“Dai Kamo Magbalos nin Maraot sa Maraot sa Kiisay Man”
“Dai Kamo Magbalos nin Maraot sa Maraot sa Kiisay Man”
“Dai kamo magbalos nin maraot sa maraot sa kiisay man. Magtagama nin marahay na mga bagay sa pagheling nin gabos na tawo.”—ROMA 12:17.
1. Anong klaseng ugale an bakong bihira?
KUN an sarong aki itinuldang kan tugang nia, sa parate an enot na reaksion kan aki iyo na ituldang man an saiyang tugang. Makamomondo, an siring na ugale nin pagbalos bako sanang sa mga aki nangyayari. Dakol na may edad na an minagawe nin siring kaiyan. Kun may nakakolog sa saindang boot, gusto nindang makabalos. Totoo, an kadaklan na may edad na dai man literal na gigibohon an pagtuldang, alagad dakol an magibo nin garo man sana pagtuldang sa tusong mga paagi. Tibaad nagpapalakop sinda nin nakakadanyar na tsismis manongod sa saro na nakakolog sa sainda o maggibo nin mga paagi tanganing olangon sia na magin mapanggana. Arin man na paagi an gamiton, sasaro sana an motibo—an magbalos.
2. (a) Taano ta linalabanan nin tunay na mga Kristiano an kamawotan na bumalos? (b) Anong mga hapot asin arin na kapitulo sa Biblia an pag-oolayan niato?
2 Minsan ngani nakatadom nang marhay an kamawotan na bumalos, linalabanan kan tunay na mga Kristiano na magpadaog sa kamawotan na iyan. Imbes, hinihingoa ninda na sunodon an konseho ni apostol Pablo: “Dai kamo magbalos nin maraot sa maraot sa kiisay man.” (Roma 12:17) Ano an mamotibar sa sato na mamuhay kaoyon kan halangkaw na pamantayan na iyan? Kiisay partikularmente na dai kita maninigong magbalos nin maraot? Anong mga pakinabang an aanihon niato kun pupugolan niato an pagbalos? Tanganing masimbag an mga hapot na iyan, pag-adalan niato an konteksto kan mga tataramon ni Pablo asin helingon niato kun paano an Roma kapitulo 12 nagpapaheling na an pagpugol na bumalos iyo an tama, mamomoton, asin mapakumbaba na gibohon. Pag-oolayan niato nin saro-saro an tolong aspektong ini.
“Bilang Resulta Ako Nakikimaherak sa Saindo”
3, 4. (a) Poon sa Roma kapitulo 12, ano an tinotokar ni Pablo, asin ano an kahulogan kan saiyang paggamit kan pananaram na “bilang resulta”? (b) Ano an posibleng nagin epekto sa mga Kristiano sa Roma kan pagmalasakit nin Dios?
3 Poon sa kapitulo 12, tinotokar ni Pablo an apat na magkakoronektar na tema na nakakaapektar sa buhay nin sarong Kristiano. Ilinaladawan nia an satong relasyon ki Jehova, sa mga kapagtubod, sa mga daing pagtubod, asin sa mga autoridad sa gobyerno. Ipinaparisa ni Pablo na igwa nin sarong pundamental na dahelan tanganing labanan an salang mga inklinasyon, kaiba an kamawotan na bumalos, kan sabihon nia: “Bilang resulta ako nakikimaherak sa saindo huli sa mga pagmalasakit nin Dios, mga tugang.” (Roma 12:1) Mangnoha an pananaram na “bilang resulta,” na nangangahulogan na “huli sa nasambitan sa enotan.” Garo man sana sinasabi ni Pablo, ‘Huli sa ipinaliwanag ko pa sana sa saindo, nakikimaherak ako sa saindo na gibohon nindo an sunod na sasabihon ko sa saindo.’ Ano an ipinaliwanag ni Pablo sa mga Kristianong idto sa Roma?
4 Sa enot na 11 kapitulo kan saiyang surat, tinokar ni Pablo an makangangalas na oportunidad na bukas sa mga Judio sagkod sa mga Hentil tanganing magin mga namamahala kaiba ni Cristo sa Kahadean nin Dios, sarong paglaom na dai inako kan natural na Israel. (Roma 11:13-36) Nagin posible sana an mahalagang marhay na pribilehiong iyan “huli sa mga pagmalasakit nin Dios.” Paano maninigong maghimate an mga Kristiano sa dakula asin dai na kutana maninigong kabootan na ini nin Dios? An saindang puso maninigo na pano nin siring na odok na pagpasalamat tanganing mapahiro sinda na gibohon an sunod na sinabi ni Pablo: “Idolot nindo an saindong hawak na siring sa buhay na atang, banal, inaako nin Dios, sarong sagradong paglilingkod na igwa kan saindong kakayahan na mangatanosan.” (Roma 12:1) Pero, paano man nanggad ikakadolot kan mga Kristianong idto an saindang sadiri bilang “atang” sa Dios?
5. (a) Paano ikakatao nin saro an saiyang sadiri bilang “atang” sa Dios? (b) Anong prinsipyo an maninigong makaimpluwensia sa paggawe nin sarong Kristiano?
5 Si Pablo padagos na nagpaliwanag: “Dai na kamo magpamolde sa sistemang ini nin mga bagay, kundi maliwat kamo paagi sa pagbago kan saindong pag-isip, tanganing mapatunayan nindo sa saindong sadiri kun ano an marahay asin inaako patin sangkap na kabotan nin Dios.” (Roma 12:2) Imbes na togotan an espiritu kan kinaban na maimpluwensiahan an saindang kaisipan, kinaipuhan nindang bagohon an saindang kaisipan tanganing magin kapareho kan kaisipan ni Cristo. (1 Corinto 2:16; Filipos 2:5) An prinsipyong iyan maninigong makaimpluwensia sa aroaldaw na paggawe kan gabos na tunay na Kristiano, kaiba na kita ngonyan.
6. Basado sa pangangatanosan ni Pablo na yaon sa Roma 12:1, 2, ano an nagpapahiro sa sato na likayan an pagbalos?
6 Paano nakakatabang sa sato an pangangatanosan ni Pablo sa Roma 12:1, 2? Arog kan linahidan nin espiritu na mga Kristianong idto sa Roma, kita odok na nagpapasalamat sa padagos asin kadakol na kapahayagan nin pagmalasakit na ipinapaabot sa sato nin Dios asin padagos na ipinapaabot sa sato sa kada aldaw kan satong buhay. Bilang resulta, an puso na pano nin pagpasalamat nagpapahiro sa sato na paglingkodan an Dios sa bilog niatong kosog, rekursos, asin mga abilidad. An odok sa pusong kamawotan na iyan nagpapahiro man sa sato na gibohon an pinakamakakaya niato tanganing mag-isip, bakong arog kan kinaban, kundi arog ni Cristo. Asin an pagkaigwa kan kaisipan ni Cristo nakakaapektar sa satong pagtratar sa iba—sa mga kapagtubod sagkod sa mga daing pagtubod. (Galacia 5:25) Halimbawa: Kun kita nag-iisip arog ni Cristo, mapipiritan kitang labanan an kamawotan na bumalos.—1 Pedro 2:21-23.
“An Saindo Logod na Pagkamoot Mayo nin Pagsaginsagin”
7. Anong klaseng pagkamoot an tinotokar sa Roma kapitulo 12?
7 Pinupugolan niatong magbalos nin maraot sa maraot bako sanang huli ta iyan an tama na gibohon kundi huli man ta iyan an mamomoton na gibohon. Mangnoha kun paano sunod na tinokar ni apostol Pablo an motibo nin pagkamoot. Sa libro nin Roma, ginamit ni Pablo an terminong “pagkamoot” (sa Griego, a·gaʹpe) nin nagkapirang beses kan nagtataram manongod sa pagkamoot nin Dios asin ni Cristo. (Roma 5:5, 8; 8:35, 39) Minsan siring, sa kapitulo 12, ginamit ni Pablo an a·gaʹpe sa laen na paagi—sa pagtaram manongod sa pagkamoot na ipinapaheling sa mga kapwa tawo. Pagkatapos sambiton na an espirituwal na mga balaog nagkakalaenlaen asin na iyan nasa nagkapirang nagtutubod, nasambitan ni Pablo an sarong kualidad na maninigong kultibaron kan gabos na Kristiano. Sinabi nia: “An saindo logod na pagkamoot mayo nin pagsaginsagin.” (Roma 12:4-9) An pagpaheling nin pagkamoot sa iba sarong pundamental na tanda nin tunay na mga Kristiano. (Marcos 12:28-31) Sinasadol kita ni Pablo na seguradohon na sinsero an pagkamoot na ipinapaheling niato bilang mga Kristiano.
8. Paano niato ikakapaheling an bakong mapagsaginsagin na pagkamoot?
8 Dugang pa, tinawan man nin atension ni Pablo kun paano ipapaheling an pagkamoot na mayo nin pagsaginsagin, na sinasabi: “Ikasurang nin makuri an maraot, mangapot sa marahay.” (Roma 12:9) Mapuersang mga tataramon an “ikasurang” asin “mangapot.” An “ikasurang” puedeng itradusir na “ikaongis nin labi-labi.” Dapat niatong ikaongis bako sanang an mga epekto nin karatan kundi an karatan man mismo. (Salmo 97:10) An tataramon na “mangapot” traduksion kan Griegong berbo na literal na nangangahulogan na “idukot.” An sarong Kristiano na may tunay na pagkamoot marigon na marhay na nakadukot, o nakakabit, sa kualidad na karahayan na huli kaiyan, iyan nagigin nang dai ikakasuhay na kabtang kan saiyang personalidad.
9. Anong konseho an paorootrong itinao ni Pablo?
9 Paorootrong sinambit ni Pablo an sarong partikular na kapahayagan nin pagkamoot. Sinabi nia: “Padagos na bendisyonan an mga nagpepersegir; magin mapagbendisyon asin dai magsumpa.” “Dai kamo magbalos nin maraot sa maraot sa kiisay man.” “Dai kamo magbalos, mga namomotan.” “Dai kamo magpadaog sa karatan, kundi padagos na daogon nin karahayan an karatan.” (Roma 12:14, 17-19, 21) Malinaw na ipinapaheling kan mga tataramon ni Pablo kun paano niato maninigong trataron an mga daing pagtubod, dawa an mga nagkokontra sa sato.
“Padagos na Bendisyonan an mga Nagpepersegir”
10. Sa anong paagi puede niatong bendisyonan an mga nagpepersegir sa sato?
10 Paano niato ginigibo an sadol ni Pablo na: “Padagos na bendisyonan an mga nagpepersegir”? (Roma 12:14) Sinabihan ni Jesus an saiyang mga parasunod: “Padagos na kamotan an saindong mga kaiwal asin ipamibi idtong mga nagpepersegir sa saindo.” (Mateo 5:44; Lucas 6:27, 28) Huli kaini, an sarong paagi na binebendisyonan niato an mga nagpepersegir iyo an pagpamibi para sa sainda, na hinahagad sa Dios na kun may siisay man na nagkokontra sa sato huli sa kadaihan nin aram, logod na bukasan ni Jehova an saindang mga mata sa katotoohan. (2 Corinto 4:4) Totoo, garo baga pambihira na hagadon sa Dios na bendisyonan an sarong persegidor. Minsan siring, mientras na orog niatong inaarog an paagi nin pag-iisip ni Cristo, orog man niatong ikakapaheling an pagkamoot sa satong mga kaiwal. (Lucas 23:34) Ano an puedeng magin resulta sa pagpaheling nin siring na pagkamoot?
11. (a) Ano an manonodan niato sa halimbawa ni Esteban? (b) Arog kan iinilustrar kan buhay ni Pablo, anong pagbabago an puedeng mangyari sa nagkapirang persegidor?
11 Si Esteban saro na namibi para sa mga nagpepersegir sa saiya, asin dai nasayang an saiyang pamibi. Dai nahaloy pakalihis kan Pentecostes 33 C.E., si Esteban inarestar kan mga nagkokontra sa Kristianong kongregasyon, ginuyod paluwas sa Jerusalem, asin ginapo. Bago sia magadan, sia nag-agrangay: “Jehova, dai mo ibilang na sainda an kasalan na ini.” (Gibo 7:58–8:1) An saro sa mga lalaki na ipinamibi ni Esteban kan aldaw na idto iyo si Saulo, na nakaheling mismo asin nag-oyon sa paggadan ki Esteban. Sa huri, nagpaheling ki Saulo an binuhay liwat na si Jesus. An dating persegidor na iyan nagin parasunod ni Cristo asin nagin si apostol Pablo, an kagsurat kan surat sa mga taga Roma. (Gibo 26:12-18) Kaoyon kan pamibi ni Esteban, malinaw na pinatawad ni Jehova si Pablo sa kasalan na pagigin persegidor. (1 Timoteo 1:12-16) Bakong makangangalas na sinadol ni Pablo an mga Kristiano: “Padagos na bendisyonan an mga nagpepersegir”! Aram nia basado sa eksperyensia na an nagkapirang persegidor tibaad magin mga lingkod nin Dios pag-abot nin panahon. Sa satong panahon, an nagkapirang persegidor nagin man mga nagtutubod huli kan mapagpatoninong na gawe-gawe kan mga lingkod ni Jehova.
“Makipagkatoninongan sa Gabos na Tawo”
12. Paano an konseho sa Roma 12:17 sarong lohikong resulta kan sinabi ni Pablo sa Roma 12:9?
12 An sunod na konseho ni Pablo kun paano tatrataron an mga may pagtubod asin daing pagtubod iyo an: “Dai kamo magbalos nin maraot sa maraot sa kiisay man.” An mga tataramon na iyan sarong lohikong resulta kan mas naenot na sinabi nia, arin na baga: “Ikasurang nin makuri an maraot.” Tunay nanggad, paano masasabi nin saro na talagang ikinakasurang nia nin makuri an maraot, o karatan, kun gagamiton nia an karatan sa pagbalos sa iba? An paggibo kaiyan magigin kabaliktaran kan pagkaigwa nin pagkamoot na “mayo nin pagsaginsagin.” Dangan nagsabi si Pablo: “Magtagama nin marahay na mga bagay sa pagheling nin gabos na tawo.” (Roma 12:9, 17) Paano niato iinaaplikar an mga tataramon na iyan?
13. Sa anong paagi kita minagawe “sa pagheling nin gabos na tawo”?
13 Bago kaidto, sa saiyang surat sa mga taga Corinto, isinurat ni Pablo an manongod sa persekusyon na inatubang kan mga apostol. Sia nagsabi: “Kami nagin sarong panteatrong dadalanon sa kinaban, asin sa mga anghel, asin sa mga tawo. . . . Kun minumuda, kami nagbebendisyon; kun pinepersegir, kami nagtitios; kun pinaglilibak, kami nakikimaherak.” (1 Corinto 4:9-13) Kaagid kaiyan, an tunay na mga Kristiano ngonyan binabantayan kan mga tawo sa kinaban na ini. Kun naoobserbaran kan mga nakapalibot sa satuya an marahay na mga bagay na ginigibo niato dawa kun kita tinatratar nin bakong makatanosan, tibaad maghimate sinda nin mas paborable sa satong Kristianong mensahe.—1 Pedro 2:12.
14. Sagkod saen kita maninigong makipagkatoninongan?
14 Pero, sagkod saen kita maninigong makipagkatoninongan? Maninigo na sagkod sa mahihimo niato. Sinabihan ni Pablo an saiyang Kristianong mga tugang: “Kun mahihimo, sagkod na iyan nasa saindo, makipagkatoninongan sa gabos na tawo.” (Roma 12:18) An mga tataramon na “kun mahihimo” asin “sagkod na iyan nasa saindo” nagpaparisa nin limitasyon ta an pakikipagkatoninongan sa iba tibaad bako pirmeng posible. Halimbawa, dai niato susuwayon an pagboot nin Dios tangani sanang mapagdanay an pakipagkatoninongan sa tawo. (Mateo 10:34-36; Hebreo 12:14) Pero, ginigibo niato an gabos na rasonableng magigibo niato—na dai ikinokompromiso an matanos na mga prinsipyo—tanganing makipagkatoninongan “sa gabos na tawo.”
“Dai Kamo Magbalos”
15. Ano an dahelan sa dai pagbalos na yaon sa Roma 12:19?
15 Si Pablo nagtatao nin saro pang mapuersang dahelan kun taano ta dai kita maninigong bumalos; iyan an mapakumbaba na gibohon. Sinabi nia: “Dai kamo magbalos, mga namomotan, kundi magtao nin lugar sa grabeng kaanggotan; huli ta nasusurat: ‘Sako an pagbalos; ako an mabalos, sabi ni Jehova.’” (Roma 12:19) Pangahas an sarong Kristiano na nagmamaigot na makabalos. Hinihingako nia an sarong katongdan na para sa Dios. (Mateo 7:1) Dugang pa, kun sia mismo an mabalos, ipinapaheling nia an kawaran nin pagtubod sa pag-asegurar ni Jehova: “Ako an mabalos.” Sa kabaliktaran, nagtitiwala an tunay na mga Kristiano na “papangyayarihon [ni Jehova] na magibo an hustisya para sa saiyang mga pinili.” (Lucas 18:7, 8; 2 Tesalonica 1:6-8) Mapakumbaba nindang ipinapabaya sa kamot nin Dios an pagbalos sa sala.—Jeremias 30:23, 24; Roma 1:18.
16, 17. (a) Ano an kahulogan kan ‘pagtambak nin baga’ sa payo nin saro? (b) Personal daw nindong naobserbaran kun paano pinalumoy nin kabootan an puso nin saro na daing pagtubod? Kun iyo, magtao nin halimbawa.
16 An pagbalos sa sarong kaiwal posibleng marhay na makapatagas sa puso nia, alagad an pagtratar sa saiya na may kabootan tibaad makapalumoy sa puso nia. Taano? Mangnoha an mga tataramon ni Pablo sa mga Kristiano sa Roma. Sia nagsabi: “Kun nagugutom an saindong kaiwal, pakakana sia; kun sia napapaha, painoma sia; huli ta sa paggibo kaini magtatambak kamo nin baga sa saiyang payo.” (Roma 12:20; Talinhaga 25:21, 22) Ano an kahulogan kaini?
17 An ‘pagtambak nin baga sa saiyang payo’ pananaram na may piguratibong kahulogan na kinua sa proseso nin pagtunaw nin mga metal kan mga panahon kan Biblia. An metal ibinubugtak sa sarong horno, asin an suon nin mga baga ibinubugtak bako sanang sa irarom kan metal kundi pati sa ibabaw kaiyan. An baga na itinatambak sa ibabaw nakakadagdag sa init tanganing matunaw an matagas na metal asin masuway an mga ati na nasa metal. Kaagid kaiyan, paagi sa pagpaheling nin maboot na mga gibo sa sarong paratumang, tibaad “matunaw” niato an saiyang katagasan asin mapaluwas an saiyang marahay na mga kualidad. (2 Hade 6:14-23) Sa katunayan, kadakol na miembro kan Kristianong kongregasyon an enot na naakit sa tunay na pagsamba huli sa maboot na mga gibo kan mga lingkod ni Jehova para sa sainda.
Kun Taano ta Dai Kita Minabalos
18. Taano ta tama, mamomoton, asin mapakumbaba an dai pagbalos?
18 Sa halipot na pag-orolay na ini kan Roma kapitulo 12, naheling niato an nagkapirang mahalagang dahelan kun taano ta ‘dai kita minabalos nin maraot sa maraot sa kiisay man.’ Enot, an pagpugol na bumalos iyo an tama na gibohon. Huli sa pagmalasakit na ipinaheling nin Dios sa sato, tama asin rasonable na idolot niato an satong sadiri ki Jehova asin gikan sa boot na kuyogon an saiyang mga togon—kaiba an pagboot na mamotan an satong mga kaiwal. Ikaduwa, an pagsayumang bumalos nin maraot sa maraot iyo an mamomoton na gibohon. Paagi sa dai pagbalos asin sa pakipagkatoninongan, may pagkamoot na linalaoman niato na matabangan dawa an nagkapirang maringis na paratumang na magin mga parasamba ki Jehova. Ikatolo, an pagpugol na bumalos nin maraot iyo an mapakumbaba na gibohon. An pagbalos niato magigin kapangahasan, huli ta si Jehova nagsabi: “Sako an pagbalos.” An Tataramon nin Dios nagpapatanid man: “Nag-abot daw an kapangahasan? Kun siring maabot man an kadaihan nin onra; alagad an kadonongan yaon sa mga hababa an boot.” (Talinhaga 11:2) An madonong na pagpabaya sa kamot nin Dios kan pagbalos sa sala nagpapaheling nin kapakumbabaan niato.
19. Ano an pag-oolayan niato sa sunod na artikulo?
19 Sinusumaryo ni Pablo an saiyang pagtokar kun paano niato maninigong trataron an iba. Sinasadol nia an mga Kristiano: “Dai kamo magpadaog sa karatan, kundi padagos na daogon nin karahayan an karatan.” (Roma 12:21) Anong maraot na mga puersa an inaatubang niato ngonyan? Paano niato madadaog iyan? An simbag sa mga ini asin sa konektadong mga hapot pag-oolayan sa sunod na artikulo.
Ikakapaliwanag daw Nindo?
• Anong konseho an paorootrong mababasa sa Roma kapitulo 12?
• Ano an mamotibar sa sato na dai magbalos?
• Anong mga pakinabang an aanihon niato asin kan iba kun dai kita ‘magbalos nin maraot sa maraot’?
[Mga Hapot Para sa Pag-adal]
[Kahon sa pahina 22]
Ilinaladawan kan Roma kapitulo 12 an relasyon nin sarong Kristiano
• ki Jehova
• sa mga kapagtubod
• sa mga daing pagtubod
[Ritrato sa pahina 23]
An surat ni Pablo sa mga taga Roma nagtatao sa mga Kristiano nin praktikal na konseho
[Ritrato sa pahina 25]
Ano an manonodan niato sa halimbawa ni disipulo Esteban?