Magtaram nin Katotoohan sa Saindong Kapwa
Magtaram nin Katotoohan sa Saindong Kapwa
“Ngonyan na nahale na nindo an kaputikan, an lambang saro sa saindo magtaram nin katotoohan sa saiyang kapwa.”—EFE. 4:25.
1, 2. Ano an pagmansay nin dakol na tawo dapit sa katotoohan?
AN KATOTOOHAN haloyon nang kontrobersial na tema. Kan ikaanom na siglo B.C.E., an Griegong parasurat nin berso na si Alceo nagsabi: “Igwa nin katotoohan sa arak.” Ipinaparisa kaiyan na an katotoohan nahahayag sana pakatapos na an saro magpangana sa arak asin tibaad mas gustong-gustong magtaram. Kan enot na siglo, an Romanong Gobernador na si Poncio Pilato nagpaheling man nin salang pagmansay dapit sa katotoohan kan mapagtuya niang hapoton si Jesus: “Ano an katotoohan?”—Juan 18:38.
2 Lakop sa panahon niato an magkakakontrang mga kaisipan manongod sa katotoohan. Dakol na tawo an nagsasabi na an terminong “katotoohan” igwa nin manlaenlaen na kahulogan o na magkakalaen an pagmansay nin lambang tawo dapit sa katotoohan. An iba nagsasabi sana nin totoo kun kombenyente o pabor sa sainda. An librong The Importance of Lying nagsasabi: “An pagigin onesto tibaad nobleng pamantayan, alagad kadikit sana an halaga kaiyan sa pagmamaigot na mabuhay asin magkaigwa nin seguridad. An tawo daing gayong maginibo sa bagay na ini—sia dapat na magputik tanganing mabuhay.”
3. Taano ta si Jesus marahayon na halimbawa sa pagtaram nin katotoohan?
3 Laen nanggad an mga disipulo ni Cristo! An pagmansay ni Jesus sa katotoohan bakong pilosopiya sana. Sia pirmeng nagtataram kan katotoohan. Dawa an mga kaiwal nia nag-admitir: “Paratokdo, aram mi na ika nagsasabi nin totoo asin totoong nagtotokdo kan dalan nin Dios.” (Mat. 22:16) Siring man ngonyan, inaarog kan tunay na mga Kristiano an halimbawa ni Jesus. Dai sinda nag-aalangan na magtaram kan katotoohan. Sinda bilog na pusong minaoyon ki apostol Pablo, na nagsadol sa mga kapagtubod: “Ngonyan na nahale na nindo an kaputikan, an lambang saro sa saindo magtaram nin katotoohan sa saiyang kapwa.” (Efe. 4:25) Pag-olayan niato an tolong aspekto kan mga tataramon ni Pablo. Enot, siisay an satong kapwa? Ikaduwa, ano an boot sabihon kan pagtaram nin katotoohan? Asin ikatolo, paano niato ikakaaplikar ini sa satong pangaroaldaw na buhay?
Siisay an Satong Kapwa?
4. Bakong arog kan Judiong mga namomoon kan enot na siglo, paano ipinabanaag ni Jesus an pagmansay ni Jehova dapit sa kun siisay an satong kapwa?
4 Kan enot na siglo C.E., itinokdo nin nagkapirang Judiong namomoon na an maninigong apodon na “kapwa” iyo sana an mga kapwa Judio o an saindang dayupot na mga katood. Minsan siring, sangkap na ipinabanaag ni Jesus an personalidad asin kaisipan kan saiyang Ama. (Juan 14:9) Makahulogan nanggad, ipinaheling nia sa saiyang mga disipulo na an Dios mayong ipinapaorog na rasa o nasyonalidad. (Juan 4:5-26) Dugang pa, ihinayag kan banal na espiritu ki apostol Pedro na “an Dios daing ipinapaorog, kundi sa lambang nasyon an tawo na natatakot sa saiya asin naggigibo nin katanosan saiyang inaako.” (Gibo 10:28, 34, 35) Kun siring, maninigo niatong ibilang na satong kapwa an gabos na tawo, asin magpaheling kita nin pagkamoot dawa sa mga minagawe na siring sa kaiwal.—Mat. 5:43-45.
5. Ano an boot sabihon nin pagtaram nin katotoohan sa satong kapwa?
5 Pero, ano an boot sabihon ni Pablo kan sabihon nia na maninigo kitang magtaram nin katotoohan sa satong kapwa? Kalabot sa pagtaram nin katotoohan an pagsabi nin totoo, na mayo nin ano man na pangloloko. An tunay na mga Kristiano dai nagbibiribid o nagpapalsipikar kan mga katunayan tanganing dayaon an iba. Sinda ‘nasusurang nin makuri sa maraot’ asin ‘nangangapot sa marahay.’ (Roma 12:9) Bilang pag-arog sa “Dios nin katotoohan,” maninigo kitang magmaigot na magin onesto asin prangka sa gabos niatong ginigibo asin sinasabi. (Sal. 15:1, 2; 31:5) Kun maingat niatong pinipili an satong mga tataramon, dawa an makasusupog o alanganon na mga situwasyon puedeng atubangon nin mataktika na dai nagpuputik.—Basahon an Colosas 3:9, 10.
6, 7. (a) An pagsabi daw nin totoo nangangahulogan na dapat niatong ihayag pati an personal na mga detalye sa lambang naghahapot? Ipaliwanag. (b) Kiisay kita angay na magtiwala asin magtaram nin katotoohan?
6 An pagsabi daw nin totoo sa iba nangangahulogan na dapat niatong ihayag an gabos na detalye sa siisay man na naghahapot sa sato? Dai man. Kan si Jesus nasa daga, ipinaheling nia na may mga tawo na dai maninigong tawan nin direktang simbag o partikular na impormasyon. Kan si Jesus hapoton kan mga namomoon sa relihion kun sa anong kapangyarihan o autoridad sia naggibo nin mga tanda asin milagro, sia nagsabi: “Hahapoton ko kamo nin sarong bagay. Simbagon nindo ako, asin sasabihon ko man sa saindo kun sa anong autoridad ginigibo ko an mga bagay na ini.” Kan an mga eskriba asin kamagurangan na lalaki habong magtao nin simbag, si Jesus nagsabi: “Dai ko man sasabihon sa saindo kun sa anong autoridad ginigibo ko an mga bagay na ini.” (Mar. 11:27-33) Dai nia namatean na obligado siang simbagon an hapot huli sa saindang maraot na mga gibo asin kawaran nin pagtubod. (Mat. 12:10-13; 23:27, 28) Siring man ngonyan, an banwaan ni Jehova kaipuhan na magmaan sa mga apostata asin iba pang maraot na tawo na naggagamit nin pangloloko o katusohan para sa makasadiring mga katuyohan.—Mat. 10:16; Efe. 4:14.
7 Ipinarisa man ni Pablo na may mga tawo na tibaad dai maninigong tawan nin bilog o kompletong simbag. Sinabi nia na an “mga tsismosa asin parapakilabot sa gibo-gibo nin iba” “nag-oorolay sa mga bagay na dai dapat.” (1 Tim. 5:13) Iyo, tibaad marisa kan mga nakikiaram sa gibo-gibo nin iba o kan mga dai puedeng pagkatiwalaan nin kompidensial na bagay na an iba nag-aalangan na magsabi sa sainda nin personal na impormasyon. Orog karahay nanggad na himateon an ipinasabong na hatol ni Pablo: “Magin obheto nindo na mamuhay na matoninong asin dai makilabot sa iba.” (1 Tes. 4:11) Minsan siring, may beses na an mga magurang sa kongregasyon tibaad kaipuhan na maghapot manongod sa personal na mga bagay tanganing magibo an mga katongdan na iinasignar sa sainda. Sa siring na kamugtakan, papahalagahan nanggad asin nakakatabang nin dakula an satong pakikikooperar sa pagtaram nin katotoohan.—1 Ped. 5:2.
Magtaram nin Katotoohan Dapit sa mga Bagay na Pampamilya
8. Paanong an pagtaram nin katotoohan nakakatabang sa magkakapamilya na magin dayupot sa lambang saro?
8 Sa parate, yaon sa kapamilya niato an satong pinakadayupot na relasyon. Tanganing pakosogon an relasyon na ini, mahalagang marhay na magtaram kita nin katotoohan sa lambang saro. Dakol na problema asin dai pagkasinabotan an puedeng mainaan o mahale paagi sa pagigin prangka, onesto, asin maboot sa satong pakikikomunikar. Halimbawa, kun kita nakakagibo nin sala, nag-aalangan daw kitang admitiron iyan sa agom niato, sa mga aki niato, o sa iba pang haraning kapamilya? An sinserong paghagad nin dispensa nakakatabang na mapaoswag an katoninongan asin pagkasararo sa laog kan pamilya.—Basahon an 1 Pedro 3:8-10.
9. Taano an pagtaram nin katotoohan ta bakong rason na kita magin pabiglabigla o daing modo?
9 An pagtaram nin katotoohan dai nangangahulogan na kita magin pabiglabigla asin bakong mataktika. An pagigin daing modo dai nakakadagdag sa kahalagahan kan sinasabi niato na totoo o sa epekto kaiyan. Si Pablo nagsabi: “Magkaharale na sa saindo an gabos na kapaitan na maraot an kamawotan asin kaanggotan asin grabeng pagkaanggot asin sirilyakan patin mapanglibak na pagtaram kaiba an gabos na karatan. Kundi magin maboot sa lambang saro, mapagmalasakit sa mamomoton na paagi, na lubos na nagpapatarawadtawadan kun paanong an Dios man lubos na nagpatawad sa saindo paagi ki Cristo.” (Efe. 4:31, 32) Kun kita nagtataram nin maboot asin may dignidad, iyan nakakadagdag sa kahalagahan kan sinasabi niato asin nagpapaheling nin onra sa mga nakakaolay niato.—Mat. 23:12.
Magtaram nin Katotoohan Dapit sa mga Bagay na Pangkongregasyon
10. Ano an manonodan kan Kristianong kamagurangan sa marahayon na halimbawa ni Jesus sa pagtaram nin katotoohan?
10 Si Jesus nagtaram sa mga disipulo nia sa simple asin prangkang paagi. An hatol nia pirmeng mamomoton, alagad dai nia pinaluya an puersa kan katotoohan tanganing dai maanggot an mga naghihinanyog sa saiya. (Juan 15:9-12) Halimbawa, kan an mga apostol nia paorootrong magdiriskutiran dapit sa kun siisay an nangongorog sa sainda, si Jesus marigon alagad mapasensiang tinabangan sinda na masabotan an pangangaipo na magin mapakumbaba. (Mar. 9:33-37; Luc. 9:46-48; 22:24-27; Juan 13:14) Kaagid kaiyan, minsan ngani an Kristianong kamagurangan ngonyan marigon sa katanosan, sinda dai nagpapakangkagurangnan sa aripompon nin Dios. (Mar. 10:42-44) Inaarog ninda si Cristo paagi sa pagigin “maboot sa lambang saro” asin “mapagmalasakit sa mamomoton na paagi” sa saindang pagtratar sa iba.
11. An pagkamoot sa mga tugang niato maninigo na magpahiro sa sato na gibohon an ano dapit sa paagi nin paggamit niato sa satong dila?
11 Paagi sa pagtaram nin deretso sa punto na bako man sobra kaprangka sa satong mga tugang, ikakapahayag niato an nasa isip niato na dai kita nakakapaanggot. Tunay nanggad, nungka niatong gugustohon na an satong dila magin “pinatarom siring sa labaha,” na ginagamit iyan tanganing kolgan an boot nin iba paagi sa mapanglibak o mapanupog na mga tataramon. (Sal. 52:2; Tal. 12:18) An pagkamoot sa mga tugang niato mapahiro sa sato na “protehiran [an satong] dila tumang sa maraot, asin an [satong] mga ngabil tumang sa pagtaram nin pangloloko.” (Sal. 34:13) Sa paaging ini, kita nagtataong onra sa Dios asin nagpapalakop nin pagkasararo sa kongregasyon.
12. Noarin nangangaipo nin hudisyal na aksion an pagputik? Ipaliwanag.
12 Pinagmamaigotan kan kamagurangan na protehiran an kongregasyon sa mga nagtataram nin mapagpakaraot na mga kaputikan. (Basahon an Santiago 3:14-16.) An pagtaram nin siring na kaputikan igwa nin katuyohan na minsan paano magsakit o mapurisaw an sarong tawo. An kalabot dian bako sanang pagsabi nin sadit asin mapandayang mga tataramon o pagpasobra sa mga detalye. Siempre, an gabos na pagputik sala, alagad bakong gabos na kaso nin pagputik nangangaipo nin hudisyal na aksion. Huli kaini, an kamagurangan kaipuhan na magin timbang, rasonable, asin marahay an paghusgar sa pagdeterminar kun baga ugale na nin saro an tinutuyo saka mapagpakaraot na pagputik na mangangaipo nin hudisyal na aksion. O igo na daw an marigon asin mamomoton na hatol hale sa Kasuratan?
Magtaram nin Katotoohan sa Trabaho Asin Negosyo
13, 14. (a) Paanong an nagkapira bakong onesto sa saindang among? (b) Ano an puedeng magin marahay na resulta huli sa pagigin onesto asin pagsabi nin totoo sa trabaho?
13 Nabubuhay kita sa panahon na lakop an pagkabakong onesto, kaya puedeng magin depisil na labanan an sugot na magin bakong onesto sa among. Kun nag-aaplay nin trabaho, dakol an talagang nagpuputik. Halimbawa, tibaad pinapasobrahan ninda sa résumé an saindang eksperyensia o edukasyon tanganing makakua nin trabaho na mas marahay o mas halangkaw an sueldo. Sa ibong na lado, dakol na empleyado an nagtatrabaho daa alagad an totoo personal na mga bagay an ginigibo, minsan ngani iyan kontra sa mga regulasyon kan kompanya. Sinda tibaad may binabasa na mayong koneksion sa saindang trabaho, nag-aapod sa telepono dapit sa personal na mga bagay, nagpapadara nin personal na e-mail o text, o naggagamit kan Internet.
14 Dai minamansay nin tunay na mga Kristiano na opsional an pagigin onesto asin pagsabi nin totoo. (Basahon an Talinhaga 6:16-19.) Si Pablo nagsabi: “Minamawot niamo na gumawe nin sadiosan sa gabos na bagay.” (Heb. 13:18) Huli kaini, an mga Kristiano bilog na aldaw na nagtatrabaho sa saindang among para sa sarong aldaw na sueldo. (Efe. 6:5-8) An pagigin sadiosan na trabahador makakatao man nin kaomawan sa satong langitnon na Ama. (1 Ped. 2:12) Halimbawa, si Roberto inomaw kan saiyang among sa España huling sia onesto asin mapagkakatiwalaan na trabahador. Bilang resulta kan marahay na gawe-gawe ni Roberto, an kompanya nagkua nin dugang pang mga Saksi. An mga ini man nagin marahayon na mga trabahador. Sa nag-aging mga taon, 23 na bautisadong lalaki asin 8 inaadalan sa Biblia an natabangan ni Roberto na magkaigwa nin trabaho!
15. Paano maninigong ipaheling nin sarong Kristianong negosyante na sia nagtataram nin katotoohan?
15 Kun may sadiring hanap-buhay, kita daw nagsasabi nin totoo sa gabos na transaksion niato sa negosyo, o kita daw kun beses dai nagtataram nin katotoohan sa satong kapwa? An sarong Kristianong negosyante dai maninigong magputik dapit sa sarong produkto o serbisyo tanganing mabakal tolos iyan; ni maninigo man siang magtao o mag-ako nin suhol. Gusto niatong trataron an iba siring kan gusto niatong magin pagtratar sa sato.—Tal. 11:1; Luc. 6:31.
Magtaram nin Katotoohan sa mga Autoridad sa Gobyerno
16. Ano an itinatao nin mga Kristiano (a) sa mga autoridad sa gobyerno? (b) ki Jehova?
16 Si Jesus nagsabi: “Kun siring, itao nindo ki Cesar an mga bagay na ki Cesar, alagad sa Dios an mga bagay na sa Dios.” (Mat. 22:21) Anong “mga bagay” an dapat na itao niato ki Cesar, an boot sabihon, an mga autoridad sa gobyerno? Kan sinabi ni Jesus an mga tataramon na iyan, an pag-orolay nakasentro sa buwis. Kaya tanganing mapagdanay an malinig na konsensia sa atubangan nin Dios asin mga tawo, kinukuyog nin mga Kristiano an mga ley kan nasyon, kaiba an dapit sa pagbayad nin buwis. (Roma 13:5, 6) Alagad minimidbid niato na si Jehova an Supremong Soberano, an solamenteng tunay na Dios, na namomotan niato sa bilog niatong puso, kalag, isip, asin kosog. (Mar. 12:30; Kap. 4:11) Kun siring, kita nagpapasakop ki Jehova Dios na mayong kondisyon.—Basahon an Salmo 86:11, 12.
17. Paano minamansay kan banwaan ni Jehova an pag-ako nin asistensia hale sa gobyerno?
17 Dakol na nasyon an may mga programa o serbisyo para sa mga nangangaipo nin materyal na tabang. Mayong maraot kun an sarong Kristiano mag-ako nin siring na asistensia—basta sia kualipikado. An pagtaram nin katotoohan sa satong kapwa nangangahulogan na dai kita matao nin bakong totoo o mapandayang impormasyon sa mga autoridad sa gobyerno tanganing mag-ako nin asistensia hale sa sainda.
Mga Bendisyon Huli sa Pagsabi nin Totoo
18-20. Anong mga bendisyon an ibinubunga nin pagsabi nin totoo sa satong kapwa?
18 Dakol an bendisyon huli sa pagsabi nin totoo. Napapagdanay niato an malinig na konsensia, na nagtatao sa sato nin katoninongan nin isip asin kalmadong puso. (Tal. 14:30; Fil. 4:6, 7) An pagkaigwa nin malinig na konsensia dakula an halaga sa pagheling nin Dios. Siring man, kun nagsasabi kita nin totoo sa gabos na bagay, dai kita kaipuhan na mahadit na madiskobre nin mga tawo, o mahayag na kita nagpuputik.—1 Tim. 5:24.
19 Isip-isipa an saro pang bendisyon. Si Pablo nagsabi: “Sa lambang paagi irinerekomendar niamo an samong sadiri bilang mga ministro nin Dios, [paagi] sa pagtaram nin totoo.” (2 Cor. 6:4, 7) Siring nanggad kaini an nangyari sa sarong Saksi na taga Britania. Sa pagprobar na ibenta an sarong auto, sinabi nia sa mabakal an gabos na bentaha kaiyan saka an mga depekto kaiyan, pati na an mga dai naheheling. Pakatapos na i-test drive an auto, hinapot kan mabakal an tugang kun baga sia saro sa Mga Saksi ni Jehova. Taano ta siring kaiyan an kongklusyon nia? Naobserbaran kan tawong iyan an pagigin onesto kan tugang saka an husay na itsura nia. An padagos na pag-oolay ninda nagbunga nin marahay na patotoo.
20 Kita daw nagtatao man nin kaomawan sa satong Kaglalang paagi sa satong marahay na pamantayan sa paggawe? Si Pablo nagsabi: “Isinikwal na niamo an patagong mga bagay na maninigong ikasupog, na dai naglalakaw na may katusohan.” (2 Cor. 4:2) Huli kaini, gibohon niato an satong pinakamakakaya na magtaram nin katotoohan sa satong kapwa. Sa paggibo kaiyan, mapapamuraway niato an satong langitnon na Ama asin an saiyang banwaan.
Ano an Isisimbag Nindo?
• Siisay an satong kapwa?
• Ano an boot sabihon kan pagtaram nin katotoohan sa satong kapwa?
• Paano makakapamuraway sa Dios an pagsabi nin totoo?
• Anong mga bendisyon an ibinubunga nin pagsabi nin katotoohan?
[Mga Hapot Para sa Pag-adal]
[Ritrato sa pahina 17]
Tolos daw nindong inaadmitir an saradit na sala?
[Ritrato sa pahina 18]
Nagtataram daw kamo nin totoo kun nag-aaplay nin trabaho?