Kun Taano ta Nagpapadagos an Karatan

“SI Jehova [Dios] matanos sa gabos niang dalan,” an sabi kan Biblia. (Salmo 145:17; Kapahayagan 15:3) Mapadapit sa saiya, si propeta Moises nagsabi: “Sangkap an saiyang gibo, huli ta an gabos niang dalan hustisya. Dios nin kaimbodan, na dian sa saiya mayo nin inhustisya; matanos asin tanos sia.” (Deuteronomio 32:4) “Si Jehova mamomoton na marhay sa kapadangatan asin maheherakon,” an sabi kan Santiago 5:11. An Dios dai puede na magin dahelan nin karatan asin dai nagigin dahelan kaiyan.

Si disipulo Santiago nagsurat: “Kun binabalo, dai nin siisay man na magsabi: ‘Binabalo ako nin Dios.’ Huli ta paagi sa maraot na mga bagay an Dios dai puedeng baloon ni binabalo man nia an siisay man.” (Santiago 1:13) Dai sinusugotan ni Jehova Dios an mga tawo paagi sa karatan ni inaakit man sinda na gumibo nin labi-labi karaot na mga bagay. Kun siring, siisay an dapat basolon sa karatan asin pagsakit na resulta kaiyan?

Siisay an Dapat Basolon?

An kagsurat sa Biblia na si Santiago nagsasabi na sa sarong kabtang, an mga tawo an dapat basolon huli sa karatan. Sia nagsasabi: “An lambang saro nababalo paagi sa pagkabutong asin pagkaakit sa saiya kan saiyang sadiring kamawotan. Dangan an kamawotan, kun iyan nangidam na, nangangaki nin kasalan; an kasalan man, kun iyan ikasagibo na, nagbubunga nin kagadanan.” (Santiago 1:14, 15) An mga indibiduwal tibaad humiro oyon sa salang mga pagmawot ninda. Isip-isipa man an minanang kasalan nin tawo. An impluwensia nin kasalan puedeng pakosogon an salang mga pagmawot asin puedeng magbunga nin maraoton na mga epekto. (Roma 7:21-23) Tunay nanggad, an minanang kasalan “namahala bilang hade” sa katawohan, na inooripon an mga tawo paagi sa pagtulod sa sainda na gumibo nin maraot na mga bagay na iyo an dahelan nin grabeng pagsakit. (Roma 5:21) Dugang pa, puedeng impluwensiahan nin maraot na mga tawo an iba na magin maraot.—Talinhaga 1:10-16.

Pero, an pangenot na dahelan nin karatan iyo si Satanas na Diablo. Sia an dahelan kaya nagkaigwa nin karatan sa kinaban. Inapod ni Jesu-Cristo si Satanas na “saro na marigsok” asin “an namamahala sa kinaban,” o bakong matanos na sosyedad nin tawo. An katawohan sa pangkagabsan nagkukuyog sa mapuersang impluwensia ni Satanas na dai magsunod sa marahay na mga dalan ni Jehova Dios. (Mateo 6:13; Juan 14:30; 1 Juan 2:15-17) “An bilog na kinaban namumugtak sa kapangyarihan kan saro na marigsok,” an sabi kan 1 Juan 5:19. Sa  katunayan, ‘ilinalagalag ni Satanas asin kan saiyang mga anghel an bilog na ineerokan na daga,’ na nagigin dahelan nanggad nin ‘grabeng sakit.’ (Kapahayagan 12:9, 12) Huli kaini, an pangenot na dapat basolon huli sa karatan iyo mismo si Satanas na Diablo.

Sa paghayag nin saro pang dahelan nin makuring sakit o pagdusa, an Eclesiastes 9:11 nagsasabi: “An panahon asin pagkanorongod nangyayari sa [sato] gabos.” Si Jesu-Cristo nagtaram manongod sa sarong trahedya na kalabot an 18 katawo na nagadan kan marumpagan sinda nin sarong tore. (Lucas 13:4) Naapektaran sinda huli ta yaon sinda sa salang lugar sa salang panahon. Nangyayari man ngonyan an kaagid na mga bagay. Halimbawa, tibaad mahulog an sarong adobe hale sa halangkaw na edipisyo asin tamaan an sarong nag-aagi. An Dios daw an dapat basolon? Dai. Iyan dai tinuyo asin nagkanorongod sanang pangyayari. Sa parate iyan man an masasabi kun may maghelang sa sarong pamilya o biglang magadan an ama kaya nagigin ilo asin babaeng balo an mga nabayaan kaini.

Kun siring, malinaw nanggad na bako an Dios an dahelan nin karatan; bako man sia an dahelan nin pagsakit. Sa kabaliktaran, katuyohan ni Jehova na haleon an karatan asin an mga dahelan kaiyan. (Talinhaga 2:22) Sa katunayan, labi pa dian an gigibohon nia. Sinasabi kan Kasuratan na an katuyohan nin Dios paagi ki Cristo iyo na “laglagon an mga gibo kan Diablo.” (1 Juan 3:8) An presenteng sistema nin mga bagay—na nakabasar sa kahanaban, pagkaongis, asin maraot na mga gibo—mayo na sa panahon na iyan. ‘Papahidon pa ngani nin Dios an gabos na luha sa gabos na mata,’ sa siring tinatapos an pagsakit. (Kapahayagan 21:4) Alagad tibaad ihapot nindo: ‘Taano ta dai pa iyan ginigibo nin Dios? Taano ta tinotogotan niang magpadagos an karatan asin pagsakit sagkod sa panahon niato?’ An simbag manonompongan sa pagkasaysay sa Biblia manongod ki Adan asin Eva.

Ibinangon an Sarong Mahalagang Marhay na Isyu

An dahelan kun taano ta tinotogotan nin Dios na magdanay an karatan sagkod sa satong panahon konektado sa mga pangyayari kan kapinonan kan kasaysayan nin tawo. An sarong pangyayari kaidto nagbangon nin sarong mahalagang isyu mapadapit sa Kaglalang mismo—sarong isyu na dai tolos mareresolberan o bakong pasil na maresolberan. Siyasaton niato an nangyari.

Linalang ni Jehova Dios an enot na lalaki saka babae na sangkap asin ibinugtak sinda sa Paraiso. Tinawan sinda nin regalo na nagpapangyari na magin laen sinda sa mga hayop—an regalo na libreng kabotan. (Genesis 1:28; 2:15, 19) Huling may sadiring boot, puedeng gamiton ni Adan asin Eva an saindang intelihensia tanganing pilion na mamoot, maglingkod, asin magkuyog sa saindang Kaglalang. O puede nindang pilion an pamumuhay na independiente sa Dios asin tuyong makisuway sa saiya.

Tanganing tawan nin oportunidad si Adan asin Eva na ipaheling an saindang pagkamoot sa saiya, pinagbawalan sinda kan tunay na Dios na gibohon an sarong bagay. Pinagbotan nia si Adan: “Hale sa gabos na kahoy sa hardin puede kang magkakan sagkod na ika mabasog. Alagad kun dapit sa kahoy nin pakamidbid kan marahay asin maraot dai ka magkakan dian, huli ta sa aldaw na kumakan ka dian ika siertong magagadan.” (Genesis 2:16, 17) Tanganing magdanay na inooyonan nin Dios, na para sa kapakinabangan ninda asin kan saindang magigin pamilya, si Adan asin Eva dai dapat na magkakan kan bunga kan sarong partikular na kahoy na iyan. Makakan daw sinda?

Sinasabi sa sato kan Biblia kun ano an nangyari. Ginagamit an sarong halas bilang saiyang representante sa pagtaram, kinaolay ni Satanas na Diablo si Eva asin nagsabi: “Ano totoo na an Dios nagsabi na dai kamo magkakan sa gabos na kahoy kan hardin?” Kan otrohon ni Eva an pagboot nin Dios, si Satanas nagsabi sa saiya: “Dai nanggad kamo magagadan. Huli ta naaaraman nin Dios na sa mismong aldaw na kamo kumakan kaiyan mabubuklat an saindong mga mata asin kamo magigin arog nin Dios, na nakakaaram kan marahay asin maraot.” Bilang resulta, an kahoy nagin garo baga kawiliwiling marhay para ki Eva kaya “nagpoon siang kumua kan bunga kaiyan asin kumakan kaiyan.” An pagkasaysay nagsasabi pa: “Dangan tinawan man nia an saiyang agom na lalaki kan ini kaibanan nia asin nagpoon man ining kumakan kaiyan.” (Genesis 3:1-6) Sa siring, ginamit ni Adan sagkod ni Eva an saindang libreng kabotan sa salang paagi asin nagkasala paagi sa pakikisuway sa Dios.

 Nasasabotan daw nindo an pagigin seryoso kan nangyaring iyan? Kinontra kan Diablo an sinabi nin Dios ki Adan. Ipinarisa kan mga tataramon ni Satanas na dai kaipuhan ni Adan asin Eva si Jehova tanganing magdesisyon kun ano an marahay asin kun ano an maraot para sa sainda. Kun siring, kinuestion kan ibinangon na isyu ni Satanas an deretso asin pagigin legal kan pamamahala ni Jehova sa tawo. Kun siring, an pinakamahalagang isyu na ibinangon ni Satanas iyo an pagigin may deretso ni Jehova bilang soberano. Paano sinimbag kan tunay na Dios an angat na iyan?

Kaipuhan an Supisyenteng Panahon

Si Jehova may kapangyarihan na gadanon an tolong rebelde—si Satanas, si Adan, asin si Eva. Daing duda na an Dios mas makosog kisa sa sainda. Alagad dai kinuestion ni Satanas an kapangyarihan nin Dios. Imbes, kinuestion nia an deretso ni Jehova na mamahala. An isyung iyan nakaapektar sa gabos na linalang na may libreng kabotan. Kaipuhan na masabotan ninda na an regalo na libreng kabotan dapat na gamiton nin tama—na sinusunod an pisikal, moral, asin espirituwal na mga giya hale sa Dios. Ta kun dai, maresulta iyan sa kapahamakan, kun paanong siertong madadanyaran an sarong tawo na matagbang hale sa atop nin sarong halangkaw na edipisyo kun dai iintindihon an ley nin grabidad. (Galacia 6:7, 8) An gabos na madonong na linalang puedeng makinabang sa pag-obserbar ninda sa maraot na resulta nin pagpili nin pamumuhay na independiente sa Dios. Nangangaipo ini nin panahon.

An katunayan na kaipuhan an panahon tanganing maresolberan an nagkapirang isyu puedeng iilustrar sa paaging ini: Ipamugtak na an ama nin sarong pamilya inangat an saro pang ama sa sarong kompetisyon na mapatunay kun siisay sa sainda an mas makosog. Puedeng madesisyonan tolos an isyung iyan. Puedeng maaraman kun siisay an mas makosog paagi sa pag-alsa nin darakulang gapo. An ama na nag-alsa kan pinakamagabat na dakulang gapo iyo an mas makosog. Alagad ipamugtak na an kalabot sa angat iyo na kun siisay an ama na totoong namomoot sa saiyang mga aki asin kun baga namomotan man sia ninda. O paano kun an angat nagbabangon kan hapot na kun siisay an ama na nagtatratar sa saiyang pamilya sa pinakamarahay na paagi? Dai magigin igo an pagpaheling nin kosog ni an mga tataramon sana. Kaipuhan an supisyenteng panahon, kaipuhan an maingat na pag-obserbar, asin kaipuhan na gumibo nin tamang mga konklusyon tanganing maresolberan an isyu.

Kun Ano an Ipinapaheling kan Pag-agi nin Panahon

Mga 6,000 na taon na an nakaagi poon kan kuestionon ni Satanas an deretso nin Dios na mamahala. Ano an ihinahayag kan kasaysayan? Isip-isipa an duwang aspekto kan sahot ni Satanas tumang sa Dios. Daing takot na sinabi ni Satanas ki Eva: “Dai nanggad kamo magagadan.” (Genesis 3:4) Paagi sa pagsabi na si Adan asin Eva dai magagadan kun makakan sinda kan ipinangangalad na prutas, garo man sana inaapod ni Satanas si Jehova na putikon. Magabat nanggad na sahot iyan! Kun an Dios dai nagsasabi nin totoo manongod sa bagay na ini, paano sia mapagtitiwalaan sa ano pa man na ibang bagay? Minsan siring, ano an ipinapaheling kan nag-aging panahon?

Si Adan asin Eva nakaeksperyensia nin helang, kolog, paggurang asin, sa katapustapusi, kagadanan. “An gabos na aldaw ni Adan na nabuhay sia uminabot sa nuebe sientos treintang taon asin sia nagadan,” an sabi kan Biblia. (Genesis 3:19; 5:5) Asin hale ki Adan, ini makamomondo na ipinamana sa bilog na katawohan. (Roma 5:12) An pag-agi nin panahon nagpapatunay na si Satanas “sarong putikon asin iyo an ama kan kaputikan” asin nagpapaheling na si Jehova iyo an “Dios nin katotoohan.”—Juan 8:44; Salmo 31:5.

Sinabi man ni Satanas ki Eva: “Naaaraman nin Dios na sa mismong aldaw na kamo kumakan [hale sa ipinangangalad na kahoy] mabubuklat an saindong mga mata asin kamo [si Eva sagkod si Adan] magigin arog nin Dios, na nakakaaram kan marahay asin maraot.” (Genesis 3:5) Paagi sa tusong mga tataramon na iyan, tinawan ni Satanas an mga tawo nin bakong totoong oportunidad na pamahalaan an saindang sadiri. Sa mapandayang paagi, ipinarisa ni Satanas na mas mapaparahay an mga tawo kun sinda independiente sa Dios. Napatunayan daw na totoo ini?

Sa bilog na kasaysayan, an mga imperyo luminataw asin nawara. Prinobaran na an gabos na maiisip na porma nin gobyerno nin tawo. Minsan siring, paorootrong nangyayari an makatatakot na  mga bagay sa pamilya nin tawo. “An tawo nagsakop sa tawo sa saiyang ikakaraot,” an madonong na ikinonklusyon nin sarong kagsurat sa Biblia mga 3,000 na taon na an nakaagi. (Eclesiastes 8:9) “Bakong kapot nin tawong naglalakaw dawa an paggiya sa saiyang lakad,” an isinurat ni propeta Jeremias. (Jeremias 10:23) Dawa an mga nagibo nin siensia asin teknolohiya kan nakaagi pa sanang mga taon dai nagpahimutik sa pagigin totoo kan mga tataramon na ini. An pag-agi nin panahon nagpapatunay sana na totoo an mga tataramon na ini.

Ano an Gigibohon Mo?

An panahon na itinogot nin Dios nagpapatunay na sala si Satanas sa isyu manongod sa pagigin may deretso ni Jehova bilang soberano. Si Jehova Dios iyo an absolutong Soberano kan uniberso. Sia an may deretsong mamahala sa saiyang mga linalang, asin an saiyang paagi nin pamamahala iyo an pinakamarahay. Sa pagmidbid sa katunayan kan bagay na ini, sinasabi kan langitnon na mga linalang na lubos na nakaeksperyensia na mamuhay sa irarom kan pamamahala nin Dios: “Maninigo ka, Jehova, na samong Dios, na mag-ako kan kamurawayan asin kan onra patin kan kapangyarihan, huli ta linalang mo an gabos na bagay, asin huli sa saimong kabotan an mga iyan nabuhay asin nalalang.”—Kapahayagan 4:11.

Ano an saboot mo sa isyu manongod sa pamamahala nin Dios? Minaoyon ka daw na maninigo na an Dios an mamahala sa saimo? Kun iyo, dapat mong midbidon an soberaniya ni Jehova. Magigibo mo ini paagi sa pag-aplikar kan marahayon na mga katotoohan asin hatol na yaon sa saiyang Tataramon, an Biblia, sa gabos na aspekto kan saimong buhay. “An Dios pagkamoot,” asin an saiyang mga ley asin pagboot nakabasar sa saiyang pagkamoot sa saiyang mga linalang. (1 Juan 4:8) Dai ipinangunguri ni Jehova sa siisay man sa sato an ano man na ikakarahay niato. Kun siring, puede nindong isapuso an konseho kan Biblia: “Magtiwala ka ki Jehova sa bilog mong puso asin dai ka manarig sa saimong sadiring pakasabot. Sa gabos mong dalan girumdomon mo sia, asin itatanos nia mismo an saimong mga dana.”—Talinhaga 3:5, 6.

[Ritrato sa pahina 7]

Puede nindong pilion an pamamahala nin Dios paagi sa pag-adal sa Biblia asin pag-aplikar sa saindong buhay kan sinasabi kaiyan

[Picture Credit Line sa pahina 4]

© Jeroen Oerlemans/Panos Pictures