‘Pinaliliwanag sa Sainda ni Jehova an Saiyang Lalawgon’

IGWA nin labing 30 kalamnan sa lalawgon nin tawo. Kaipuhan nanggad nin 14 kalamnan na nagtatarabangan tangani sanang makahuyom kamo! Imahinara kun ano an kaluluwasan kan saindong mga pakikipag-olay kun mayo an mga kalamnan na ini. Magugustohan daw nindo iyan? Siertong dai. Pero, para sa mga pula (deaf), an mga kalamnan sa lalawgon dai sana ginigibong buhay na buhay an mga pakikipag-olay. Kun may kaibang mga pagmustra, nagigin iyan mahalagang paagi sa pagpahayag nin mga kaisipan asin ideya. Dakol na tawo an nagngangalas kun paano ikinakapahayag kan pagtaram paagi sa senyas dawa an komplikadong mga ideya pati an lambang kadikit na pagkakalaen sa kahulogan nin mga tataramon.

Sa nakaagi pa sanang mga panahon, naheling kan mga pula sa bilog na kinaban an sarong lalawgon na mas pano nin ekspresyon kisa sa kiisay man na lalawgon nin tawo. Sa piguratibong pagtaram, naheling ninda an ‘lalawgon ni Jehova.’ (Bil. 6:25) Bako ining pagkanorongod sana. Si Jehova haloy nang nagpapaheling nin dakulang pagkamoot sa mga pula. Ipinaheling na nia iyan dawa kaidto pa sa suanoy na nasyon nin Israel. (Lev. 19:14) Sa modernong mga panahon, an saiyang pagkamoot sa mga pula nagin risang-risa man na marhay. “An kabotan [nin Dios] iyo na an gabos na klase nin tawo makaligtas asin makaabot sa tamang kaaraman dapit sa katotoohan.” (1 Tim. 2:4) Paagi sa pagkua nin tamang kaaraman kan katotoohan manongod sa Dios, dakol sa mga pula an garo man sana naheling na an lalawgon nia. Paano ini nangyayari apisar na dai man sinda nakakadangog? Bago masimbag an hapot na iyan, estudyaran niato kun taano ta mahalaga sa mga pula an pagtaram paagi sa senyas.

Pagdangog Paagi sa Pagheling

Dakol an salang pagsabot mapadapit sa mga pula asin sa pagtaram paagi sa senyas. Linawon niato an nagkapira kaiyan. An mga pula nakakapagmaneho nin auto. Depisilon para sa sainda na masabotan an iba paagi sa pagheling sana sa hiro kan ngoso ninda. An pagtaram paagi sa senyas mayo nin pagkakaagid sa Braille, asin iyan bakong pag-akto sana. Sa bilog na kinaban, bako sanang sarong klase an pagtaram paagi sa senyas. Dugang pa, may dikit na pagkakalaen an mga senyas sa laen-laen na lugar.

Nakakabasa daw an mga pula? Minsan ngani an nagkapira matibay magbasa, an totoo, an dakulang mayoriya sa mga pula nasasakitan na magbasa. Taano? Huli ta an nasa imprentadong pahina gikan sa lenguaheng itinataram. Isip-isipa kun paano an sarong aki, na may pandangog, nakakanood nin lenguahe. Poon kan mamundag an aki, napapalibotan sia nin mga tawong nagtataram kan lokal na lenguahe. Sa halipot na panahon, nakakanood siang magkombinar nin mga tataramon asin maggibo nin mga sentence. Ini natural na nangyayari paagi sa pagdangog sana sa lenguaheng itinataram. Huli kaini, kun nakakanood nang bumasa an mga aki na may pandangog, nasasabotan ninda na an mga termino sa pahina katumbas kan mga tanog asin tataramon na aram na ninda.

Imahinara ngonyan na yaon ka sa ibang nasyon, na nasa laog nin sarong soundproof na kuarto na an mga lanob gibo sa salming. Dai mo pa noarin man nadangog an lokal na lenguahe. Kada aldaw, dinudumanan ka kan mga tawo sa lugar na iyan asin nakikipag-olay sinda sa saimo mantang nasa ibong kan salming. Dai mo nadadangog an sinasabi ninda. Naheheling mo sana na naghihiro an ngabil  ninda. Kan marealisar ninda na dai mo sinda nasasabotan, isinurat ninda sa sarong papel an iyo man sanang sinabi ninda asin ipinaheling iyan sa saimo sa salming. Naniniwala sinda na masasabotan mo na iyan. Talaga daw na masasabotan mo iyan? Haros imposible para sa saimo na makikomunikar sa situwasyon na ini. Taano? Huli ta an isinurat ninda nagrerepresentar sa sarong lenguahe na dai mo pa noarin man nadangog. Arog nanggad kaini an situwasyon kan kadaklan na pula.

Para sa mga pula, an pagtaram paagi sa senyas an pinakaangay na paagi nin pakikikomunikar. An saro nagsesenyas tanganing magpahayag nin mga ideya paagi sa paggamit kan espasyo sa palibot kan saiyang hawak. An saiyang mga paghiro sa espasyong iyan, kaiba an mga ekspresyon kan saiyang lalawgon, may sinusunod na gramatika sa pagtaram paagi sa senyas. Huli kaini, an impormasyon ikinakapaabot paagi sa bisual na lenguahe.

Sa katunayan, mantang nagsesenyas an sarong pula, may kahulogan an haros gabos na paghiro kan saiyang kamot, hawak, asin lalawgon. An mga ekspresyon kan lalawgon dai ginigibo tangani sanang pahangaon an mga tawo. Importanteng kabtang iyan kan gramatika nin pagtaram paagi sa senyas. Bilang ilustrasyon: An paghapot na nakataas an mga kiray puedeng nagpaparisa nin retorikong hapot o hapot na kaipuhan na simbagon nin iyo o dai. Kun nakababa an mga kiray, puedeng nagpaparisa ini nin hapot na siisay, ano, saen, noarin, taano, o paano. May mga paghiro nin ngoso na tibaad nagsusuherir kun gurano kadakula an sarong bagay o kun gurano kakosog an sarong akto. An paagi kan paghiro nin pula sa saiyang payo, pag-itaas kan abaga, pagpabutog o pagpakupos kan pisngi, asin pagkisap kan mata gabos nakakatabang na ikapaabot nin malinaw an pagkakalaenlaen sa kahulogan nin mga tataramon asin ideya.

An mga paghirong ini nakakatabang sa mga nagheheling na masabotan an impormasyon sa kawiliwiling paagi. Paagi sa pano nin ekspresyon na pakikikomunikar na ini, an mga pula na tataong marhay kan pagtaram paagi sa senyas nagkakaigwa nin kakayahan na magpaabot nin ano man na ideya—poetiko man o teknikal, romantiko man o makangingisi, naheheling man o dai naheheling.

Nakakatabang an mga Publikasyon na Para sa mga Pula

Kun an kaaraman dapit ki Jehova bisual na ipinapahayag na gamit an pagtaram paagi sa senyas, garo man sana nadadangog nin pula an mensahe asin nahihimo niang ‘magtubod’ sa Kagtugdas kan mensahe. Huli kaini, an Mga Saksi ni Jehova naghihingoang marhay na magtao nin mga publikasyon para sa kapakinabangan nin mga pula asin maghulit sa sainda sa bilog na kinaban. (Roma 10:14) Sa presente, igwa nin 58 grupo nin mga paratradusir sa bilog na kinaban para sa pagtaram paagi sa senyas, asin an mga publikasyon na nasa DVD para sa mga pula makukua na ngonyan sa 40 manlaenlaen na pagtaram paagi sa senyas. Nagin kapakipakinabang daw an gabos na ginigibong ini?

Si Jeremy, na parehong pula an mga magurang, nagsabi: “Nagigirumdoman ko kan an sakong ama dakol na oras na nasa saiyang kuarto na pinag-aadalan na marhay an pira sanang parapo sa sarong artikulo sa An Torrengbantayan, asin pinagmamaigotan na saboton iyan. Sia bigla na sanang nagluwas sa kuarto asin ogmahon na nagsenyas: ‘Nasabotan ko na! Nasabotan ko na!’ Dangan, ipinaliwanag nia sa sako an boot sabihon kan artikulong iyan. Dose  anyos pa sana ako kaidto. Binasa ko nin marikas an mga parapo asin nagsenyas: ‘Papa, sa heling ko bakong arog kaiyan an boot sabihon. Arog iyan kaini . . .’ Sinenyasan nia ako na magpondo asin nagbalik sia sa kuarto nia tanganing aramon mismo an boot sabihon kan imprentadong artikulo. Dai ko noarin man malilingawan an pagkadesgnar na narisa ko sa lalawgon nia asin an sakong paghanga mantang pinagmamasdan ko sia pabalik sa kuarto. Minsan siring, huli sa mga publikasyon na nasa DVD para sa mga pula, nagin nang posible para sa saiya na orog nanggad na masabotan an impormasyon. An pakaheling na sia maogma mantang ipinapahayag nia kun ano an namamatean nia manongod ki Jehova sarong bagay na pinapahalagahan ko.”

Isip-isipa man an eksperyensia nin sarong mag-agom na Saksi na nakipag-olay ki Jessenia, sarong hoben na pula na taga Chile. Kan magtogot an ina ni Jessenia na ipaheling ninda sa aki nia an My Book of Bible Stories—On DVD sa Chilean Sign Language, an mag-agom nagbareta: “Kan hineheling na ni Jessenia an estorya, sia napangisi dangan napahibi. Kan hapoton sia kan saiyang ina kun taano ta naghihibi sia, nagsimbag sia na huling gusto nia an estorya. Dangan, narealisar kan saiyang ina na nasasabotan nia an gabos na naheheling nia sa DVD na iyan.”

Sarong babaeng pula na may sarong aki an nakaistar sa sarong probinsia sa Venezuela, asin ipinagbabados nia an panduwa. Sa pagmate nia asin kan saiyang agom dai na ninda kayang magkaigwa nin saro pang aki huli sa problema sa pagbuhay, kaya pinag-iisipan ninda na magpaaborsion. Dinalaw sinda nin mga Saksi ni Jehova, na mayong aram manongod sa pinaplano kan mag-agom, asin ipinaheling sa sainda an leksion 12 kan video na What Does God Require of Us? sa Venezuelan Sign Language. Ipinapaliwanag kan leksion na ini an pagmansay nin Dios dapit sa aborsion asin paggadan. Paghaloyhaloy, an babae nagsabi sa mga Saksi na nagpapasalamat siang marhay na napag-adalan nia an leksion na iyan. Sinabi nia na huli kaiyan nagdesisyon sinda na dai na magpaaborsion. Saro nanggad na buhay an ikinaligtas sa tabang kan publikasyon na nasa DVD para sa mga pula!

Si Lorraine, sarong pulang Saksi, nagpaliwanag: “An pag-adal sa Biblia siring sa pagbilog nin dakulang puzzle. May mga bakante—kulang na mga pidaso—sa pakasabot ko kan kabilogan kaiyan. Pero, kan an mga katotoohan sa Biblia mas madali nang makua paagi sa mga kasangkapan na naggagamit nin pagtaram paagi sa senyas, garo baga napanoan na an mga bakante.” Si George, na pula asin 38 taon nang Saksi, nagsabi: “Mayong duda na an kakayahan mo na masabotan an sarong bagay nakakatabang na magkaigwa ka nin paggalang sa sadiri asin kompiansa. Naniniwala ako na an mga DVD para sa mga pula an pinakanakatabang sa sako kun dapit sa sakong espirituwal na pag-oswag.”

“Saro Nanggad na Pagtiripon na an Ginagamit Sadiri Kong Lenguahe!”

Dugang pa sa mga publikasyon na para sa mga pula, nag-organisar man an Mga Saksi ni Jehova nin mga kongregasyon na an mga pagtiripon biyong naggagamit nin pagtaram paagi sa senyas. Sa presente, sa bilog na kinaban igwa nin labing 1,100 na kongregasyon na naggagamit nin pagtaram paagi sa senyas. An ginagamit dian sadiring lenguahe kan mga pula, asin an mga katotoohan sa Biblia itinotokdo oyon sa pag-iisip nin pula—sa sadiri niang lenguahe. An mga katotoohan na iyan ipinapaabot sa paaging  nagpapaheling nin paggalang sa saiyang kultura asin eksperyensia sa buhay.

Nagin kapakipakinabang daw an pagkaorganisar sa mga kongregasyon na naggagamit nin pagtaram paagi sa senyas? Isip-isipa an eksperyensia ni Cyril, na nabautismohan kan 1955 bilang saro sa Mga Saksi ni Jehova. Sa laog nin dakol na taon pinag-adalan nia an imprentadong mga publikasyon sagkod sa pinakamakakaya nia asin regular siang nag-atender sa Kristianong mga pagtiripon. Kun beses may mga interprete asin kun beses mayo. Kun mayo, nagdedepende sia sa mga Saksi na mamomoton na nagmamaigot na tabangan sia paagi sa pagsurat nin mga nota manongod sa sinasabi sa plataporma. Kaidto sanang 1989, kan mga 34 taon na siang Saksi, naorganisar sa Siudad nin Nueva York an enot na kongregasyon sa Estados Unidos na naggagamit nin pagtaram paagi sa senyas. Bilang miembro kan kongregasyon na iyan, ano an namatean ni Cyril? “Iyan siring sa pakaluwas sa mahibogon na kadlagan o madiklom na tunnel dangan pakaheling nin liwanag. Saro nanggad na pagtiripon na an ginagamit sadiri kong lenguahe!”

An mga kongregasyon nin Mga Saksi ni Jehova na naggagamit nin pagtaram paagi sa senyas iyo an lugar na an mga pula regular na makakapagtiripon tanganing makanood manongod sa Dios asin sambahon sia. Dian mapapakosog an boot kan banwaan nin Dios. Sa kinaban na ini na puedeng nasasakitan an mga pula na makikomunikar asin makiasosyar sa ibang tawo, an mga kongregasyon na ini tiwasay na lugar para sa pakikikomunikar asin pakikiasosyar. Sa mga kongregasyon na iyan, an mga pula puedeng makanood, mag-oswag, asin magmaigot sa saindang paglilingkod ki Jehova. Dakol na pulang Saksi an nakakapaglingkod bilang bilog na panahon na ebanghelisador. An nagkapira nagbalyo sa ibang nasyon tanganing tabangan an mga pula na makanood manongod ki Jehova. An Kristianong mga lalaki na pula nakakanood na magin epektibong paratokdo, paraorganisar, asin pastor, dangan dakol an nakukualipikar na asikasohon an mga paninimbagan sa kongregasyon.

Sa Estados Unidos, igwa nin labing 100 na kongregasyon asin mga 80 grupo na naggagamit nin pagtaram paagi sa senyas. Sa Brazil, igwa nin poko mas o menos 300 na kongregasyon asin labing 400 na grupo na naggagamit nin pagtaram paagi sa senyas. Sa Mejico, igwa nin haros 300 na kongregasyon na naggagamit nin pagtaram paagi sa senyas. Sa Rusia, igwa nin labing 30 kongregasyon asin 113 grupo na naggagamit nin pagtaram paagi sa senyas. Pirang halimbawa sana ini kan nangyayaring pag-oswag sa bilog na kinaban. *

An Mga Saksi ni Jehova nag-oorganisar man nin mga asamblea asin kombension na naggagamit nin pagtaram paagi sa senyas. Kan nakaaging taon, labing 120 kombension an ginibo sa bilog na kinaban na naggamit nin manlaenlaen na pagtaram paagi sa senyas. An mga okasyon na ini nagpamate sa mga pulang Saksi na kabtang sinda nin pambilog na kinaban na kasararoan nin Kristianong magturugang na nakikinabang sa napapanahon na espirituwal na kakanon.

Si Leonard sarong pula asin 25 taon nang saro sa Mga Saksi ni Jehova. Sia nag-estorya: “Haloy ko nang aram na si Jehova an tunay na Dios. Pero, dai ko noarin man malinaw na nasabotan kun taano ta itinotogot nia an kasakitan. Kun beses, huli kaini naaanggot ako sa saiya. Alagad durante nin partikular na pahayag sa sarong pandistritong kombension na naggamit nin pagtaram paagi sa senyas, nasabotan ko sa katapustapusi an mga isyung kalabot. Kan matapos an pahayag, siniko ako kan sakong agom asin naghapot sia, ‘Ano, kontento ka na?’ Masasabi ko nanggad na iyo! Pakalihis nin 25 taon, nagpapasalamat ako na dai ko noarin man binayaan si Jehova. Haloy ko na siang namomotan, alagad dai ko sia lubos na nasabotan. Ngonyan iyo na!”

Odok sa Pusong Nagpapasalamat

Anong “mga ekspresyon” sa lalawgon ni Jehova an naheheling kan mga pula kan manodan ninda an manongod sa saiya? Pagkamoot, pagmalasakit, hustisya, kaimbodan, mamomoton na kabootan—asin dakol pa.

Sa piguratibong paagi, an mga pulang Saksi sa bilog na kinaban naheheling an lalawgon ni Jehova asin padagos pa ngani nindang maheheling iyan nin mas malinaw. Huli sa saiyang gikan sa pusong pagkamoot sa mga pula, ‘pinaliliwanag sa sainda ni Jehova an saiyang lalawgon.’ (Bil. 6:25) Nagpapasalamat nanggad an siring na mga pula na namidbid ninda si Jehova!

[Nota sa Ibaba]

[Mga Ritrato sa pahina 24, 25]

Sa bilog na kinaban, igwa nin labing 1,100 na kongregasyon na naggagamit nin pagtaram paagi sa senyas

[Mga Ritrato sa pahina 26]

An lalawgon ni Jehova nagliliwanag na marhay sa mga pula