Siracusa​—Sarong Pondohan sa Pagbiahe ni Pablo

KAN mga 59 C.E., naglayag an sarong barko hale sa isla nin Malta sa Mediteraneo pasiring sa Italia. An barko igwa sa enotan nin simbolong “Mga Aki ni Zeus,” an mga dios na ibinibilang na nagpoprotehir sa mga marinero. An kagsurat sa Biblia na si Lucas nagsaysay na an barko ‘nagduong sa Siracusa’ sa timog-sirangan na baybayon nin Sicilia asin ‘nagdanay nin tolong aldaw.’ (Gibo 28:11, 12) Kaiba ni Lucas sa barko si Aristarco asin si apostol Pablo, na dadarahon sa Roma tanganing bistahon.—Gibo 27:2.

Dai niato aram kun tinogotan si Pablo na magbaba sa Siracusa. Kun nagbaba sia o an saiyang kairiba sa pagbiahe, ano daw an tibaad naheling ninda?

Kan mga panahon kan Grecia asin Roma, an Siracusa haros kapareho kan Atenas asin Roma sa pagigin bantog. Oyon sa tradisyon, iyan inestablisar kan mga taga Corinto kan 734 B.C.E. May mga panahon kaidto na hinahangaan an Siracusa asin iyan an ginikanan nin midbid na marhay na mga personahe kan suanoy na mga panahon, arog kan parasurat nin komedia na si Epicharmus saka kan eksperto sa matematika na si Archimedes. Kan 212 B.C.E., sinakop kan mga Romano an Siracusa.

An pagpasyar sa siudad na iyan sa presente tibaad magtao sa saindo nin ideya manongod sa Siracusa kan panahon ni Pablo. An siudad nababanga sa duwang parte—an sarong parte nasa sadit na isla nin Ortygia, na duman gayod nagduong an barko na sinakayan ni Pablo, asin an saro pang parte nasa mayor na isla.

Ngonyan, manonompongan nindo sa isla an kagabaan kan pinakagurang nang templo sa Sicilia na may simple asin klasikang estilo nin Griegong arkitektura (Doric-style)—an templo ni Apolo, na kaidto pang ikaanom na siglo B.C.E. Igwa man nin maadornong mga harigi nin sarong templo na ginibo para ki Atena, na kaidto pang ikalimang siglo B.C.E., alagad iyan nagin kabtang na kan katedral.

An sentro kan siudad na iyan sa presente manonompongan sa mayor na isla, na duman puede nindong pasyaran an arkeolohikong parke nin Neapolis. Harani sa laogan kaiyan an teatrong Griego. Saro iyan sa pinakakahangahangang halimbawa nin arkitektura nin teatrong Griego na yaon pa ngonyan. Huling nakaatubang sa dagat, iyan sarong kahangahangang lokasyon para sa mga pasale. Yaon sa pinakatimog na parte kan parke an ikatolong siglo C.E. na ampiteatrong Romano. Iyan korteng sogok (elliptical), na 140 metros an laba asin 119 metros an lakbang, saka iyo an ikatolong pinakadakula sa Italia.

Kun magkaoportunidad kamong magpasyar sa Siracusa, puede kamong tumukaw sa sarong bangko sa atubangan kan dagat sa Ortygia, buklaton an saindong Biblia sa Gibo 28:12, asin imahinaron na si apostol Pablo nasa barko mantang iyan minaduong sa pier digdi.

[Diagram/Mapa sa pahina 30]

(Para sa aktuwal na format, hilingon an publikasyon)

Malta

Sicilia

Siracusa

ITALIA

Regio

Puteoli

Roma

[Ritrato sa pahina 30]

Kagabaan nin sarong teatrong Griego sa Siracusa