An Maboot na Pananaram Nakakaparahay nin mga Relasyon
An Maboot na Pananaram Nakakaparahay nin mga Relasyon
“An saindo logod na pagtaram danay na may kabootan.”—COL. 4:6.
1, 2. Ano an nagin marahay na resulta kan maboot na pananaram nin sarong tugang na lalaki?
“MANTANG naghaharongharong, nanompongan ko an sarong lalaki na naanggot na gayo asin nagkikibigkibig an saiyang mga ngabil saka bilog na hawak,” an sabi nin sarong tugang na lalaki. “Pinagmaigotan ko na kalmadong mangatanosan sa saiya basado sa Kasuratan, alagad naggrabe sana an saiyang kaanggotan. An saiyang agom asin mga aki nakiiba sa pag-anggot sa sako, asin aram kong panahon na idto tanganing maghale. Sinierto ko sa pamilya na matoninong akong nagduman asin gusto kong matoninong na maghale. Ipinaheling ko sa sainda an Galacia 5:22 asin 23, na dian nasambitan an pagkamoot, kahoyoan, pagpupugol sa sadiri, asin katoninongan. Dangan naghale na ako.
2 “Paghaloyhaloy, mantang naghaharongharong ako sa ibong kan tinampo, naheling ko an pamilya na nakatukaw sa may atubangan kan harong ninda. Inapod ninda ako. ‘Ano daw an gusto ninda?’ an inisip ko. An lalaki may pitsel nin malipot na tubig asin inalok nia akong uminom. Naghagad sia nin dispensasyon huli sa kawaran nia nin galang asin kinomendaran nia ako huli sa sakong makosog na pagtubod. Nagsuwayan kami na mayo nin raot nin boot.”
3. Taano ta dai niato dapat togotan na mapaanggot kita nin iba?
3 Sa kinaban ngonyan na pano nin kasakitan, sa parate dai niato malilikayan na makanompong nin anggot na mga tawo, pati na sa ministeryo. Kun mangyari iyan sa sato, mahalagang marhay na magpaheling kita nin “mahoyong boot asin hararom na paggalang.” (1 Ped. 3:15) Kun tinogotan kan tugang na maanggot sia huli sa grabeng pagkaanggot asin pagigin bakong maboot kan kagharong, posibleng marhay na dai kutana naglumoy an saboot kan lalaki; tibaad mas naanggot pa ngani ini. Huling kinontrol kan tugang an saiyang sadiri asin maboot na nagtaram, marahay an nagin resulta.
Ano an Boot Sabihon kan Maboot na Pananaram?
4. Taano ta mahalaga na magtaram sa maboot na paagi?
4 Sa pakikipag-olay niato sa mga tawo sa luwas o sa laog kan kongregasyon, o dawa sa mga kapamilya, mahalagang marhay na sunodon niato an hatol ni apostol Pablo: “An saindo logod na pagtaram danay na may kabootan, na tinimplahan nin asin.” (Col. 4:6) An siring na nakakaogma asin angay na pananaram mahalaga nanggad sa marahay na komunikasyon asin sa katoninongan.
5. An marahay na komunikasyon dai nangangahulogan nin ano? Iilustrar.
5 An marahay na komunikasyon dai nangangahulogan na basta na sana nindo sasabihon an gabos na iniisip asin namamatean nindo, nangorogna kun makolog an saindong boot. Ipinapaheling kan Kasuratan na an daing kontrol na pagpahayag nin kaanggotan tanda nin kaluyahan, bakong kakosogan. (Basahon an Talinhaga 25:28; 29:11.) Si Moises—‘an pinakamahoyo nanggad’ sa gabos na tawong nabubuhay kaidto—may beses na dai nakontrol an saiyang sadiri asin dai nakapagtao nin kamurawayan sa Dios huli sa pagrebelde kan nasyon nin Israel. Ipinahayag nanggad nin malinaw ni Moises an saiyang namamatean, alagad dai iyan ikinaogma ni Jehova. Pakalihis nin 40 taon na pangengenot sa mga Israelita, dai nagkapribilehio si Moises na darahon sinda sa Dagang Panuga.—Bil. 12:3; 20:10, 12; Sal. 106:32.
6. Ano an kahulogan nin pagigin mapagmansay sa satong pagtaram?
6 Inooyonan kan Kasuratan an pagpaheling nin pagpupugol asin pakamansay, o marahay na paghusgar, kun kita nagtataram. “Sa kadakolan nin tataramon dai nawawaran nin kalapasan, alagad an nagpupugol kan saiyang mga ngabil naghihirong may pakamansay.” (Tal. 10:19; 17:27) Pero, an pakamansay dai nangangahulogan na nungkang ipapahayag nin saro an nasa boot nia. Nangangahulogan iyan nin pagtaram “na may kabootan,” na ginagamit an dila tanganing makabolong imbes na makakolog.—Basahon an Talinhaga 12:18; 18:21.
“Panahon na Dai Maggirong Asin Panahon na Magtaram”
7. Ano an mga dapat niatong likayan kun ipinapahayag an satong namamatean, asin taano?
7 Kun paanong kaipuhan niato na magpaheling nin kabootan asin pagpupugol kun nakikipag-olay sa mga katrabaho o dai kamidbid sa ministeryo, kaipuhan man niato na gibohon iyan sa kongregasyon asin sa harong. An pagpahayag nin kaanggotan na dai iniisip an resulta kaiyan puedeng makadanyar na gayo sa sato asin sa iba sa espirituwal, emosyonal, saka pisikal na paagi. (Tal. 18:6, 7) Dapat na kontrolon niato an negatibong mga pagmate, na bunga kan satong pagkabakong sangkap. Sala an mapang-abusong pagtaram, pag-olog-olog, pagduhagi, asin grabeng pagkaongis. (Col. 3:8; Sant. 1:20) Puede kaiyan na raoton an mahalagang marhay na relasyon sa ibang mga tawo asin ki Jehova. Si Jesus nagtokdo: “An lambang tawo na nagpapadagos na anggot nin grabe sa saiyang tugang maninimbag sa korte nin hustisya; alagad an siisay man na nagtataram sa saiyang tugang nin dai ikataram na tataramon nin pagduhagi maninimbag sa Korte Suprema; mantang an siisay man na nagsasabi, ‘Ika na makababaldeng tonto!’ maninigo sa nagkakalayong Gehenna.”—Mat. 5:22.
8. Noarin niato dapat na ipahayag an satong namamatean, alagad sa anong paagi?
8 Pero, may nagkapirang bagay na masasabi nanggad niato na marahay na ipahayag. Kun may sinabi o ginibo an sarong tugang na nakakapurisaw nanggad sa saindo kaya dai nindo basta na sana mapalampas iyan, dai pagtogotan na magtalubo sa saindong puso an pagkaanggot. (Tal. 19:11) Kun may saro na makapaanggot sa saindo, kontrolon nindo an saindong emosyon dangan gumibo nin mga paagi tanganing resolberan iyan. Si Pablo nagsurat: “Dai nindo pagpasolnopon an saldang na kamo may kaanggotan.” Huling padagos na nakakapurisaw sa saindo an problema, maboot na atubangon iyan sa tamang panahon. (Basahon an Efeso 4:26, 27, 31, 32.) Ipakipag-olay iyan sa saindong tugang, sa prangka alagad maboot na paagi, na an pasohan iyo na makipag-ulian.—Lev. 19:17; Mat. 18:15.
9. Taano ta maninigo na kontrolado na nguna niato an satong emosyon bago magdolok sa iba?
9 Siempre, maninigo kamong magin maingat sa pagpili kan tamang panahon. Igwa nin “panahon na dai maggirong asin panahon na magtaram.” (Ecl. 3:1, 7) Dugang pa, “an puso kan matanos naghohorophorop tanganing makasimbag.” (Tal. 15:28) Tibaad kalabot nanggad digdi an paghalat tanganing ikapakipag-olay an mga problema. An paggibo kaiyan sa panahon na makologon pa an boot nin saro puedeng magpagrabe sa problema; alagad bako man madonong na maghalat nin halawig na panahon.
An Maboot na mga Gibo Nakakaparahay nin mga Relasyon
10. Paano an maboot na mga gibo nakakapaoswag nin mga relasyon?
10 An maboot na pananaram asin marahay na komunikasyon nakakatabang sa pag-establisar asin pagpadanay nin matoninong na mga relasyon. An totoo, an paggibo kan pinakamakakaya niato na mapaoswag an satong relasyon sa iba puedeng magpaoswag kan komunikasyon niato sa sainda. An pagsadiring boot na sinserong gumibo nin marahay sa iba—paghanap nin mga oportunidad na magtabang, gikan sa pusong pagregalo, pagigin mapagpasakat—puedeng makaparahay sa komunikasyon. Paagi kaiyan, ‘makakapagtambak pa ngani kita nin naglalaad na baga’ sa saro asin tibaad matabangan niato sia na ipaheling an marahay na mga kualidad nia, kaya nagigin mas pasil an pag-oolay.—Roma 12:20, 21.
11. Ano an ginibo ni Jacob tanganing makipagkatoninongan ki Esau, asin ano an resulta?
11 Nasabotan ini kan patriarkang si Jacob. An saiyang kakambal, si Esau, anggoton sa saiya kaya duminulag sia huli sa takot na gadanon sia kaini. Pakalihis nin dakol na taon, nagbalik si Jacob. Luminuwas si Esau tanganing sabaton sia, kaiba an 400 na lalaki. Si Jacob naghagad nin tabang ki Jehova paagi sa pamibi. Dangan patienot niang pinadarahan si Esau nin dakol na regalo na ataman na hayop. Nakatabang an regalong iyan. Kan magkahelingan sinda, malumoy na an puso ni Esau, asin sia duminalagan saka kinugos si Jacob.—Gen. 27:41-44; 32:6, 11, 13-15; 33:4, 10.
Parigonon an Iba Paagi sa Maboot na Pananaram
12. Taano ta maninigo kitang maggamit nin maboot na mga tataramon sa satong mga tugang?
12 An mga Kristiano naglilingkod sa Dios, bakong sa tawo. Pero, natural sanang magmawot kita na makamit an pag-oyon nin iba. An maboot na mga tataramon niato makakapagian sa pasan kan satong mga tugang. Minsan siring, an makolog na pagkritika puedeng orog na makapagabat sa pasan na iyan asin magin dahelan pa ngani na isipon nin nagkapira na dai na sinda inooyonan ni Jehova. Kun siring, sinsero niatong parigonon an boot nin iba paagi sa “ano man na tataramon na marahay para sa pagpakosog sono sa pangangaipo, tangani na ikatao kaiyan an paborable sa mga nagdadangog.”—Efe. 4:29.
13. Ano an maninigong isaisip nin kamagurangan (a) kun naghahatol? (b) kun naggigibo nin surat?
13 An kamagurangan nangorognang maninigo na magin “maboot” asin maninigong mapagpadangat sa aripompon. (1 Tes. 2:7, 8) Kun kaipuhan na maghatol an kamagurangan, dapat na magin pasohan ninda na gibohon iyan nin “may kahoyoan,” dawa kun nakikipag-olay sa mga “minatumang.” (2 Tim. 2:24, 25) Kun kaipuhan nin kamagurangan na magsurat sa ibang grupo nin kamagurangan o sa sangang opisina, maninigo man sindang magin maboot sa pagpahayag kan nasa boot ninda. Sinda maninigong magin maboot asin mataktika, kaoyon kan mababasa niato sa Mateo 7:12.
Paggamit nin Maboot na Pananaram sa Laog kan Pamilya
14. Ano an isinadol ni Pablo sa mga agom na lalaki, asin taano?
14 Mas dakula pa sa iniisip niato an epekto sa iba kan satong mga tataramon, ekspresyon nin lalawgon, asin mga hiro. Halimbawa, tibaad dai lubos na nasasabotan nin nagkapirang lalaki kun gurano kadakula kan epekto sa mga babae kan saindang mga tataramon. An sarong tugang na babae nagsabi, “Natatakot ako kun anggot na kinukurahawan ako kan sakong agom.” An makolog na mga tataramon tibaad mas dakula an epekto sa babae kisa sa lalaki asin tibaad masakitan an babae na lingawan iyan. (Luc. 2:19) Nangorognang totoo ini kun an nagtaram namomotan nin babae asin gustong igalang kaini. Sinadol ni Pablo an mga agom na lalaki: “Padagos na mamotan an saindong agom na babae asin dai kamo maanggot nin may kapaitan sa sainda.”—Col. 3:19.
15. Iilustrar kun taano ta maninigong trataron nin agom na lalaki an saiyang agom sa maboot na paagi.
15 Mapadapit digdi, iinilustrar nin sarong eksperyensiadong may agom na tugang na lalaki kun taano ta maninigong trataron nin lalaki an saiyang agom sa maboot na paagi, bilang “lalagan na mas maluya.” “Kun kinakapotan nindo an sarong mamahalon asin mapapasaon na plorera, dai nindo iyan dapat na kapotan nin higot na marhay, ta tibaad magatak iyan. Dawa kun pakarhayon iyan, tibaad risa pa man giraray an gatak kaiyan,” an sabi nia. “Kun an agom na lalaki naggagamit nin makologon na mga tataramon sa saiyang agom, tibaad makolgan nia ini. Tibaad magin dahelan ini na magkaigwa nin nagdadanay na gatak sa saindang relasyon.”—Basahon an 1 Pedro 3:7.
16. Paano mapapakosog nin agom na babae an saiyang pamilya?
16 An mga lalaki puede man na maparigon o mapaluya kan mga tataramon nin iba, pati na kan saindang agom. “An mapagmansay na agom na babae,” na ‘mapagtitiwalaan’ talaga kan saiyang agom, makonsiderasyon sa namamatean kan agom nia, kun paanong iyan man an gusto niang gibohon kaini sa saiya. (Tal. 19:14; 31:11) Tunay nanggad, dakula an puedeng magin impluwensia nin agom na babae sa laog kan pamilya, marahay man o maraot. “An tunay na madonong na babae pinapakosog an saiyang harong, alagad an lolong ginagaba iyan kan saiyang sadiring mga kamot.”—Tal. 14:1.
17. (a) Paano maninigong trataron nin mga hoben an saindang mga magurang? (b) Paano maninigong trataron nin mga may edad an mga hoben, asin taano?
17 Siring man, an mga magurang asin mga aki maninigong makipag-olay sa lambang saro nin may kabootan. (Mat. 15:4) Kun nakikipag-olay sa mga mas hoben, an pagigin makonsiderasyon makakatabang sa sato na dai sinda ‘mapaanggot.’ (Col. 3:21; Efe. 6:4) Dawa kun an mga aki dapat disiplinahon, an mga magurang asin kamagurangan maninigo na makipag-olay sa sainda nin may paggalang. Sa paaging ini, natatabangan kan mga may edad an mga hoben na itanos an saindang dalan asin papagdanayon an saindang relasyon sa Dios. Mas marahay nanggad iyan kisa ipamate sa sainda na minasuko na kita sa pagtabang sa sainda, asin sa siring tibaad magin arog man kaiyan an pagheling ninda sa saindang sadiri. Tibaad dai magirumdoman nin mga hoben an gabos na ihinatol sa sainda, alagad magigirumdoman ninda kun paano sinda kinaolay nin iba.
Pagtaram nin Marahay na mga Bagay Gikan sa Puso
18. Paano niato mahahale an makolog na mga kaisipan asin saboot?
18 An pagkontrol sa kaanggotan dai sana naheheling sa kalmadong itsura. An satong pasohan maninigo na orog pa sa basta pagpugol sa satong kaanggotan. An pagprobar na magdanay na kalmado an itsura mantang nagpuputok kita sa kaanggotan nakakapagabat sa satong pagmate. Iyan garo pagdoon nin sabay sa preno asin silinyador nin auto. Mas masasakitan an auto asin puede iyan na maraot. Kaya dai magparatanom sa puso nin kaanggotan na iluluwas mo man sana pag-abot nin panahon. Mamibi para sa tabang ni Jehova na logod mahale an mga kakologan sa saindong puso. Togotan an espiritu ni Jehova na tabangan kamong ioyon an saindong isip asin puso sa saiyang kabotan.—Basahon an Roma 12:2; Efeso 4:23, 24.
19. Anong mga lakdang an makakatabang sa sato na likayan an mainit na mga komprontasyon?
19 Gumibo nin praktikal na mga lakdang. Kun yaon ka sa nakakatension na situwasyon asin narisa mo na naaanggot ka na, tibaad makatabang na maghale ka nguna tanganing kumalma an saimong emosyon. (Tal. 17:14) Kun an kaolay mo naaanggot na, hingoahon na magtaram nin maboot. Girumdomon: “An simbag, kun mahoyo, nakakaparayo nin kabangisan, alagad an tataramon na makolog nakakapaanggot.” (Tal. 15:1) An makolog o agresibong komento puedeng makapagrabe sa situwasyon dawa maluway an pagkataram kaiyan. (Tal. 26:21) Kaya kun an sarong situwasyon minabalo sa saimong pagpupugol sa sadiri, magin “maluway kun dapit sa pagtaram, maluway kun dapit sa grabeng kaanggotan.” Mamibi na logod tabangan kamo kan espiritu ni Jehova na magtaram nin marahay na mga bagay, bakong maraot.—Sant. 1:19.
Pagpapatawad Gikan sa Puso
20, 21. Ano an makakatabang sa sato na patawadon an iba, asin taano ta dapat niatong gibohon iyan?
20 Makamomondo, mayo sa sato an makakakontrol kan dila sa sangkap na paagi. (Sant. 3:2) Sa ibong kan saindang bilog na paghihingoa, kun beses dawa an satong mga kapamilya asin namomotan na espirituwal na mga tugang tibaad makataram nin makolog sa sato. Imbes na magkolog tolos an boot, mapasensiang isip-isipon kun taano ta tibaad nasabi ninda iyan. (Basahon an Eclesiastes 7:8, 9.) Sinda daw nasa masakit na situwasyon, natatakot, bakong marahay an pagmate, o may problema na dai nindo aram?
21 Dai ipinapangatanosan kan siring na mga dahelan an pagtaram nin makolog. Alagad an pakaaram sa mga iyan nakakatabang sa sato na masabotan kun taano ta kun beses an mga tawo nakakataram o nakakagibo nin dai dapat asin tibaad magpahiro sa sato na magin mapagpatawad. Gabos kita nakataram asin nakagibo na nin mga bagay na nakakolog sa iba, asin naglalaom kita na maboot ninda kitang papatawadon. (Ecl. 7:21, 22) Si Jesus nagsabi na tanganing patawadon kita nin Dios, dapat niatong patawadon an iba. (Mat. 6:14, 15; 18:21, 22, 35) Kun siring, maninigo na tolos kitang maghagad nin tawad asin magpatawad, sa siring napapagdanay an pagkamoot—an “sangkap na bogkos nin pagkasararo”—sa laog kan satong pamilya asin kongregasyon.—Col. 3:14.
22. Taano ta bawi nanggad an paghihingoa niato na magtaram nin maboot?
22 Mantang nagdadangadang an katapusan kan presenteng sistemang ini na pano nin kaanggotan, posibleng marhay na magigin mas masakit an pagpadanay kan satong kagayagayahan asin pagkasararo. An pag-aplikar kan praktikal na mga prinsipyo sa Tataramon nin Dios makakatabang sa sato na gamiton an satong dila sa paggibo nin marahay, bakong maraot. Magigin mas matoninong an satong relasyon sa laog kan kongregasyon asin pamilya, saka an halimbawa niato magtatao nin marahayon na patotoo sa iba manongod sa satong “maogmang Dios,” si Jehova.—1 Tim. 1:11.
Ikakapaliwanag daw Nindo?
• Taano ta mahalaga na pumili nin angay na panahon tanganing ipakipag-olay an mga problema?
• Taano an mga miembro nin pamilya ta maninigong pirmeng magtaram “na may kabootan” sa lambang saro?
• Paano niato malilikayan na makataram nin makolog?
• Ano an makakatabang sa sato na magin mapagpatawad?
[Mga Hapot Para sa Pag-adal]
[Mga Ritrato sa pahina 21]
Pakalmahon nguna an emosyon mo, dangan humanap nin angay na panahon na makipag-olay
[Ritrato sa pahina 23]
An sarong lalaki maninigo na pirmeng magin maboot sa pakikipag-olay sa saiyang agom