Kamo daw Matibay Magtaram kan “Dalisay na Lenguahe”?

I-PLAY

Kamo daw Matibay Magtaram kan “Dalisay na Lenguahe”?

“Itatao ko sa mga banwaan an pagbago na magkaigwa nin dalisay na lenguahe, tanganing sinda gabos mag-apod sa ngaran ni Jehova.”—SOF. 3:9.

1. Anong makangangalas na balaog an itinao sa sato ni Jehova?

AN BALAOG na gumamit nin lenguahe dai naggikan sa katawohan kundi, imbes, iyan naggikan sa Kaglalang nin tawo, si Jehova Dios. (Ex. 4:11, 12) An itinao nia sa enot na tawo, si Adan, bako sanang an kakayahan na magtaram, kundi an kakayahan man na mag-imbento nin bagong mga termino asin sa siring mapahiwas an saiyang bokabularyo. (Gen. 2:19, 20, 23) Makangangalas nanggad an balaog na ini! Pinangyari pa ngani kaiyan an katawohan na makikomunikar sa saindang langitnon na Ama asin mag-omaw sa saiyang mamuraway na ngaran.

2. Taano ta an mga tawo dai na nagtataram nin saro sanang lenguahe?

²Durante kan enot na 17 siglo kan pag-eksister nin tawo, an gabos nagtataram nin saro sanang lenguahe, na “parareho an mga tataramon.” (Gen. 11:1) Dangan nangyari an pagrebelde kan panahon ni Nimrod. Sarongat sa mga instruksion ni Jehova, an sumbikalan na mga tawo nagtiripon sa lugar na kan huri inapod na Babel, huli ta sinda determinadong magdanay sa sarong lugar. Sinda nagpoon na magtogdok nin dakulaon na tore, bako tanganing tawan nin onra si Jehova, kundi tanganing ‘gumibo nin bantog na ngaran’ para sa saindang sadiri. Kaya rinibaraw ni Jehova an orihinal na lenguahe kan mga rebeldeng idto asin pinangyari nia na magtaram sinda nin manlaenlaen na tataramon. Huli kaini, sinda nagkawararak sa ibabaw kan bilog na daga.—Basahon an Genesis 11:4-8.

3. Ano an nangyari kan ribarawon ni Jehova an tataramon kan mga rebelde sa Babel?

³Ngonyan, rinibong lenguahe talaga—may nagsasabi na labing 6,800—an itinataram sa kinaban. An lambang saro sa mga lenguaheng ini nagkakaipo nin laen na paagi nin pag-iisip. Kun siring, minalataw na kan ribarawon ni Jehova Dios an tataramon kan mga rebeldeng idto, pinara nia sa saindang memorya an dating lenguaheng itinataram ninda. Dai sana sia nagbugtak sa saindang isip nin bagong mga bokabularyo kundi binago man nia an saindang mga paagi nin pag-iisip asin nagkaigwa nin bagong mga gramatika. Bakong makangangalas na an kinamumugtakan kan toreng iyan inapod na “Karibarawan,” o Babel! (Gen. 11:9, nota sa ibaba) Interesante nanggad, an Biblia sana an nagtatao nin nakakakontentong paliwanag dapit sa ginikanan kan pagkakalaenlaen nin mga lenguahe na naheheling niato ngonyan.

Sarong Bago Asin Dalisay na Lenguahe

4. Ano an ihinula ni Jehova na mangyayari sa satong panahon?

⁴Minsan ngani makangangalas an pagkasaysay kan Biblia manongod sa pag-interbenir nin Dios sa Babel, may mas interesante asin mas mahalaga pa nganing nangyayari sa satong panahon. Paagi sa saiyang propeta na si Sofonias, si Jehova naghula: “Sa panahon na iyan itatao ko sa mga banwaan an pagbago na magkaigwa nin dalisay na lenguahe, tanganing sinda gabos mag-apod sa ngaran ni Jehova, tanganing daramay na maglingkod sa saiya.” (Sof. 3:9) Ano an ‘dalisay na lenguaheng’ iyan, asin paano kita makakanood na magin matibay sa pagtaram kaiyan?

5. Ano an dalisay na lenguahe, asin ano an nagigin resulta kan pagbagong ini nin lenguahe?

⁵An dalisay na lenguahe iyo an katotoohan manongod ki Jehova Dios asin sa saiyang mga katuyohan na yaon sa Tataramon nia, an Biblia. Kaiba sa ‘lenguaheng’ iyan an tamang pakasabot sa katotoohan manongod sa Kahadean nin Dios asin kun paano kaiyan papakangbanalon an ngaran ni Jehova, ibibindikar an saiyang soberaniya, asin tatawan nin daing sagkod na mga bendisyon an maimbod na katawohan. Ano an nagigin resulta kan pagbagong ini nin lenguahe? Sinabi sa sato na an mga tawo ‘mag-aapod sa ngaran ni Jehova’ asin ‘daramay na maglilingkod sa saiya.’ Bakong arog kan mga pangyayari sa Babel, an pagbagong ini na pagkaigwa nin dalisay na lenguahe nagbubunga nin kaomawan sa ngaran ni Jehova asin pagkasararo kan saiyang banwaan.

Pakanood kan Dalisay na Lenguahe

6, 7. (a) Ano an kalabot sa pakanood nin bagong lenguahe, asin paano ini aplikado sa pakanood kan dalisay na lenguahe? (b) Ano an pag-oolayan niato ngonyan?

⁶Kun pinoponan nin saro na magmaigot na magin matibay sa ibang lenguahe, orog pa kisa sa pagtuom sana nin bagong mga termino an kaipuhan niang gibohon. Kalabot sa pakanood nin bagong lenguahe an pakanood nin bagong mga paagi nin pag-iisip. An lohika asin pagpangisi tibaad laen sa ibang lenguahe. An pagpronunsiar nin bagong mga tanog magkakaipo nin laen na paggamit kan mga organo sa pagtaram, arog baga kan dila. Totoo man iyan kun pinoponan niatong pag-adalan an dalisay na lenguahe kan katotoohan sa Biblia. Orog pa an kaipuhan kisa pakanood sana nin pirang pundamental na katokdoan kan Biblia. Kalabot sa pagmamaigot na magin matibay sa lenguaheng ini an pagbago kan satong kaisipan asin isip.—Basahon an Roma 12:2; Efeso 4:23.

⁷Ano an matabang sa sato na dai sana masabotan an dalisay na lenguahe kundi magin matibay man sa pagtaram kaiyan? Siring sa pakanood nin arin man na lenguahe, igwa nin nagkapirang pundamental na pamamaagi na makakatabang sa sato na magin matibay sa pagtaram kan lenguahe kan katotoohan sa Biblia. Pag-olayan niato an nagkapira sa pundamental na mga lakdang na ginigibo nin mga tawo tanganing makanood nin ibang lenguahe, asin helingon niato kun paano an mga lakdang na iyan makakatabang sa sato na manodan an bagong piguratibong lenguaheng ini.

Matibay na Pagtaram kan Dalisay na Lenguahe

8, 9. Ano an dapat niatong gibohon kun gusto tang manodan an dalisay na lenguahe, asin taano ta mahalagang marhay ini?

⁸Maghinanyog nin maingat. Sa primero, an bagong lenguahe tibaad garo baga imposibleng masabotan nin saro na dai pa nakadangog kaiyan. (Isa. 33:19) Alagad mantang nanonodan nin sarong tawo na magkonsentrar sa nadadangog nia, mapoon na siang magin pamilyar sa kada termino asin maririsa na nia an paorootrong mga paagi nin pagtaram. Sa kaagid na paagi, kita sinasadol: “Kinakaipuhan na kita magtao nin orog kisa sa dating atension sa mga bagay na satong nadangog, tanganing dai kita noarin man ikaanod.” (Heb. 2:1) Paorootrong sinadol ni Jesus an saiyang mga parasunod: “An igwa nin mga talinga maghinanyog.” (Mat. 11:15; 13:43; Mar. 4:23; Luc. 14:35) Iyo, kaipuhan tang ‘hinanyogon asin saboton’ an nadadangog niato tanganing umoswag an satong pakasabot sa dalisay na lenguahe.—Mat. 15:10; Mar. 7:14.

⁹Kaipuhan sa paghinanyog an konsentrasyon, alagad an paghihingoang iyan tunay na kapakipakinabang. (Luc. 8:18) Kun nasa Kristianong mga pagtiripon, kita daw nagkokonsentrar sa kun ano an ipinapaliwanag, o kita daw may ibang iniisip? Mahalagang marhay na gibohon niato an satong pinakamakakaya tanganing makakonsentrar sa kun ano an tinotokar. Ta kun dai, puede talagang magin mangurol an satong pagdangog.—Heb. 5:11.

10, 11. (a) Apuera sa paghinanyog nin maingat, ano pa an dapat niatong gibohon? (b) Ano pa an kalabot sa pagtaram kan dalisay na lenguahe?

¹⁰Arogon an mga matibay magtaram. An mga nag-aadal nin bagong lenguahe dinadagka na dai sana maghinanyog nin maingat kundi maghingoa man na arogon an pagpronunsiar asin mga paagi nin pagtaram kan mga matibay magtaram. Natatabangan kaini an mga nag-aadal na dai magkaigwa nin laen na punto sa pagtaram, na tibaad sa huri makaolang sa saindang mga paghihingoa na makikomunikar. Sa kaagid na paagi, maninigo kitang makanood sa mga nagin matibay na an “abilidad sa pagtotokdo” kan bagong lenguahe. (2 Tim. 4:2) Humagad nin tabang. Magin andam na umako nin pagtatanos kun nasasala kamo.—Basahon an Hebreo 12:5, 6, 11.

¹¹An kalabot sa pagtaram kan dalisay na lenguahe bako sanang paniniwala sa katotoohan asin pagtokdo kaiyan sa iba kundi pag-oyon man kan satong paggawe sa mga ley asin prinsipyo nin Dios. Tanganing matabangan kita na magibo ini, kaipuhan niatong arogon an iba. Kaiba digdi an pag-arog sa saindang pagtubod asin kaigotan. Kaiba man dian an pag-arog sa bilog na pamumuhay ni Jesus. (1 Cor. 11:1; Heb. 12:2; 13:7) Kun desidido kita sa paggibo kaini, magbubunga iyan nin pagkasararo sa banwaan nin Dios, na huli kaiyan garo man sana magkakapareho an saindang punto sa pagtaram.—1 Cor. 4:16, 17.

12. Paano an pagtuom kalabot sa pakanood nin bagong lenguahe?

¹²Magtuom. An mga nag-aadal nin lenguahe kaipuhan na magtuom nin dakol na bagong bagay. Kaiba digdi an bagong mga bokabularyo asin pananaram. Para sa mga Kristiano, an pagtuom puedeng magin epektibong marhay na pantabang sa pagigin matibay sa dalisay na lenguahe. Sierto nanggad na marahay na tuomon niato an mga ngaran kan mga libro kan Biblia segun sa pagkasunodsunod kaiyan. May mga indibiduwal na ginibong pasohan na tuomon an mga tataramon sa nagkapirang teksto sa Biblia. Nanompongan kan iba na kapakipakinabang na tuomon an pang-Kahadean na mga awit, mga ngaran kan mga tribo nin Israel asin kan 12 apostol, asin an mga kualidad na minakompuesto sa mga bunga kan espiritu. Kan suanoy na mga panahon, natuom nin dakol na Israelita an mga salmo. Sa modernong mga panahon, termino por terminong natuom nin sarong aking lalaki an labing 80 teksto sa Biblia kan sia sais anyos pa sana. Puede daw niatong gamiton nin orog pa an mahalagang kakayahan na ini?

13. Taano ta mahalagang marhay an pag-orootro?

¹³An pag-orootro nakakatabang sa memorya, asin an paorootrong mga pagirumdom mahalagang kabtang kan satong Kristianong edukasyon. Si apostol Pedro nagsabi: “Danay akong magigin andam na magpagirumdom sa saindo dapit kan mga bagay na ini, minsan ngani kamo tatao na kaiyan asin marigon nang napapasikad sa katotoohan na nasa saindo.” (2 Ped. 1:12) Taano ta kaipuhan niato an mga pagirumdom? Huli ta iyan nagpapararom kan satong pakasabot, nagpapahiwas kan satong punto de vista, asin nagpapakosog kan satong determinasyon na magdanay na makosog an satong espirituwalidad. (Sal. 119:129) An dayaday na pagrepaso sa mga pamantayan asin prinsipyo nin Dios nakakatabang sa sato na siyasaton an satong sadiri asin labanan an tendensia na magin “malilingawon na paradangog.” (Sant. 1:22-25) Kun dai niato danay na ipinapagirumdom sa satong sadiri an katotoohan, an satong puso maiimpluwensiahan nin ibang mga bagay asin tibaad dai na kita magin matibay sa pagtaram kan dalisay na lenguahe.

14. Ano an makakatabang sa sato kun nag-aadal kita kan dalisay na lenguahe?

¹⁴Magbasa na may boses. (Kap. 1:3) An nagkapirang nag-aadal nagpoprobar na silensiong mag-adal nin bagong lenguahe na sinda sana. Ini dai nagbubunga nin pinakamarahay na mga resulta. Kun nag-aadal kan dalisay na lenguahe, kun beses tibaad kaipuhan niatong magbasa “nin pahinghing” tanganing orog kitang makakonsentrar. (Basahon an Salmo 1:1, 2.) Sa paggibo kaini, nakakatadom na marhay sa satong isip an impormasyon na binabasa niato. Sa Hebreo, an pananaram na “magbasa nin pahinghing” konektadong marhay sa paghorophorop. Kun paanong kaipuhan an pagtunaw tanganing kita lubos na makinabang sa kinakakan niato, kaipuhan man an paghorophorop tanganing malinaw niatong masabotan an satong binabasa. Nagtatao daw kita nin igong panahon na horophoropon an satong pinag-aadalan? Pagkatapos na magbasa sa Biblia, dapat niatong odok na pakaisipon an satong binasa.

15. Paano niato mapag-aadalan an “gramatika” kan dalisay na lenguahe?

¹⁵Analisaron an gramatika. Sa sarong panahon, kapakipakinabang na pag-adalan an gramatika, o mga reglamento asin paagi nin pagbilog nin sentence, kan bagong lenguahe na pinag-aadalan niato. Paagi kaini, masasabotan niato an paagi nin paggamit kan lenguahe, na matabang sa sato na ikataram iyan nin tama. Kun paanong an sarong lenguahe igwa nin paagi nin pagbilog nin sentence, an dalisay na lenguahe kan katotoohan sa Kasuratan igwa nin sinusunod na “arogan nin ikakarahay na mga tataramon.” (2 Tim. 1:13) Kaipuhan niatong arogon an paagi o “arogan” na iyan.

16. Anong tendensia an kaipuhan niatong mapangganahan, asin paano niato magigibo ini?

¹⁶Padagos na umoswag. Tibaad an saro may igong nanodan sa sarong lenguahe tanganing makapartisipar sa simpleng pag-oolay alagad pagkatapos kaiyan dai na sia nag-ooswag. An kaagid na problema puede man na maglataw sa mga nagtataram kan dalisay na lenguahe. (Basahon an Hebreo 5:11-14.) Ano an makakatabang sa sato na mapangganahan an tendensiang ini? Magin andam, kun baga, na pahiwason an saindong bokabularyo. “Ngonyan na binayaan ta na an enot na katokdoan dapit ki Cristo, maghingoa kitang makaabot sa pagkamaygurang, na dai na giraray nagtotogdok nin pasisikadan, na iyo an pagsolsol sa gadan na mga gibo, asin pagtubod sa Dios, an katokdoan dapit sa mga bautismo asin pagdoon kan mga kamot, an pagkabuhay liwat kan gadan asin daing sagkod na paghokom.”—Heb. 6:1, 2.

17. Taano ta mahalaga an ugale na regular na pag-adal? Iilustrar.

¹⁷Magtao nin depinidong mga panahon sa pag-adal. Mas marahay an haralipot na peryodo nin regular na pag-adal kisa sa haralawig na peryodo nin paminsanminsan na pag-adal. Mag-adal sa mga panahon na kamo listo asin bakong madaling madisturbo. An pakanood nin bagong lenguahe kapareho nin paggibo nin dalan sa kadlagan. Mantang mas parateng inaagihan an dalan na iyan, nagigin mas madali an pagbaklay dian. Kun an dalan na iyan dai gagamiton sa laog nin ano man na lawig nin panahon, dai mahahaloy matatahoban iyan kan kadlagan. Kaya mahalagang marhay an pagkadesidido asin pagigin dayaday! (Dan. 6:16, 20) Mapagngayongayo na “danay na magpuka sa gabos na panahon” kun mapadapit sa pagtaram kan dalisay na lenguahe kan katotoohan sa Biblia.—Efe. 6:18.

18. Taano ta maninigo kitang magtaram kan dalisay na lenguahe sa lambang oportunidad?

¹⁸Magtaram! Magtaram! Magtaram! An nagkapirang nag-aadal nin bagong lenguahe tibaad mag-alangan na magtaram kaiyan huli ta sinda nasusupog o natatakot na masala. Oolangon kaiyan an saindang pag-oswag. Kun mapadapit sa pag-adal nin lenguahe, kaipuhan nanggad an padagos na pagpraktis. Mantang mas parateng itinataram kan nag-aadal an bagong lenguahe, mas nagigin madali sa saiya an paggamit kaiyan. Kaagid kaiyan, kaipuhan niatong itaram an dalisay na lenguahe sa lambang oportunidad. “Paagi sa puso an saro nagtutubod para sa katanosan, alagad ta paagi sa ngoso na an saro nagpapahayag sa publiko para sa kaligtasan.” (Roma 10:10) An ‘pagpahayag sa publiko’ dai sana niato ginibo kan kita binautismohan kundi ginigibo man niato iyan kun kita nagtataram manongod ki Jehova sa lambang oportunidad, kaiba an pagpartisipar niato sa ministeryo. (Mat. 28:19, 20; Heb. 13:15) An satong Kristianong mga pagtiripon nagtatabang sa sato na gumibo nin malinaw asin deretso sa puntong mga kapahayagan sa dalisay na lenguahe.—Basahon an Hebreo 10:23-25.

May Pagkasararong Gamiton an Dalisay na Lenguahe sa Pag-omaw ki Jehova

19, 20. (a) Anong makangangalas na bagay an ginigibo kan Mga Saksi ni Jehova sa satong panahon? (b) Ano an determinado nindong gibohon?

¹⁹Seguradong nakakaogma nanggad na magin presente sa Jerusalem kan Domingong aga, Sivan 6, kan taon 33 C.E.! Kan amay na agang iyan, kan madali nang mag-alas nuebe, an mga nagkatiripon sa sarong kuarto sa itaas milagrosong “nagpoon na magtaram nin manlaenlaen na tataramon.” (Gibo 2:4) Ngonyan, an mga lingkod nin Dios mayo na kan balaog na pagtaram nin ibang tataramon. (1 Cor. 13:8) Minsan siring, ipinapahayag kan Mga Saksi ni Jehova an maogmang bareta kan Kahadean sa labing 430 laen-laen na tataramon.

²⁰Nagpapasalamat nanggad kita na ano man an lenguaheng itinataram niato, kita gabos nagkakasararo sa pagtaram kan dalisay na lenguahe kan katotoohan sa Biblia! Sa sarong paagi, ini pagkabaliktad kan nangyari sa Babel. Mantang garo baga nagtataram nin sarong lenguahe, an banwaan ni Jehova nagtatao nin kaomawan sa saiyang ngaran. (1 Cor. 1:10) Logod na magin determinado kita na padagos na “daramay” na maglingkod kaiba kan satong mga tugang sa bilog na daga mantang nag-aadal kita na magin mas matibay pa sa pagtaram kan sarong lenguaheng iyan, para sa kamurawayan kan satong langitnon na Ama, si Jehova.—Basahon an Salmo 150:1-6.

Ano an Isisimbag Nindo?

• Ano an dalisay na lenguahe?

• Ano an kalabot sa pagtaram niato kan dalisay na lenguahe?

• Ano an matabang sa sato na magin matibay sa pagtaram kan dalisay na lenguahe?

[Mga Hapot Para sa Pag-adal]

[Kahon sa pahina 23]

Paoswagon an Saindong Pagigin Matibay sa Pagtaram kan Dalisay na Lenguahe Paagi sa

◆ paghinanyog nin maingat.

Luc. 8:18; Heb. 2:1

◆ pag-arog sa mga matibay magtaram.

1 Cor. 11:1; Heb. 13:7

◆ pagtuom asin pag-orootro.