Hangaan an Disenyo; Makanood Manongod sa Kagdisenyo

POSIBLENG nadangog na nindo an manongod sa Italianong pintor asin eskultor na si Michelangelo. Minsan ngani tibaad dai pa nindo noarin man naheling an orihinal kan arin man sa saiyang mga obra maestra, posibleng marhay na maoyon kamo sa istoryador dapit sa mga gibo nin arte, na inapod an Italianong henio na sarong “marahayon asin daing kaparehong eksperto sa arte.” Dai manenegaran an mga talento ni Michelangelo. Siisay an mahanga sa mga gibo nin arte ni Michelangelo alagad dai sia mimidbidon bilang sarong marahayon na eksperto sa arte?

Ngonyan isip-isipa an makangangalas na pagkakomplikado asin pagkalaenlaen kan buhay na yaon sa palibot niato sa daga. Tamang-tama, kinotar kan The New York Times an sarong propesor sa biolohikong siensia na nagsabi: “An pisikal na mga ebidensia nin disenyo naheheling sa mga aspekto nin biolohiya.” Sinabi pa nia: “An buhay nakakapangalas sa sato huli sa pagkaigwa nin disenyo.” Makatanosan daw na hangaan an disenyo na dai minimidbid an kagdisenyo?

Si apostol Pablo, sarong alistong paramasid sa mga bagay sa palibot nia, nagtaram manongod sa mga “orog na nagtaong onra asin naglingkod sa linalang kisa saiya na naglalang kaiyan.” (Roma 1:25, Darby) Huling apektado nin lakop na mga ideya sa ebolusyon, may mga nagsasayuma o nasusudya na midbidon na an disenyo siertong nagpaparisa na may sarong kagdisenyo. Alagad an teoriya daw nin ebolusyon nagrerepresentar sa tunay na siensia sa pinakamarahay na mahihimo kaiyan? Mangnohon an konklusyon ni Christoph Schönborn, Katolikong arsobispo sa Vienna, na iprinesentar sa The New York Times: “An ano man na teoriya na nagpapahimutik o naghihingoang menoson an dakolon na ebidensia nin pagdisenyo sa biolohiya bakong siensia, kundi ideolohiya.”

An Katapusan kan Siensia?

Minsan siring, may mga naniniwala na “makakaolang sa pagsiyasat” an pag-ako sa paninindogan na may ebidensia dapit sa sarong Kaglalang. An sarong artikulo sa magasin na New Scientist nagpahayag nin siring na mga ikinakahandal, na sinasabi na an “siensia bilang sarong aktibidad na may daing sagkod na posibilidad nin mga diskobremiento matatapos na, na mapopondo sa paghanap nin mga dahelan manongod sa mga karakteristiko nin mga bagay sa naturalesa huli ta sasabihon na sanang ‘ginibo iyan kan kagdisenyo.’” May masasarigan daw na basehan an pagkahandal na iyan? Mayo nanggad. Sa katunayan, an kabaliktaran kaiyan an totoo. Taano?

Kun aakoon niato na an pagkanorongod sana asin an suminunod na ebolusyon iyo an nagpangyari kan satong uniberso asin buhay sa daga, sa katunayan linilingawan niato an ano man na pagprobar na magkaigwa nin makahulogan na paliwanag. Sa ibong na lado, an pag-ako na an sarong madonong na Kaglalang an nasa likod kan mga naheheling niato sa palibot puedeng magmotibar sa sato na magsiyasat sa naturalesa asin sa paggamit kan saiyang kadonongan na naheheling sa pisikal na uniberso. Isip-isipa ini: An pakaaram na ipininta ni Leonardo  da Vinci an “Mona Lisa” dai nakapapondo sa mga istoryador dapit sa mga gibo nin arte na siyasaton an saiyang estilo asin an mga materyal na ginamit nia. Kaagid kaiyan, an pag-ako na igwa nin sarong Kagdisenyo dai maninigong magpadesganar sa sato sa pagsiyasat sa mga detalye asin pagkakomplikado kan saiyang mga disenyo asin linalang.

Imbes na makaolang sa dugang pang pagsiyasat, dinadagka kan Biblia an paghanap nin simbag sa mga hapot manongod sa siensia sagkod manongod sa Dios. Hinorophorop ni Hadeng David kan suanoy an ekspertong pagkagibo kan saiyang pisikal na hawak. Bilang resulta, sia nagsabi: “Sa makangingirhat na paagi makangangalas an pagkagibo sa sako. Makangangalas an saimong mga gibo, na aram na gayo kan sakuyang kalag.” (Salmo 139:14) Sa katunayan, ipinepresentar kan Biblia an Kaglalang na hinahapot an patriarkang si Job: “Ano napag-isipan mo nang may kadonongan an mahiwas na mga lugar kan daga?” (Job 38:18) Siertong dai iyan nagpaparisa nin ano man na pag-olang sa paghapot asin pagsiyasat. Sa kabaliktaran, an Pangenot na Kagdisenyo nag-imbitar digdi na pag-adalan an saiyang ginibo. Isip-isipa man an imbitasyon na isinurat ni propeta Isaias na nagsasabi sa sato na pahiwason an satong pakasabot manongod sa Saro na iyo an dahelan sa pagkaigwa nin mga linalang sa palibot niato: “Tingagan an saindong mga mata asin helinga nindo. Siisay an naglalang kan mga bagay na ini?” Tunay nanggad, sinasabi ngonyan kan Isaias 40:26 an sarong katunayan na kaoyon kan bantog na pormula ni Einstein na E=mc². An totoo iyo na an uniberso linalang nin sarong ginigikanan nin dinamikong enerhiya asin kapangyarihan.

Totoo, an simbag sa mga hapot mapadapit sa paglalang bako pirmeng pasil na makua. Sa sarong kabtang, ini huli ta limitado an satong kakayahan nin pakasabot asin bakong lubos an satong pakamansay sa kinaban na iniistaran niato. Nasabotan ini ni Job. Irinukyaw nia an Kaglalang, na huli sa Saiya an satong globo nakabitin sa mayo sa espasyo asin an mga panganoron na pano-pano nin tubig nakabitin sa ibabaw kan daga. (Job 26:7-9) Pero, narealisar ni Job na an siring na mga ngangalasan ‘mga gilid sana kan mga dalan kan Kaglalang.’ (Job 26:14) Daing duda na gusto ni Job na makanood pa nin orog manongod sa kinaban sa palibot nia. Asin inadmitir ni David an saiyang mga limitasyon, na nagsurat: “Makangangalas na marhay para sa sako an siring na kaaraman. Iyan halangkawon na dai ko iyan maaabot.”—Salmo 139:6.

An pag-ako na igwa nin sarong Kaglalang dai nakakaolang sa pag-oswag kan siensia. An paghanap nin orog pang kompletong kaaraman sa pisikal sagkod espirituwal na mga bagay tunay nanggad na may daing sagkod na posibilidad nin mga diskobremiento asin iyan daing katapusan. An sarong hade kan suanoy na bantog huli sa saiyang mahiwas na kaaraman may kapakumbabaan na nagsurat: “Ibinugtak nia sa isip nin tawo an mga kaisipan dapit sa panahon na sagkod lamang, pero dai masasabotan nin tawo an ginibo nin Dios poon sa kapinonan sagkod sa katapusan.”—Eclesiastes 3:11, Holy Bible—New Life Version.

 An Dios an Nagigin Kombenyenteng Paliwanag?

May mga nagkokontra na sinasabing an Dios basta na sana sinasambit “bilang solusyon na paliwanag” kun mayo nin nagpapatunay na paliwanag sa siensia. Sa ibang pagtaram, hinihingako ninda na an siring na Dios na iyo an Kagdisenyo nagigin kombenyenteng paliwanag na sana, kaya sinasabi na sana nin mga tawo na an “Dios” an naggibo kaiyan kun dai ikapaliwanag nin mga tawo an mga bagay sa makatanosan asin sientipikong paagi. Alagad ano man nanggad an kulang digdi? An mga iyan daw sadit sana asin bakong mahalagang mga kakulangan sa satong kaaraman? Bako, an mga iyan dakulang pagkukulang sa kredibilidad kan ebolusyon na teoriya ni Darwin. An mga iyan pundamental na mga pagkukulang sa mga aspekto nin biolohiya na dai ikapaliwanag kan teoriya nin ebolusyon. Rasonable nanggad na sabihon na an mga ebolusyonista na nagsasarig sa mga deklarasyon na mayo nin prueba epektibong ginigibo an teoriya ni Darwin na kombenyenteng paliwanag ninda.

An Kaglalang na ipinepresentar sa Biblia bako sanang sarong kombenyenteng paliwanag. Imbes, kaiba sa saiyang aktibidad nin paglalang an gabos na naheheling sa uniberso asin dakol na iba pa. Idinoon kan salmista an kompletong aktibidad nin paglalang ni Jehova: “Ika an burabod nin gabos na buhay, asin huli sa saimong liwanag naheheling niamo an liwanag.” (Salmo 36:9, Today’s English Version) Angay na ilinaladawan sia bilang an Saro “na guminibo kan langit asin daga asin dagat patin kan gabos na bagay na yaon dian.” (Gibo 4:24; 14:15; 17:24) May marahay na dahelan, an sarong paratokdo kan enot na siglo nagsurat na an Dios an “naglalang kan gabos na bagay.”—Efeso 3:9.

Dugang pa, inestablisar nin Dios “an mga reglamento kan kalangitan,” an pisikal na mga ley na nagkokontrol sa materya (matter) asin enerhiya, mga ley na pinag-aadalan sagkod ngonyan nin mga sientista. (Job 38:33) An saiyang disenyo kompleto asin may katuyohan, na naootob an saiyang obheto sa paglalang kan daga tanganing pag-istaran nin buhay na mga bagay na makangangalas an pagkalaenlaen.

Disenyo Asin Sentido Komun

Sa katapustapusi, kaipuhan niatong pag-olayan an hapot dapit sa sentido komun. Sa pagkomento sa pangkagabsan manongod sa pagigin balido kan manlaenlaen na sientipikong teoriya, an parasurat manongod sa siensia na si John Horgan nagsabi: “Kun an ebidensia bakong segurado, dai kita maninigong masupog na gamiton an satong sentido komun bilang giya.”

Talaga daw na rasonableng maghingako na nagkaigwa nin buhay paagi sa pagkanorongod sana o paagi sa dai mapugolan na mga puersa? Sa ibong kan lakop na popularidad kan teoriya nin ebolusyon, dakol na madonong na tawo, kaiba an mga sientista, an nakombensir na igwa nin madonong na Kaglalang. Manongod sa publiko sa pangkagabsan, an sarong propesor sa siensia nagsabi na “an kadaklan nag-iisip na dinisenyo an buhay, asin makatanosan an konklusyon nindang iyan.” Taano ta siring kaiyan? An kadaklan na tawo tolos na maoyon sa sinabi ni apostol Pablo: “An lambang harong igwa nin kaggibo.” (Hebreo 3:4) Dangan si Pablo nagsabi pa nin makatanosan na konklusyon: “An naggibo kan gabos na bagay iyo an Dios.” Basado sa sinasabi kan Biblia, malinaw na bakong makatanosan na admitiron na an sarong harong kaipuhan na igwa nin kagdisenyo saka kagtogdok asin kadungan kaiyan maghingako na an sarong komplikadong mga tanom asin hayop aksidente sanang nagkaigwa nin buhay.

An Biblia nagkokomento mapadapit sa mga nagsasayumang magtubod na igwa nin sarong Kagdisenyo asin Kaglalang: “An daing isip nagsabi sa saiyang puso: ‘Mayong Jehova.’” (Salmo 14:1) Digdi,  sinasagwe kan salmista an mga dai pa nakokombensir. An sarong tawo tibaad ginigiyahan nin personal na opinyon imbes na pagigin lubos na makatanosan. Sa ibong na lado, an madonong asin may pakabatid na tawo mapakumbabang minimidbid na igwa nin sarong Kaglalang.—Isaias 45:18.

Para sa dakol na mapag-isip na indibiduwal, malinaw an prueba na nagsusuportar sa sarong Supremong Kagdisenyo.

Puede Nindong Mamidbid an Kagdisenyo

Kun ibinibilang niato an satong sadiri na dinisenyo, sa anong dahelan na kita dinisenyo? Ano an katuyohan kan satong buhay? Kun madepende sana sa siensia, dai kaiyan ikakatao an nakakakontentong simbag sa siring na mga hapot. Minsan siring, an pundamental na mga isyung ini nangangaipo nin nakakakombensir asin nakakakontentong mga simbag. An Biblia puedeng magtao nin dakulang pakinabang sa bagay na ini. Ipinapamidbid kaiyan si Jehova bako sanang bilang Kaglalang kundi bilang Paramukna man, saro na may marahay na mga dahelan sa mga ginigibo nia. Ihinahayag kan Kasuratan an katuyohan nin Dios para sa katawohan, na nagtatao sa sato nin tinatanaw asin paglaom.

Pero, siisay si Jehova? Anong klaseng Dios sia? Iniimbitaran kamo kan Mga Saksi ni Jehova na mamidbid an satong Ekspertong Kagdisenyo bilang sarong tunay na persona. Puede nindong maaraman an saiyang ngaran asin manodan an manongod sa saiyang mga kualidad saka pagtratar sa katawohan. Paagi sa saiyang Tataramon, an Biblia, masasabotan nindo kun taano ta maninigo na bako sanang hangaan niato an saiyang marahayon nanggad na disenyo kundi pamurawayon man sia bilang an Kagdisenyo.—Salmo 86:12; Kapahayagan 4:11.

[Ritrato sa pahina 4]

Si Michelangelo

[Mga Ritrato sa pahina 5]

An pagtubod sa sarong Kagdisenyo kaoyon kan tunay na siensia

[Ritrato sa pahina 6]

An pagkalaenlaen asin pagliliwat tanganing makibagay puedeng maheling sa madonong an pagkagibong disenyo

[Mga Ritrato sa pahina 7]

An disenyo kaipuhan na igwa nin sarong kagdisenyo