin sarong bagay na sa pangkagabsan kulang na gayo sa sosyedad nin tawo—an hatol na nagpapangyari sa mga tawo na makapatalubo kan pinakamarahay na mga pamantayan sa moral na posible. An mga nag-aako asin nag-aaplikar kan mga katokdoan na ini nakakaeksperyensia nin dakulang pagkaliwat. An saindang paagi nin pag-iisip nababago para sa mas ikakarahay. (Efeso 4:23, 24) Nagigin mas marahay an saindang mga motibo. An pakanood kan mga  prinsipyo nin Dios na ipinahayag sa Biblia nakatabang sa dakol na haleon sa saindang puso an diskriminasyon sa ibang rasa, pagkaanggot na mayong basehan, asin pagkaongis. (Hebreo 4:12) An Kasuratan asin an mga prinsipyo na sinusuportaran kaiyan nagpahiro sa mga tawo na isikwal an gabos na klase nin kadahasan asin bisyo saka magin mas marahay na mga tawo.

Iyo, an mga prinsipyo kan Biblia nakatabang sa minilyon na mapangganahan an hararom an pagkagamot na mga ugale asin gibo na nakaraot sa buhay nin iba. (1 Corinto 6:9-11) An siring na mga indibiduwal binabago kan mga katokdoan kan Biblia—bako sana an saindang ugale kundi pati an saindang puso, paglaom, asin pamilya. Gurano man an pagraot kan kamugtakan kan kinaban, may mga  tawo sa bilog na globo na padagos na nagbabago para sa mas ikakarahay. Asin dai ini maontok. “Naalang an berdeng doot, naluyos an burak; alagad kun dapit sa tataramon kan satong Dios, iyan magdadanay sagkod sa panahon na daing talaan.”—Isaias 40:8.

Minsan siring, kamo daw personal na makikinabang sa “tataramon kan satong Dios”? An mga Saksi ni Jehova maoogmang ipaheling sa saindo kun paano aakoon an mga prinsipyo kan Biblia para sa saindong kapakinabangan. An pamumuhay kaoyon kan siring na mga prinsipyo mangangahulogan nin pagkamit kan pag-oyon nin Dios ngonyan asin magiya sa nagdadanay na buhay na dinidirehiran nin dai nagbabagong mga prinsipyo na gikan sa Dios.

[Kahon/Mga Ritrato sa pahina 6, 7]

Dai Nagbabagong Mga Prinsipyo

An Bulawan na Reglamento sa Paggawe. “Kun siring, an gabos na boot nindong gibohon sa saindo nin mga tawo, dapat man na gibohon nindo sa sainda; sa katotoohan, iyo ini an boot sabihon kan Ley asin kan Mga Propeta.”—Mateo 7:12.

Kamotan an saimong kapwa. “Kamotan mo an saimong kapwa nin siring sa saimo man sana.” (Mateo 22:39) “An pagkamoot dai naggigibo nin karompotan sa saiyang kapwa; kun siring an pagkamoot iyo an kaotoban kan ley.”—Roma 13:10.

Igalang asin tawan nin onra an iba. “Sa pagkamoot na sa magturugang magkaigwa kamo nin mamomoton na kapadangatan sa lambang saro. Sa pagtao nin onra sa lambang saro mangenot kamo.”—Roma 12:10.

Pagmaigotan na makipagkatoninongan. “Papagdanayon an katoninongan sa pag-oltanan nin lambang saro.” (Marcos 9:50) “Kun posible, sagkod na iyan nasa saindo, makipagkatoninongan sa gabos na tawo.” (Roma 12:18) “Sunodon niato an mga bagay na nagpapatoninong.”—Roma 14:19.

Magin mapagpatawad. “Ipatawad mo samo an samong mga utang, siring na kami man nagpatawad sa mga may utang sa samo.” (Mateo 6:12) “Magin maboot sa lambang saro, mapagmalasakit sa mamomoton na paagi, na sueltong nagpapatarawadtawadan.”—Efeso 4:32.

Magin maimbod. “Magin maimbod ka sa sadiri mong agom; siya sana an tawan mo kan saimong pagkamoot. . . . Makontento ka sa saimong agom, asin hanapon mo an saimong kaogmahan sa babaeng saimong inagom. . . . Danay na ikaogma mo an saiyang kabinian; mapano ka kan saiyang pagkamoot. . . . Tadaw ta itatao mo an saimong pagkamoot sa ibang babae? Tadaw ta orog na papahalagahan mo an karinyo kan agom nin ibang lalaki?” (Talinhaga 5:15-20, Marahay na Bareta Biblia) “An maimbod sa pinakakadikit maimbod man sa dakol, asin an bakong matanos sa pinakakadikit bako man na matanos sa dakol.” (Lucas 16:10) “An hinahanap sa mga mayordomo iyo na an tawo makuang maimbod.”—1 Corinto 4:2.

Magin sadiosan. “Puede daw akong magin malinig sa moral na igwa nin marigsok na mga timbangan asin igwa nin supot nin mga gapong pantimbang na madaya?” (Miqueas 6:11) “Kami nagtitiwala na kami igwa nin sadiosan na konsensia, mantang minamawot niamo na gumawe nin sadiosan sa gabos na bagay.”—Hebreo 13:18.

Magtaram nin totoo asin magin makatanosan. “Kaongisan an maraot, asin kamotan an marahay, asin tawan nin lugar sa tata an hustisya.” (Amos 5:15) “Magtaram kamo nin katotoohan sa lambang saro. Gibohon an saindong paghokom sa saindong mga tata na may katotoohan asin paghokom sa katoninongan.” (Zacarias 8:16) “Ngonyan na nahale na nindo an kaputikan, an balang saro sa saindo magtaram nin katotoohan sa saiyang kapwa.”—Efeso 4:25.

Magin mahigos asin maigot. “Nakaheling ka na nin tawong eksperto sa saiyang trabaho? Sa atubangan nin mga hade sia mamumugtak.” (Talinhaga 22:29) “Dai kamo maghinugak sa saindong gibohon.” (Roma 12:11) “Ano man an saindong ginigibo, gibohon iyan nin bilog na kalag na siring baga kun para ki Jehova, asin bakong para sa mga tawo.”—Colosas 3:23.

Magin mahoyo, mapagmalasakit asin maboot. “Isulog nindo an mamomoton na mga pagmate nin pagmalasakit, kabootan, kababaan nin isip, kahoyoan, asin pakatios.”—Colosas 3:12.

Daogon nin karahayan an karompotan. “Padagos na kamotan an saindong mga kaiwal asin ipamibi idtong mga nagpepersegir sa saindo.” (Mateo 5:44) “Dai kamo magpadaog sa karompotan, kundi padagos na daogon nin karahayan an karompotan.”—Roma 12:21.

Itao sa Dios an saindong pinakamakakaya. “‘Kamotan mo si Jehova na saimong Dios sa bilog mong puso asin sa bilog mong kalag patin sa bilog mong isip.’ Iyo ini an nakakalabi sa gabos asin enot na togon.”—Mateo 22:37, 38.

[Mga Ritrato]

An pag-ako sa mga prinsipyo kan Biblia makakatabang sa sato na magkaigwa nin mga mapangganang pag-agoman, maogmang relasyon sa pamilya, asin nakakakontentong pakikikatood