Tokdoan an Saindong Aki na Magin Mapagpatoninong

Huling naoogmang marhay sa pagbalyo kan saindang pamilya sa harayong parte kan nasyon, regular na ineestorya kan otso anyos na si Nicole sa saiyang dayupot na amiga na si Gabrielle an gabos na detalye kaiyan. Sarong aldaw, bigla na sanang sinabi ni Gabrielle ki Nicole na mayo siang pakiaram sa paghale kaini. Huling nakolgan na gayo an boot asin naanggot, sinabi ni Nicole sa saiyang ina, “Dai ko na po noarin man gustong maheling giraray si Gabrielle!”

AN SERYOSONG mga problema sa panahon nin pagigin aki arog kan nangyari ki Nicole asin Gabrielle parateng nangangaipo kan pangongoltanan nin mga magurang—bako sanang tanganing pakalmahon an nakolgan na boot kundi ipaheling man kun paano aatubangon an bagay na iyan. An saradit na aki natural nang nagpapaheling kan “mga ugale nin sarong aki,” asin parateng dai ninda aram an danyos na puedeng ibunga kan saindang mga tataramon asin gawe-gawe. (1 Corinto 13:11) Kaipuhan ninda nin tabang tanganing mapatalubo an mga kualidad na makakakontribwir sa matoninong na relasyon sa ibang miembro kan pamilya asin sa iba pa.

An Kristianong mga magurang interesadong marhay sa pagsasanay sa saindang mga aki na ‘hanapon an katoninongan asin pagmaigotan na gibohon iyan.’ (1 Pedro 3:11) Huli sa kaogmahan na minaresulta sa pagigin parapatoninong, bawi man an gabos na paghihingoang kaipuhan tanganing madaog an mga saboot na pagsuspetsa, pagkadesganar, asin pagkaanggot. Kun kamo sarong magurang, paano nindo matotokdoan an saindong mga aki na magin mapagpatoninong?

Pataluboon an Pagmawot na Paogmahon “an Dios nin Katoninongan”

Si Jehova inaapod na “Dios nin katoninongan” asin minimidbid bilang an saro na “nagtatao nin katoninongan.” (Filipos 4:9; Roma 15:33) Sa siring, ekspertong ginagamit nin madonong na mga magurang an Tataramon nin Dios, an Biblia, tanganing itadom sa saindang mga aki an pagmawot na paogmahon an Dios asin arogon an saiyang mga kualidad. Halimbawa, tabangan an saindong mga aki na imahinaron kun ano an naheling ni apostol Juan sa sarong nakakaapod nin atension na bisyon—sarong kahangahangang hablon-dawani na kolor berde siring sa esmeralda na nakapalibot sa trono ni Jehova. * (Kapahayagan 4:2, 3) Ipaliwanag na an hablon-dawaning  ini nagrerepresentar sa katoninongan asin katrangkilohan na nakapalibot ki Jehova asin na an siring na mga bendisyon makakaabot sa gabos na nagkukuyog sa saiya.

Si Jehova nagtatao man nin paggiya paagi sa saiyang Aki, si Jesus, na inaapod na “Prinsipe nin Katoninongan.” (Isaias 9:6, 7) Kun siring, basahon asin ipakipag-olay sa saindong saradit na aki an mga pagkasaysay sa Biblia na dian si Jesus nagtokdo nin mahalagang mga leksion manongod sa paglikay sa mga iriwal saka pagpasuruhay. (Mateo 26:51-56; Marcos 9:33-35) Ipaliwanag kun taano ta si Pablo, na dati “tawong daing galang,” nagbago kan saiyang ugale asin nagsurat na “an oripon kan Kagurangnan dai kaipuhan na makiiwal, kundi kaipuhan na magin maboot sa gabos, . . . padagos na nagpupugol sa irarom nin karatan.” (1 Timoteo 1:13; 2 Timoteo 2:24) An reaksion kan saindong aki tibaad mas marahay kisa sa iniisip nindo.

Nagigirumdoman ni Evan na kan sia siete anyos, sarong aking lalaki an nag-oolog-olog sa saiya sa auto para sa mga eskuela. “Anggoton ako sa aking iyan kaya gusto kong magbalos!” an sabi nia. “Dangan nagirumdoman ko an leksion na nanodan ko sa harong manongod sa mga nagpoprobar na pumoon nin mga iriwal. Aram ko na gusto ni Jehova na ‘dai ako magbalos nin maraot sa maraot sa kiisay man’ asin na ‘makipagkatoninongan ako sa gabos na tawo.’” (Roma 12:17, 18) Dangan nagkaigwa si Evan nin kosog asin sarig nin boot na pakalmahon an situwasyon na ini na may grabeng tension paagi sa pagsimbag sa maboot na paagi. Gusto niang paogmahon an Dios nin katoninongan.

Magin Mapagpatoninong na Magurang

An saindo daw na harong sarong lugar na dian nangingibabaw an katoninongan? Kun iyo, dakol an manonodan kan saindong mga aki manongod sa katoninongan dawa kun dai kamo nagtataram. An pagigin epektibo nindo sa pagtotokdo sa saindong mga aki na magin mapagpatoninong nakadepende sa pangenot kun sagkod saen nindo inaarog an matoninong na mga paagi nin Dios asin ni Cristo.—Roma 2:21.

Si Russ asin Cindy naghihingoang marhay na sanayon an saindang duwang aking lalaki, na sinasadol an mga ini na gumawe sa mamomoton na paagi kun pinipikon sinda kan iba. Si Cindy nagsabi, “An ugale na ipinapaheling mi ni Russ sa samong mga aki asin sa iba kun minalataw an mga problema igwa nin dakulang kabtang sa kun paano aatubangon kan samong mga aki an kaagid na mga situwasyon.”

Dawa kun masala kamo—asin siisay na magurang an dai nasasala?—magagamit pa man giraray nindo an oportunidad na iyan tanganing magtokdo nin mahalagang mga leksion. “May mga panahon na nagsobra an samong reaksion kan sakong agom na si Terry, asin huli kaiyan dinisiplina mi an tolo ming aki bago pa niamo maaraman an gabos na detalye,” an pag-admitir ni Stephen. “Kan mangyari iyan, naghagad kami nin dispensasyon.” Si Terry nagsabi pa: “Ipinapaaram mi sa samong mga aki na bako man kaming sangkap asin nasasala man kami. Naniniwala kami na bako sanang nakakontribwir ini sa katoninongan sa samong pamilya kundi nakatabang man ini sa mga aki na manodan kun paano pagmamaigotan na makipagkatoninongan.”

An mga aki daw nindo nakakanood kun paano magigin mapagpatoninong paagi sa pag-obserbar kun paano nindo sinda tinatratar? Si Jesus nagsadol: “Kun siring, an gabos na boot nindong gibohon sa saindo nin mga tawo, dapat man na gibohon nindo sa sainda.” (Mateo 7:12) Sa ibong kan ano man na mga pagkukulang nindo, makakasierto kamo na an pagkamoot asin kapadangatan na ipinapaheling nindo sa saindong mga aki magbubunga nin marahay na  mga resulta. An saindong mga aki mas andam na mahimate kun itinatao an paggiya na may pagkamoot.

Magin Maluway sa Pagkaanggot

An Talinhaga 19:11 nagsasabi: “An pakarorop nin tawo nakakapugol nanggad sa saiyang kaanggotan.” Paano nindo matatabangan an saindong mga aki na pataluboon an siring na pakarorop? Ilinadawan ni David an sarong praktikal na paagi na nanompongan ninda kan saiyang agom na si Mariann na nakakatabang sa saindang aking lalaki asin aking babae. Sia nagsabi: “Kun napupurisaw sinda huli sa sinabi o ginibo nin iba na nakakakolog sa boot, tinatabangan mi sinda na magkaigwa nin pakamate nin pakikidamay. Hinahapot mi sinda nin simpleng mga hapot arog kan: ‘Pano daw nin tension an aldaw kan tawong iyan? Nauuri daw sia? May nakakolog daw sa saiya?’” Si Mariann nagsabi pa, “Sa parate nakakapakalma ini sa mga aki imbes na togotan sinda na magparaisip nin negatibo o makiargumento kun siisay an tama o sala.”

An siring na pagsasanay puedeng magkaigwa nin marahayon na mga resulta. Mangnohon kun paano si Nicole, na nasambitan sa kapinonan kan artikulong ini, natabangan kan saiyang ina na si Michelle sa paagi na labi pa sa paghusay sana sa dai pagkasinabotan ninda kan saiyang amigang si Gabrielle. “Binasa mi ni Nicole an kapitulo 14 kan librong Makanood sa Dakulang Paratokdo,” an sabi ni Michelle. * “Dangan ipinaliwanag ko kun ano an boot sabihon ni Jesus kan sinabi nia na maninigo kitang magpatawad sa iba ‘sagkod sa setenta y sieteng beses.’ Pakatapos na maingat akong maghinanyog ki Nicole mantang ipinapahayag nia an saiyang mga saboot, tinabangan ko sia na mamatean an kamondoan asin pagkadesganar ni Gabrielle huli ta an saiyang pinakadayupot na amiga mabalyo sa harayoon na lugar.”—Mateo 18:21, 22.

An bago pa sanang makuang pakarorop ni Nicole sa puedeng nagin dahelan kan makolog na mga tataramon ni Gabrielle, nakatabang sa saiya na mapatalubo an pakamate nin pakikidamay asin nakamotibar ini sa saiya na apodan sa telepono si Gabrielle tanganing maghagad nin dispensasyon. “Poon kaidto,” an sabi ni Michelle, “ikinakaogma ni Nicole an pagigin makonsiderasyon sa saboot nin iba asin an paggibo nin karahayan para sa sainda tanganing magin mas marahay an saindang pagmate.”—Filipos 2:3, 4.

Tabangan an saindong mga aki na likayan an pagkapurisaw huli sa mga sala asin dai pagkasinabotan. Kun gigibohon nindo iyan, puedeng maeksperyensiahan nindo an pagkakontento na maheling an saindong mga aki na ipinapahayag an tunay na marahay na boot asin mamomoton na kapadangatan sa iba.—Roma 12:10; 1 Corinto 12:25.

Dagkahon an May Kagayonan na Pagpatawad

“Kagayonan . . . an dai pag-intindi sa kalapasan,” an sabi kan Talinhaga 19:11. Sa pinakamakolog na panahon na naeksperyensiahan ni Jesus, inarog nia an saiyang Ama asin nagpaheling sia nin pagigin mapagpatawad. (Lucas 23:34) An saindong mga aki makakanood kan kagayonan nin pagpatawad kun personal nindang namamatean an karangahan na resulta kan saindong pagpatawad.

Halimbawa, an singko anyos na si Willy gustohon na magkolor nin mga retrato kaiba kan saiyang lola. Sarong beses, biglang puminondo an Lola, inanggotan si Willy, asin huminale. Napurisaw si Willy. An ama niang si Sam nagsabi: “An lola ni Willy may helang na Alzheimer’s. Kaya ipinaliwanag mi ini ki Willy sa paagi na masasabotan nia.” Pakatapos na ipagirumdom ki Willy na sia dakol na beses nang pinatawad asin na iyo man iyan an maninigo niang gibohon sa iba, nagngalas si Sam sa reaksion ni Willy. “Maiimahinar daw nindo kun ano an namatean ming mag-agom,” an sabi ni Sam, “mantang hineheling mi an samong sadit na aki na nagrani sa saiyang 80 anyos na lola, kinaolay ini sa paagi na naghahagad nin dispensasyon, dangan kinapotan nia ini sa kamot asin giniyahan pabalik sa lamesa?”

 Kagayonan nanggad kun nakakanood an mga aki na ‘padagos na tioson’ an mga pagkukulang asin sala nin iba saka patawadon sinda. (Colosas 3:13) Dawa kun tuyong minagawe an mga tawo sa nakakapurisaw na mga paagi, aseguraron an saindong aki na an matoninong na reaksion puedeng magin mapuersa, huli ta “kun nawiwili si Jehova sa mga dalan nin sarong tawo pinangyayari nia na dawa an saiyang mga kaiwal mismo makipagkatoninongan sa saiya.”—Talinhaga 16:7.

Padagos na Tabangan an Saindong Aki na Magin Mapagpatoninong

Kun ginagamit nin mga magurang an Tataramon nin Dios tanganing tokdoan an saindang mga aki “sa irarom nin matoninong na mga kamugtakan” asin bilang “mga nakikipagkatoninongan,” sinda tunay na kapakipakinabang sa saindang mga aki. (Santiago 3:18) Sinasangkapan nin siring na mga magurang an saindang mga aki kan kinakaipuhan ninda tanganing maresolberan an mga iriwal asin magin mapagpatoninong. Dakulaon an ikinakakontribwir kaini sa saindang kaogmahan asin pagkakontento sa bilog na buhay.

Si Dan asin Kathy may tolong tinedyer na aki na gabos marahay an kamugtakan sa espirituwal. “Minsan ngani igwa nin mga problema sa pagsasanay sa sainda kan sinda aki pa,” an sabi ni Dan, “naoogma nanggad kami na marahay an kinaabtan kan samong mga aki. May matoninong na ngonyan sindang relasyon sa iba, asin andam na pinapatawad ninda an iba kun may ano man na nagsasapeligro sa katoninongan.” An sabi ni Kathy, “Ini nangorognang nakakaparigon sa samo, huling an katoninongan kabtang kan mga bunga kan espiritu nin Dios.”—Galacia 5:22, 23.

Kun siring, may marahay na dahelan na bilang Kristianong mga magurang, dai kamo “mag-ontok” o “mapagal” sa pagtotokdo sa saindong mga aki na mamuhay nin matoninong—dawa kun sa primero garo baga maluway an pag-oswag. Mantang ginigibo nindo iyan, makakasierto kamo na “an Dios nin pagkamoot asin nin katoninongan mapapasaindo.”—Galacia 6:9; 2 Corinto 13:11.

[Mga Nota sa Ibaba]

[Kahon/Ritrato sa pahina 20]

SARONG POSITIBONG IMPLUWENSIA?

An sarong komposisyon na ipinublikar kan Media Awareness Network na may titulong “Kadahasan sa Pag-aling-aling sa Media” (sa Ingles, “Violence in Media Entertainment”) nagsabi: “An ideya nin kadahasan bilang sarong paagi nin pagresolber sa problema idinodoon kan pag-aling-aling na dian an mga kontrabida sagkod bida parateng naggagamit nin kadahasan.” Mga 10 porsiento sana kan mga pasale sa TV, pelikula, asin video nin musika na siniyasat an nagpaheling kan maraot na mga resulta nin kadahasan. Imbes, an sabi kan komposisyon, “an kadahasan ipinepresentar sana bilang makatanosan, natural asin dai malilikayan—an pinakarisangrisa na paagi tanganing maresolberan an problema.”

Naheheling daw nindo an pangangaipo na gumibo nin mga pagliliwat kun dapit sa pagheling nin TV sa saindong harong? Dai nindo pagtogotan an pag-aling-aling sa media na paluyahon an saindong mga paghihingoa na tokdoan an saindong mga aki na magin mapagpatoninong.

[Ritrato sa pahina 17]

Itadom sa saindong mga aki an pagmawot na paogmahon “an Dios nin katoninongan”

[Ritrato sa pahina 18]

Magtao nin panahon tanganing itanos an nakakakolog na pagtaram asin gawe-gawe

[Ritrato sa pahina 19]

An saindong mga aki maninigong makanood na maghagad nin dispensasyon asin magpatawad