Si Marcos—‘Magagamit sa Paglilingkod’

AN KONGREGASYON kan Antioquia nag-agi na nin nagkapirang problema, alagad naiiba an dai pagkakaoyon kan mga apostol na si Pablo asin Bernabe. Nagpaplano sinda kaidto nin pagbiahe sa pagmimisyonero; minsan siring, kan nagdedesisyon na sinda kun siisay an iiiba ninda, nagkaigwa nin “grabeng pagputok nin kaanggotan” sa pag-oltanan ninda. (Gibo 15:39) An duwa nagsuwayan asin nagkanyakanya nin lakaw. An saindang iwal may koneksion sa saro pang misyonero—si Marcos.

Siisay si Marcos? Taano ta nagdiskutiran an duwang apostol manongod sa saiya? Taano ta siring kaiyan katagas an saindang mga opinyon? Nagbago man lamang daw an mga opinyon na idto? Asin ano an manonodan nindo sa estorya manongod ki Marcos?

Sa Sadiring Lugar sa Jerusalem

Si Marcos, na minalataw na gikan sa sarong mayaman na pamilyang Judio, nagdakula sa Jerusalem. An enot na direktang pagsambit manongod sa saiya may koneksion sa kasaysayan kan enot na Kristianong kongregasyon. Kan mga 44 C.E., kan an anghel ni Jehova milagrosong  patalingkason si apostol Pedro sa bilanggoan ni Herodes Agripa I, si Pedro nagduman “sa harong ni Maria na ina ni Juan na inaapod man na Marcos, na duman dakol-dakol an nagkatiripon asin namimibi.”—Gibo 12:1-12. *

Kun siring, minalataw na an harong kan ina ni Marcos ginagamit kan kongregasyon sa Jerusalem para sa mga pagtiripon. An bagay na “dakol-dakol” an nagtitiripon duman nagsusuherir na dakula an harong. Si Maria may katabang na babae na an ngaran Roda, na iyo an nagbukas ki Pedro kan sia magtuktok “sa pinto kan tata.” An mga detalyeng ini nagsusuherir na si Maria sarong babae na may kaya sa buhay. Asin an pinagtitiriponan na idto inaapod na harong nia imbes na harong kan saiyang agom, kaya posible na sia balo na, asin na si Marcos medyo hoben pa.—Gibo 12:13.

Posibleng marhay na si Marcos kaiba duman sa mga nagkatiripon tanganing mamibi. Siertong pamilyar sia sa mga disipulo ni Jesus asin sa iba pa na nakaheling kan mga pangyayari sa ministeryo ni Jesus. Sa katunayan, posibleng si Marcos iyo an hoben na lalaki na haros huba, na nagprobar na magsunod ki Jesus kan Sia arestaron alagad nagdulag kan sia dadakopon.—Mar. 14:51, 52.

Mga Pribilehio sa Kongregasyon

An pakikiasosyar sa maygurang na mga Kristiano daing duda na positibong nakaimpluwensia ki Marcos. Nag-oswag sia sa espirituwal asin nakaapod kan atension kan mga tugang na may katongdan. Kan mga 46 C.E. kan si Pablo asin Bernabe magdara nin “ayuda” sa Jerusalem hale sa Antioquia tanganing makaginhawa minsan paano sa mga epekto nin tiggutom, sinda nagin interesado ki Marcos. Kan si Pablo asin Bernabe magbalik sa Antioquia, iiniba ninda si Marcos.—Gibo 11:27-30; 12:25.

An bakong gayong mapagrisa na parabasa tibaad maghona na apuera sa espirituwal na relasyon kan tolong ini, mayo nang partikular na koneksion sa tahaw ninda asin na iiniba sana ni Pablo asin Bernabe si Marcos huli sa saiyang mga abilidad. Alagad ihinahayag kan saro sa mga surat ni Pablo na si Marcos pinsan ni Bernabe. (Col. 4:10) Puedeng makatabang ini tanganing ikapaliwanag an suminunod na mga pangyayari na may koneksion ki Marcos.

Pakalihis nin sangtaon o labi pa, pinagbotan kan banal na espiritu si Pablo asin Bernabe na magbiahe sa pagmimisyonero. Nagbiahe sinda hale sa Antioquia pasiring sa Chipre. Uminiba sa sainda si Juan Marcos “bilang katabang.” (Gibo 13:2-5) Posibleng si Marcos an mag-aasikaso sa praktikal na mga pangangaipo durante kan pagbiahe tanganing makapagkonsentrar an mga apostol sa espirituwal na mga bagay.

Binagtas ni Pablo, Bernabe, asin Marcos an Chipre, na padagos na naghuhulit; dangan nagpasiring sinda sa Asia Minor. Duman, si Juan Marcos guminibo nin desisyon na dai nagustohan ni Pablo. An pagkasaysay nagsasabi na kan sinda magdatong sa Perga, “binayaan sinda ni Juan asin nagbuelta ini sa Jerusalem.” (Gibo 13:13) Dai nasambitan kun taano ta ginibo nia ini.

Pakalihis nin mga duwang taon, si Pablo, Bernabe, asin Marcos nasa Antioquia giraray. Pinag-oolayan kan duwang apostol an saindang ikaduwang pagbiahe sa pagmimisyonero tanganing  orog pang paoswagon an saindang mga nahaman kan enot nindang pagbiahe. Gusto ni Bernabe na iiba an saiyang pinsan na si Marcos, alagad habo nanggad iyan ni Pablo huli ta dati na sindang binayaan ni Marcos. Ini an nagin dahelan kan eksenang nasambitan sa kapinonan. Iiniba ni Bernabe si Marcos asin naglingkod sa Chipre na sadiring lugar nia, mantang si Pablo nagpasiring sa Siria. (Gibo 15:36-41) Maliwanag na magkalaen an pagmansay ni Pablo asin Bernabe sa nagin desisyon ni Marcos.

Pagkaulian

Daing duda na nagmondo si Marcos huli sa nangyaring ini. Pero, nagdanay siang maimbod na ministro. Mga 11 o 12 taon pakatapos kan nangyaring ini sa sainda ni Pablo, si Marcos naglataw liwat sa kasaysayan kan enot na Kristianismo. Saen? Sa situwasyon na dai mo lamang gayod hohonaon na manompongan sia—sa kaibahan ni Pablo!

Kan 60-61 C.E., mantang nakabilanggo si Pablo sa Roma, nagpadara sia nin nagkapirang surat na kabtang na ngonyan kan Banal na Kasuratan. Sa surat nia sa mga taga Colosas, sia nagsabi: “Si Aristarco na kapwa ko bihag nagpapaabot sa saindo kan saiyang mga pataratara, asin iyo man si Marcos na pinsan ni Bernabe, (na mapadapit sa saiya nag-ako kamo nin mga pagboot na akoon sia kun halimbawang sia magdian sa saindo) . . . An mga ini sana an mga kapwa ko trabahador para sa kahadean nin Dios, asin an mga ini mismo nagin tabang na nagpapakosog sa sako.”—Col. 4:10, 11.

Lubos na pagbabago nanggad iyan! Si Marcos, na nagin dahelan kan grabeng pagkauyam ni Pablo, saro na giraray na pinapahalagahan na kapwa trabahador. Minalataw na inabisohan ni Pablo an mga taga Colosas na posibleng dalawon sinda ni Marcos. Kun madadagos an pagdalaw na iyan, si Marcos magseserbing representante ni Pablo.

Si Pablo daw nagin sobra kamapagkritika ki Marcos kaidto? Nakinabang daw si Marcos sa kinakaipuhan na disiplina? O posible daw na parehong totoo iyan? Arin man dian, an saindang pagkaulian nagpapatunay na si Pablo asin Marcos parehong maygurang. Liningawan ninda an mga bagay na nakalihis na asin nag-ibanan giraray sa gibohon. Marahayon nanggad na halimbawa para sa mga Kristiano na nagkaigwa nin dai pagkakaoyon nin opinyon!

Si Marcos na Biahero

Mantang binabasa nindo an manongod sa manlaenlaen na pagbiahe ni Marcos, marerealisar nindo na dakolon siang lugar na dinumanan. Sia hale sa Jerusalem, nagbalyo sa Antioquia, dangan hale duman nagpasiring sa Chipre asin Perga. Pagkatapos nagduman sia sa Roma. Hale duman gusto siang isugo ni Pablo sa Colosas. Asin dakol pa!

Ginibo ni apostol Pedro an enot niang surat kan mga 62 sagkod 64 C.E. Sia nagsurat: “Sia na yaon sa Babilonya . . . nagpapaabot sa saindo kan saiyang pataratara, siring man si Marcos na aki ko.” (1 Ped. 5:13) Kaya si Marcos nagpasiring sa Babilonya tanganing maglingkod kaiba kan apostol na nag-aatender kaidto sa Kristianong mga pagtiripon sa harong kan saiyang ina dakol na taon na an nakaagi.

Durante kan ikaduwang pagkabilanggo ni Pablo sa Roma kan mga 65 C.E., kan sia magsurat tanganing apodon si Timoteo hale sa Efeso, idinugang ni Pablo: “Kuanon mo si Marcos asin iiba mo sia.” (2 Tim. 4:11) Kaya si Marcos yaon kaidto sa Efeso. Asin magdududa daw kita kun baga sia nagsunod sa pag-apod ni Pablo na bumalik sia sa Roma kaiba ni Timoteo? Bakong pasil an pagbiahe  kan panahon na idto, alagad gikan sa boot na ginibo ni Marcos an mga pagbiaheng idto.

Saro Pang Dakulang Pribilehio

An sarong dakulang pribilehio na nakamtan ni Marcos iyo an pagigin pinasabngan ni Jehova tanganing isurat an saro sa mga Ebanghelyo. Minsan ngani dai nginaranan kan ikaduwang Ebanghelyo an kagsurat kaiyan, an kaenot-enoteng mga tradisyon nagsasabi na si Marcos iyan asin na si Pedro an pinagkuanan nia nin impormasyon. Sa katunayan, naheling ni Pedro an haros gabos na irinekord ni Marcos.

An mga paraanalisar kan Ebanghelyo ni Marcos naniniwala na sia nagsurat para sa mga parabasang Hentil; nagtao sia nin nakakatabang na mga paliwanag dapit sa Judiong mga kostumbre. (Mar. 7:3; 14:12; 15:42) Trinadusir ni Marcos an mga terminong Aramaiko na tibaad dai kutana maiintindihan nin mga nagbabasa na bakong Judio. (Mar. 3:17; 5:41; 7:11, 34; 15:22, 34) Naggamit sia nin dakol na terminong Latin asin ipinaliwanag pa ngani nia an ordinaryong mga tataramon na Griego paagi sa paggamit nin mga tataramon na Latin. Sinabi nia an kantidad kan mga sinsilyong Judio sa kuartang Romano. (Mar. 12:42, nota sa ibaba) An gabos na ini garo minaoyon sa haloy nang tradisyon na sa Roma isinurat ni Marcos an saiyang Ebanghelyo.

“Magagamit Ko sa Paglilingkod”

Bako sanang pagsurat kan saiyang Ebanghelyo an ginibo ni Marcos sa Roma. Girumdoma an sinabi ni Pablo ki Timoteo: “Kuanon mo si Marcos asin iiba mo sia.” An rason ni Pablo? “Huli ta sia magagamit ko sa paglilingkod.”—2 Tim. 4:11.

An pagsambit na ini ki Marcos—an pinakahuri sa Kasuratan sa kronolohikong pagkasunodsunod—may dakol na sinasabi manongod sa saiya. Sa bilog niang teokratikong karera, dai sinambit na si Marcos sarong apostol, lider, o propeta. Sia sarong ministro, an boot sabihon, saro na nagtatabang asin naglilingkod sa iba. Asin kan panahon na ini, kan madali nang magadan si Pablo, an apostol seguradong makikinabang sa tabang ni Marcos.

Kun pagsasararoon an saradit na impormasyon na ini manongod ki Marcos, ikakaladawan sa sato an sarong lalaki na maigot sa pagpalakop kan maogmang bareta sa manlaenlaen na lugar kan kinaban, saro na maogmang naglilingkod sa iba. Nakakakontento nanggad an mga pribilehiong nakamtan ni Marcos huling dai sia suminuko!

Arog ni Marcos, kita bilang mga lingkod nin Dios ngonyan nagpapaheling nin kaparehong determinasyon na ihulit an maogmang bareta kan Kahadean. Siring ki Marcos, an nagkapira sa sato kayang bumalyo sa ibang lugar, dawa sa ibang nasyon, tanganing palakopon an maogmang bareta duman. Minsan ngani an siring na pagbalyo tibaad bakong posible para sa kadaklan sa sato, puede niato gabos na arogon si Marcos sa saro pang mahalagang paagi. Kun paanong sia nagmaigot nanggad tanganing makapaglingkod sa saiyang mga tugang na Kristiano, kita man andam na magmaigot tanganing, sa praktikal na mga paagi, matabangan niato an satong mga kapagtubod na maotob an saindang paglilingkod sa Dios. Mantang ginigibo niato iyan, makakasierto kita na padagos kitang mag-aako kan bendisyon ni Jehova.—Tal. 3:27; 10:22; Gal. 6:2.

[Nota sa Ibaba]

[Mapa/Ritrato sa pahina 8, 9]

(Para sa aktuwal na format, hilingon an publikasyon)

Nagkapira sa mga Siudad na Dinumanan ni Marcos

Roma

Efeso

Colosas

Perga

Antioquia (sa Siria)

Chipre

DAGAT MEDITERANEO

Jerusalem

Babilonya