Estorya nin Buhay

Nag-aabante Pasiring sa Sarong Bagong Kinaban

Isinaysay ni Jack Pramberg

Sa luwas nin Arboga, sarong sadit asin magayon na banwaan sa sentral na Sweden, an Mga Saksi ni Jehova igwa nin sangang opisina na may labing 80 boluntaryo. Dian kami nag-iistar asin nagtatrabaho kan sakong agom na si Karin. Paano kami napasiring digdi?

SA PAGHINANAPOS kan ika-19 siglo, sarong 15 anyos na daragitang Sueco an nag-imigrar sa Estados Unidos. Sa sarong istaran nin mga nag-imigrar sa Siudad nin Nueva York, nakamidbid nia an sarong Suecong paralayag. Nagbunga ini nin romantikong relasyon, pag-agoman, asin pagkamundag nin sarong aking lalaki—ako. Nangyari iyan sa Bronx, Nueva York, Estados Unidos nin Amerika, kan 1916, durante kan Guerra Mundial I.

Dai nahaloy pakatapos kaiyan, nagbalyo kami sa Brooklyn, mga pira sanang bloke hale sa Brooklyn Heights. Paghaloyhaloy sinabihan ako kan sakong ama na malayag kaming duwa sa sarong modelong baroto harani sa Brooklyn Bridge, na heling-heling hale sa pambilog na kinaban na opisina prinsipal kan Mga Saksi ni Jehova. Dai ko narealisar kaidto kun paano makakaapektar sa sakong buhay an mga aktibidad dian.

Kan 1918, natapos an Guerra Mundial I, asin temporaryong natapos an daing kahulogan na garadanan sa Europa. Kan magpuruli an mga soldados, napaatubang sinda sa sarong  laen na problema—an kawaran nin trabaho asin kadukhaan. Inisip kan sakong ama na pinakamarahay na magbalik kami sa Sweden, asin ginibo mi iyan kan 1923. Sa kahurihurihi nag-istar kami sa Erikstad, sarong sadit na baryo harani sa estasyon nin tren, sa rehion nin Dalsland. Duman pinonan kan sakong ama an sarong talyer, asin duman ako nagdakula saka nag-eskuela.

Isinabwag an Sarong Banhi

Dai nagin maganansia an negosyo kan sakong ama. Kaya kan kapinonan kan dekada nin 1930, sia nagin paralayag giraray. Kami sana an nawalat—an sakong ina na may dakol na kahaditan asin ako na mamanehar kan talyer. Sarong aldaw, binisita ni Nanay an saiyang bayaw, an sakong tiyo na si Johan. Huling nahahandal na gayo manongod sa mga kamugtakan sa kinaban, sia naghapot: “Johan, pirme daw na magigin arog kaini an mga kamugtakan sa kinaban?”

“Dai, Ruth,” an sabi nia. Sinabi nia ki Nanay an manongod sa panuga nin Dios na tataposon an karatan asin magtatao nin matanos na pamamahala sa daga paagi sa sarong Kahadean na si Jesu-Cristo an Hade. (Isaias 9:6, 7; Daniel 2:44) Ipinaliwanag nia na an Kahadean na itinokdo sa sato ni Jesus na ipamibi iyo an matanos na pamamahala, o gobyerno, na matao nin sarong paraisong daga.—Mateo 6:9, 10; Kapahayagan 21:3, 4.

An mga panugang iyan sa Biblia tolos-tolos na nakapahanga ki Nanay. Mantang papuli sia sa harong, padagos niang pinapasalamatan an Dios. Minsan siring, dai mi nagustohan ni Tatay na si Nanay nagigin nang relihioso. Kan panahon na ini, kan kabangaan kan dekada nin 1930, nagbalyo ako sa Trollhättan sa solnopan na Sweden, na dian ako nakakua nin trabaho sa sarong dakulang talyer. Dai nahaloy, si Nanay kaiba ni Tatay, na kaaabot pa sana hale sa paglayag, nagbalyo sa iyo man sanang lugar. Kaya nagkairibanan giraray an samong pamilya.

Tanganing panigoan an pagmawot ni Nanay na makanood nin orog pa manongod sa Dios, hinanap nia an mga Saksi ni Jehova sa lugar na iyan. Kan panahon na iyan, nagtitiripon sinda sa mga harong kan lambang saro, siring kan ginibo kan enot na mga Kristiano. (Filemon 1, 2) Sarong aldaw, turno na ni Nanay na ipagamit an saiyang harong para sa pagtiripon. May paghadit na hinapot nia si Tatay kun puede niang imbitaran an saiyang mga katood. Si Tatay nagsimbag, “An saimong mga katood, mga katood ko man.”

Kaya inako mi sinda sa samong harong. Mantang nag-aarabot sinda, naghahale man ako. Minsan siring, dai nahaloy nagdesisyon na akong dai maghale. An mainit na pakikiiba kan mga Saksi asin an saindang realistiko saka simpleng pangangatanosan iyo an nakahale sa gabos na pagpalaenlaen na nasa isip ko. Sa sakong puso nagpoon na tumalubo an sarong banhi—sarong paglaom para sa ngapit.

Paglayag

Seguradong namana ko ki Tatay an interes sa paglayag, huli ta nagin paralayag man ako. Paorog nang paorog man na narealisar ko an sakong espirituwal na pangangaipo. Kun kami minaduong, pirme kong pinagmamaigotan na makontak an mga Saksi ni Jehova. Sa Amsterdam, Olandia (na Netherlands na ngonyan), nagpasiring ako sa opisina sa koreo tanganing maghapot kun saen ko sinda manonompongan. Pakatapos makipag-olay, itinao sa sako an sarong adres na tolos-tolos kong dinumanan. Maogma akong inako sa may pinto nin sarong dies anyos na aking babae. Saro akong estranghero, pero tolos-tolos na nakamate ako nin pagkadayupot sa saiya asin sa saiyang pamilya—sarong eksperyensia nin marahayon na internasyonal na kasararoan nin magturugang!

Minsan ngani bakong pareho an samong lenguahe, kan an pamilya  magkua nin sarong kalendaryo asin iskedyul nin biahe sa tren saka magpoon na magdrowing nin mapa, nasabotan ko na may gigibohon na asamblea sa kaharaning banwaan nin Haarlem. Nagduman ako, asin minsan ngani mayo akong nasabotan, ikinaogma kong marhay iyan. Kan maheling ko an mga Saksi na nananao nin mga imbitasyon para sa pampublikong pahayag sa Domingo, namotibar akong magpartisipar. Kaya pinurot ko an mga imbitasyon na inapon kan mga tawo asin ipinanao ko giraray iyan.

Sarong beses, nagduong kami sa Buenos Aires, Argentina, asin duman nanompongan ko an sangang opisina kan Mga Saksi ni Jehova. Sa laog kaiyan igwa nin opisina asin bodega. Sa may lamesa, sarong babae an nakatukaw na nagniniting, asin sarong sadit na aking babae, na aki gayod nia, an nagkakawat nin munyika. Matanga na kaidto, asin sarong lalaki an nagkukua nin nagkapirang libro sa istante, pati na an librong Creation sa Sueco. Kan maheling ko an saindang maogma asin nakakagayagayang lalawgon, aram ko na gusto kong magin saro sa sainda.

Sa biahe papuli, sinapod kan samong barko an mga tripulante sa sarong eroplanong pangmilitar kan Canada na buminagsak harani sa baybayon kan Newfoundland. Pakalihis nin pirang aldaw, harani na kami sa Scotland, na duman dinakop kami kan barko kan hukbong-dagat nin Inglatera. Dinara kami sa Kirkwall sa Mga Isla nin Orkney para sa pag-inspeksion. Nagpoon na an Guerra Mundial II, asin sinakyada na kan Nazing mga tropa ni Hitler an Polandia kan Setyembre 1939. Pakalihis nin pirang aldaw, binutasan kami, asin nakabalik kami sa Sweden na mayong problema.

Nakapuli na ako sa duwang paagi—sa pisikal asin espirituwal. Ngonyan talagang gusto ko nang magin kabtang kan banwaan nin Dios asin habo kong pabayaan an pagtorotiripon kaiba ninda. (Hebreo 10:24, 25) Ikinakaogma kong girumdomon na bilang sarong paralayag, pirme akong nagpapatotoo sa ibang paralayag, asin aram ko na saro sa sainda an nagin Saksi man.

Sarong Espesyal na Klase nin Paglilingkod

Sa kapinonan kan 1940, binisita ko an sangang opisina kan Mga Saksi ni Jehova sa Stockholm. Maogma akong inako ni Johan H. Eneroth, na nangengenot kaidto sa pangangataman sa paghuhulit sa Sweden. Kan sabihon ko sa saiya na gusto kong makikabtang nin bilog na panahon sa paghuhulit bilang payunir na ministro, hineling nia ako asin naghapot, “Nagtutubod ka daw na ini an organisasyon nin Dios?”

“Iyo,” an simbag ko. Huli kaiyan nabautismohan ako kan Hunyo 22, 1940, asin nagpoon akong maglingkod sa sangang opisina sa magayon na kapalibotan na iyan kaiba kan marahayon na mga kapwa trabahador. Ginamit mi sa ministeryo an mga katapusan kan semana. Kun tig-init, parate kaming nagbibisikleta pasiring sa hararayong teritoryo asin ginagamit mi an bilog na katapusan kan semana para sa paghuhulit, na nagtotorog kun banggi sa tambak nin dagami.

Minsan siring, sa pangenot naghulit kami sa harong-harong sa Stockholm asin sa palibot kaiyan. Sarong beses, naheling ko an sarong lalaki sa sirong kan saiyang harong, na may pagkatarantang hinihirahay an saiyang boiler. Kaya itinikon ko an sakong mga manggas asin tinabangan sia. Kan dai na iyan nagtotoro, an lalaki nagheling sa sako na may pagpasalamat asin nagsabi: “Sa paghona ko may saro pa gayod na dahelan kaya ka nagdigdi. Kaya magsakat kita asin maghanaw nin kamot saka magkape.” Ginibo mi iyan, asin mantang nagkakape, nagpatotoo ako sa saiya. Pag-abot nin panahon, sia nagin kapwa Kristiano.

Sa ibong kan opisyal na paninindogan kan Sweden manongod sa neutralidad, naapektaran kan guerra an mga Sueco. Padakol nang padakol na lalaki an inaapod para sa serbisyo militar, kaiba na ako. Kan magsayuma akong magsanay sa militar, ibinilanggo ako sa laog nin haralipot na panahon. Paghaloyhaloy, nasentensiahan akong ipadara sa sarong kampo nin pagtrabaho. An mga hoben na Saksi parateng ipinapaapod sa atubangan nin mga huwes, asin nakapagpatotoo kami mapadapit sa Kahadean nin Dios. Ini kaotoban kan hula ni Jesus: “Dadarahon kamo sa atubangan nin mga gobernador asin hade huli sa sako, sa pagpatotoo sa sainda asin sa mga nasyon.”—Mateo 10:18.

Nagbago an Sakong Buhay

Kan 1945 natapos na an guerra sa Europa. Paghaloyhaloy kan taon na iyan, hale sa Brooklyn, dinalaw kami ni Nathan H. Knorr, na nangengenot kaidto sa pambilog na kinaban na gibohon, kaiba an saiyang sekretaryong si Milton Henschel. An pagdalaw  ninda nagin mahalagang marhay para sa pag-organisar giraray kan paghuhulit sa Sweden—asin para sa sako personalmente. Kan maaraman ko an posibilidad na makaatender sa Paadalan sa Biblia kan Watchtower sa Gilead, tolos-tolos akong nag-aplay.

Kan sumunod na taon, nasa kuarto na ako kan klase sa paadalan, na kaidto harani sana sa South Lansing, Nueva York. Sa laog nin limang bulan na pag-adal, nag-ako ako nin pagsasanay na nagpararom kan sakong pag-apresyar sa Biblia asin sa organisasyon nin Dios. Naaraman ko na madaling dolokon asin makonsiderasyon an mga nangengenot sa pambilog na kinaban na paghuhulit. Mahigos sindang naglilingkod, kaiba mi mismo. (Mateo 24:14) Minsan ngani dai ko ini ipinagngalas, ikinaogma kong maheling mismo iyan.

Tolos na nag-abot an panahon—an Pebrero 9, 1947—tanganing maggradwar an ikawalong klase kan Paadalan nin Gilead. Ipinaisi ni Tugang na Knorr kun saen na mga nasyon ipapadara kaming mga estudyante. Kan mag-abot an sakong turno, sia nagsabi, “Si Tugang na Pramberg mabalik sa Sweden tanganing maglingkod sa saiyang mga tugang duman.” Inaako ko na daing gayo ako nagin entusiastiko sa pagpuli.

Pag-atubang sa Depisil na Asignasyon

Kan magbalik ako sa Sweden, naaraman ko an manongod sa sarong bagong gibohon na pinoponan na sa dakol na nasyon sa bilog na kinaban—an gibohon sa distrito. Ninombrahan akong maglingkod bilang an enot na paraataman sa distrito sa Sweden, asin an sakong asignasyon iyo an mangataman sa bilog na nasyon. Inorganisar asin dinirehiran ko an inaapod ngonyan na mga pansirkitong asamblea, na ginibo sa mga siudad asin banwaan sa bilog na Sweden. Mantang an areglong ini biyong bago, dikiton sanang instruksion an inako ko. Nagtukaw asin nag-andam kaming duwa ni Tugang na Eneroth nin sarong programa sa pinakamarahay na paagi na magigibo mi. Nahadit akong gayo kan maresibi ko an asignasyon asin nagdolok ako ki Jehova nin kadakol na beses paagi sa pamibi. Sa laog nin 15 taon, nagkapribilehio akong maglingkod sa gibohon sa distrito.

Kan mga panahon na idto, depisil makakua nin angay na mga lugar para sa pagtiripon. Kaipuhan na makontento na kami sa mga hall na ginagamit sa baraylehan asin sa iba pang arog kaiyan na lugar, na sa parate malipot saka kun beses daing gayo namamantener. Sarong tipikal na halimbawa kaiyan an asamblea sa Rökiö, Finlandia. An hall sarong lumang edipisyo para sa mga aktibidad kan komunidad (community center) na medyo halawig nang panahon na inabandonar. Nagkaigwa nin bagyong may kaibang niebe, asin an temperatura -20 grado Celsio. Kaya nagpalaad kami nin kalayo sa duwang dakulaon na kalan na pampaimbong na gibo sa bariles nin krudo. Minsan siring, dai mi aram na may mga gamgam na naggibo nin mga tataghan sa tsimenea. Napano nin aso an samong pinagtitiriponan! Pero, maski nakasulot nin haralabang dyaket asin may mahaldat na mga mata, an gabos nagdanay na nakatukaw. Huli kaiyan nangorognang dai nanggad malilingawan an asambleang iyan.

Kaiba sa mga instruksion para sa pag-organisar kan tolong aldaw na mga pansirkitong asambleang ini an pag-andam nin kakanon para sa mga delegado. Kan primero, mayo kami nin kasangkapan asin eksperyensia sa pag-asikaso kan siring na gibohon. Alagad igwa kami nin marahayon na mga tugang na maogmang nag-ako kan depisil na gibohon na iyan. Kan aldaw bago an asamblea, maheheling nindo sindang nakabuktot sa sarong  banyera, na nag-uubak nin patatas mantang nagsasaysay nin mga eksperyensia asin naoogmang marhay. Dakol na nagdadanay na pakikikatood an naponan sa mga okasyon na iyan mantang iribang nagtatrabaho nin mahigos an mga tugang.

An saro pang kabtang kan samong gibohon kaidto iyo an pagmartsa na may mga plakard na nagpapaisi kan mga pansirkitong asambleang ini. Nagparada kami sa bilog na banwaan o baryo, na iniimbitaran an mga residente sa pampublikong pahayag. Sa pangkagabsan, an mga tawo parateng marhay na maboot asin magalang. Sarong beses, sa banwaan nin Finspång, nakalinya sa mga tinampo an mga trabahador na nagruruluwas hale sa sarong pabrika. Bigla na sanang nagkurahaw an saro sa sainda: “Helinga nindo, an mga tawo na dai nakayang daogon ni Hitler!”

Sarong Mahalagang Pangyayari sa Sakong Buhay

An sakong buhay bilang nagbibiaheng ministro madali nang magbago pakatapos kong mamidbid si Karin, sarong marahayon na hoben na babae. Pareho kaming inimbitaran na mag-atender sa internasyonal na kombension sa Yankee Stadium, Siudad nin Nueva York, kan Hulyo 1953. Sa okasyon na iyan, durante kan intermisyon kan Lunes, Hulyo 20, nagpakasal kami ki Milton Henschel. Iyan pambihirang pangyayari sa bantog na istadyum na ini na ginagamit para sa beisbol. Pakatapos na maglingkod na magkaibanan sa gibohon na nagbibiahe sagkod 1962, kaming duwa ni Karin inimbitaran na magin miembro kan pamilyang Bethel sa Sweden. Kan primero, naglingkod ako sa Departamento sa Magasin. Dangan, huli sa pagsasanay sa sako bilang mekaniko, inasignaran ako na asikasohon an mga imprentahan asin iba pang makinarya sa sangang opisina. Naglingkod si Karin sa laog nin nagkapirang taon sa Departamento sa Paglaba. Sa laog nin dakol na taon na ngonyan, sia naglilingkod sa Departamento sa Pagbasa Asin Pagkorehir (Proofreading Department).

Sarong buhay na nakakagayagaya, makahulogan, asin maogma nanggad an nakamtan mi sa samong labing 54 taon na paglilingkod ki Jehova bilang mag-agom! Totoo nanggad na binebendisyonan ni Jehova an saiyang organisasyon na kompuesto nin mamomoton asin mahigos na mga lingkod. Kaidtong 1940 kan magpoon akong maglingkod sa sangang opisina, igwa sana nin 1,500 na Saksi sa Sweden. Alagad ngonyan igwa nang labing 22,000. Mas dakula pa ngani an nagin pag-oswag sa ibang parte kan kinaban, kaya sa bilog na daga igwa na kita ngonyan nin bilang na labing anom may kabangang milyon.

An espiritu ni Jehova nasa likod kan satong gibohon, na garo baga daing ontok na nagtatao nin doros sa satong mga layag. Paagi sa satong mga mata nin pagtubod, minamasdan niato an dai mapamugtak na garo dagat na katawohan, alagad dai kita napupurisaw. Malinaw niatong naheheling sa enotan niato an bagong kinaban nin Dios. Nagpapasalamat kami ni Karin sa Dios sa gabos niang karahayan saka namimibi kami aroaldaw para sa kosog na mapagdanay an samong integridad asin sa katapustapusi maabot an samong pasohan—an pag-oyon nin Dios patin buhay na daing sagkod!—Mateo 24:13.

[Ritrato sa pahina 12]

Kulkol ako kan sakong ina

[Ritrato sa pahina 13]

Digdi kami naglayag ni Tatay sa sarong modelong baroto kan kapinonan kan dekada nin 1920

[Ritrato sa pahina 15]

Kaiba ko si Herman Henschel (an ama ni Milton) sa Gilead, kan 1946

[Mga Ritrato sa pahina 16]

Ikinasal kami sa Yankee Stadium kan Hulyo 20, 1953