Banal na Espiritu—Naghihiro Durante kan Paglalang!
Banal na Espiritu—Naghihiro Durante kan Paglalang!
“Paagi sa tataramon ni Jehova nalalang an mismong kalangitan, asin an bilog na hukbo kaiyan paagi sa espiritu kan saiyang ngoso.”—SAL. 33:6.
1, 2. (a) Paano an kaaraman nin tawo dapit sa kalangitan asin daga nag-ooswag sa paglihis nin panahon? (b) Anong hapot an kaipuhan masimbag?
KAN ipublikar ni Albert Einstein an saiyang special theory of relativity kan 1905, sia asin an dakol na iba pang sientista naniniwala na an uniberso may saro sanang galaksia—an satong Milky Way. Kulang na marhay an karkulasyon ninda sa kadakulaan kan uniberso! Pinaniniwalaan ngonyan na an kalangitan may labing 100 na bilyon na galaksia, na an nagkapira kompuesto nin binilyon na bitoon. Mientras na orog na nagigin moderno an mga teleskopyo na ginagamit sa daga o ibinubugtak sa orbit sa palibot kaiyan, padakol nin padakol man an nadidiskobreng galaksia.
2 Kun paanong limitado an kaaraman kan siensia dapit sa kalangitan kan 1905, iyo man an kaaraman dapit sa daga. Totoo na an mga nabuhay kan nakaaging siglo mas dakol an aram kisa sa mga apoon ninda. Minsan siring, an kagayonan saka pagkakomplikado nin buhay asin mga paagi nin pagsustenir dian kan daga orog nanggad na nasasabotan ngonyan kisa kan panahon na idto. Asin daing duda na mas dakol pa kitang manonodan manongod sa daga asin kalangitan sa maarabot na taon. Alagad nangorognang angay na ihapot, Paano man nanggad nagpoon an gabos na ini? Maaaraman sana niato an simbag dian huling ihinayag iyan kan Kaglalang paagi sa Banal na Kasuratan.
An Milagro nin Paglalang
3, 4. Paano linalang nin Dios an uniberso, asin paano an mga gibo nia nagpapamuraway sa saiya?
3 Ipinapaliwanag sa enot na mga tataramon kan Biblia kun paano nagpoon an uniberso: “Sa kapinonan linalang nin Dios an kalangitan asin an daga.” (Gen. 1:1) Mantang mayo pa nin ano man na bagay, ginamit ni Jehova an saiyang banal na espiritu—an saiyang makapangyarihan na aktibong puersa—tanganing lalangon an pisikal na kalangitan, an daga, asin an gabos na iba pa sa uniberso. An sarong tawong panday ginagamit an saiyang kamot asin kagamitan sa paggibo nin mga bagay-bagay, alagad an Dios isinusugo an banal na espiritu tanganing hamanon an dakulang mga gibo nia.
4 An banal na espiritu piguratibong inaapod kan Kasuratan na “moro” nin Dios. (Luc. 11:20; Mat. 12:28) Asin “an gibo kan saiyang mga kamot”—an mga linalang ni Jehova paagi sa banal na espiritu nia—nagtatao sa saiya nin dakulang kamurawayan. “An kalangitan nagpapahayag kan kamurawayan nin Dios,” an pag-awit kan salmistang si David, “asin an gibo kan saiyang mga kamot ipinagsasaysay kan kahiwasan.” (Sal. 19:1) Iyo, an pisikal na mga linalang nagpapatunay na makangingirhat an kapangyarihan kan banal na espiritu nin Dios. (Roma 1:20) Paano?
An Daing Limitasyon na Kapangyarihan nin Dios
5. Iilustrar an kapangyarihan kan banal na espiritu ni Jehova na maglalang.
5 An satong uniberso na dai maiimahinar an kahiwasan nagpapatunay na an kapangyarihan asin enerhiya ni Jehova dai nauubos. (Basahon an Isaias 40:26.) Aram kan modernong siensia na an matter puedeng magin enerhiya asin an enerhiya puedeng magin matter. An satong saldang, na sarong bitoon, nagtatao nin halimbawa kan matter na nagigin enerhiya. Kada segundo, ginigibo kan saldang na magin sinag, init, asin iba pang klase nin enerhiya an mga apat na milyon na tonelada nin matter. An sadit sanang parte kan enerhiyang iyan na nakakaabot sa sato supisyente na tanganing susteniran an buhay digdi sa daga. Malinaw na pambihirang kapangyarihan asin enerhiya an kinaipuhan tanganing lalangon bako sanang an saldang kundi an gabos man na iba pang binilyon na bitoon. Igwa kaiyan si Jehova—asin sobra pa.
6, 7. (a) Taano ta masasabi niato na ginamit nin Dios sa aregladong paagi an banal na espiritu nia? (b) Ano an nagpapaheling na an uniberso bakong resulta nin pagkanorongod sana?
6 Napapalibotan kita nin ebidensia na ginamit ni Jehova an saiyang banal na espiritu sa aregladong marhay na paagi. Sa pag-ilustrar: Ipamugtak ta baga na igwa ka nin kahon na may mga bola na laen-laen an kolor. Kinalokago mong marhay an kahon kaya nagsaralak an bola. Dangan bigla mong iinula iyan gabos. Aasahan mo daw na an mga bola maggugrupo-grupo segun sa kolor—an asul na bola iribanan, siring man an yelo, asin an iba pa? Siempre dai! An gabos na aksion na dai kontrolado posibleng marhay na bakong areglado an resulta. An siring na katunayan inaako bilang sarong pundamental na ley nin naturalesa. *
7 Pero, kun kita magtingag asin magteleskopyo sa kalangitan, ano an satong maheheling? Maheheling niato an mahiwason asin aregladong marhay na sistema nin mga galaksia, bitoon, asin planeta, na an gabos eksaktong marhay na naghihiro. Dai ini puedeng huli sa pagkanorongod sana o sa dai plinano asin dai kontroladong mga pangyayari sa kahiwasan. Kaya dapat tang ihapot, Anong puersa an enot na ginamit tanganing magkaigwa nin aregladong uniberso? Limitado an kakayahan tang mga tawo na aramon an puersang iyan paagi sana sa sientipikong obserbasyon asin eksperimento. Alagad, sinasabi kan Biblia na iyan iyo an banal na espiritu nin Dios, an pinakamakapangyarihan na puersa sa uniberso. Nag-awit an salmista: “Paagi sa tataramon ni Jehova nalalang an mismong kalangitan, asin an bilog na hukbo kaiyan paagi sa espiritu kan saiyang ngoso.” (Sal. 33:6) Asin paagi sa satong mata, dikiton sana an maheheling niatong kabtang kan ‘hukbong’ iyan nin mga bitoon mantang pinagmamasdan niato an langit kun banggi!
An Banal na Espiritu Asin an Daga
8. Gurano talaga kadakol kan aram niato manongod sa mga gibo ni Jehova?
8 An nasasabotan niato ngonyan manongod sa naturalesa dikiton sana kun ikokomparar sa gabos na puedeng manodan. Kun dapit sa limitadong kaaraman niato sa paglalang nin Dios, an maimbod na si Job nagkongklusyon: “Uya! Ini an mga gilid kan saiyang mga dalan, asin hinghing sana nin sarong bagay an nadangog dapit sa saiya!” (Job 26:14) Pakalihis nin mga siglo, si Hadeng Salomon, na sarong madonong na paramasid sa mga linalang ni Jehova, nagsabi: ‘An gabos ginibong magayon nin Dios sa kapanahonan kaiyan. Minsan an panahon na daing talaan ibinugtak nia sa saindang puso, tanganing an katawohan dai noarin man makarorop sa ginibo kan tunay na Dios poon sa kapinonan sagkod sa katapusan.’—Ecl. 3:11; 8:17.
9, 10. Ano an ginamit nin Dios kan lalangon nia an daga, asin ano an nagkapirang pangyayari kan enot na tolong aldaw nin paglalang?
9 Minsan siring, ihinayag ni Jehova an mahahalagang marhay na detalye manongod sa saiyang mga gibo. Halimbawa, sinasabi sa sato kan Kasuratan na an espiritu nin Dios aktibo na sa daga haloyon nang panahon an nakaagi. (Basahon an Genesis 1:2.) Kan panahon na idto, sa ibabaw kan daga mayo pa nin marang daga, liwanag, asin minalataw na pati nahahangos na aire mayo man.
10 Nagpapadagos an Biblia sa pagladawan sa ginibo nin Dios kan sunod-sunod na aldaw nin paglalang. Bako ining mga aldaw na may 24 oras kundi haralawig na panahon. Kan primerong aldaw nin paglalang, pinangyari ni Jehova na magpoon na maheling an liwanag sa ibabaw kan daga. Makokompleto an prosesong iyan kun an saldang asin bulan magin risang-risa na sa daga. (Gen. 1:3, 14) Kan ikaduwang aldaw, nagpoon na magkaigwa nin atmospera. (Gen. 1:6) An daga kaidto igwa na nin tubig, liwanag, asin aire alagad mayo pa man giraray nin marang daga. Sa kapinonan kan ikatolong aldaw nin paglalang, ginamit ni Jehova an banal na espiritu nia tanganing magkaigwa nin marang daga, tibaad paagi sa paggamit kan makosogon na mga puersa sa irarom kan daga tanganing magkaigwa nin mga kontinente. (Gen. 1:9) May iba pang makangangalas na mangyayari sa ikatolong aldaw asin sa huring mga aldaw nin paglalang.
An Banal na Espiritu Asin an mga Linalang na May Buhay
11. Ano an ipinapaheling kan pagkakomplikado, pagigin tamang-tama, asin gayon kan mga bagay na may buhay?
11 Paagi sa espiritu nin Dios, nagkaigwa man nin organisadong marhay na mga linalang na may buhay. Poon sa ikatolo sagkod ikaanom na aldaw nin paglalang, ginamit man nin Dios an saiyang banal na espiritu sa paglalang nin mga pananom asin hayop na makangangalas an pagkalaenlaen. (Gen. 1:11, 20-25) Kaya, an mga bagay na may buhay nagtatao nin dai mabilang na halimbawa nin pagkakomplikado, pagigin tamang-tama, asin gayon na naghahayag nin pinakamatibay na disenyo.
12. (a) Ano an nagigibo kan DNA? (b) Ano an manonodan niato sa mapangganang ginigibo kan DNA?
12 Isip-isipa an DNA (deoxyribonucleic acid), na saro sa kemikal na mga mekanismo na kalabot tanganing ikapasa an mga karakteristiko nin mga organismo hale sa sarong henerasyon pasiring sa sunod na henerasyon. An gabos na bagay na may buhay digdi sa daga—kaiba na an mga mikrobyo, doot, elepante, balyena, asin tawo—nagrereprodusir gamit an DNA. Minsan ngani nagkakalaenlaen na marhay an mga linalang sa daga, an code na nagkokontrol sa dakol sa namamanang mga karakteristiko kan mga iyan dai nanggad nagbabago asin nagigin paagi tanganing mapagdanay an pagkalaenlaen kan pundamental na mga klase nin linalang sa pag-agi nin panahon. Kun siring, an manlaenlaen na organismo sa daga padagos na ginigibo an saindang papel sa komplikadong pagkakoronektar nin buhay segun sa katuyohan ni Jehova Dios. (Sal. 139:16) An epektibo asin organisado nanggad na areglong ini orog pang nagpapatunay na an mga linalang gibo kan “moro” o banal na espiritu nin Dios.
An Pinakamahalagang Linalang sa Daga
13. Paano linalang nin Dios an tawo?
13 Pakalihis nin halawigon na panahon asin pagkatapos na lalangon nin Dios an dai mabilang na mga bagay na may buhay asin mayo, an daga bako nang arog kan dati na “mayo nin kahusayan asin daing laog.” Pero, dai pa tapos si Jehova sa paggamit kan espiritu nia para sa paglalang. Lalalangon na nia an pinakahalangkaw na klase nin linalang sa daga. Sa pagtatapos kan ikaanom na aldaw nin paglalang, linalang nin Dios an tawo. Paano iyan ginibo ni Jehova? Paagi sa paggamit kan saiyang banal na espiritu asin kan mga elemento kan daga.—Gen. 2:7.
14. Sa anong mahalagang paagi napapalaen an tawo sa hayop?
14 An Genesis 1:27 nagsasabi: “Linalang nin Dios an tawo oyon sa saiyang ladawan, oyon sa ladawan nin Dios linalang nia sia; linalang nia sindang lalaki asin babae.” An pagigin linalang oyon sa ladawan nin Dios nangangahulogan na linalang kita ni Jehova na may kakayahan na mamoot, magdesisyon para sa sadiri, asin magpatalubo pa ngani nin personal na relasyon sa satong Kaglalang. Huli kaini, an hotok niato laen nanggad kan sa mga hayop. Nangorognang dinisenyo ni Jehova an hotok nin tawo tanganing padagos kita na magayagayang makanood manongod sa saiya asin sa mga gibo nia sagkod lamang.
15. Anong oportunidad an itinao ki Adan asin Eva?
15 Sa kapinonan kan katawohan, itinao nin Dios ki Adan asin sa agom niang si Eva an daga asin an gabos na ngangalasan kaiyan tanganing pag-adalan asin ikaogma. (Gen. 1:28) Nagtao si Jehova nin abundang kakanon asin sarong paraisong istaran ninda. May oportunidad sindang mabuhay sagkod lamang asin magin an namomotan na mga magurang kan binilyon na sangkap na mga magikan sa sainda. Pero, bakong arog kaiyan an nangyari.
Pagmidbid sa Papel kan Banal na Espiritu
16. Igwa kita nin anong paglaom sa ibong kan pagrebelde kan enot na mga tawo?
16 Imbes na mapagpasalamat na sunodon an Kaglalang ninda, maimot na nagrebelde si Adan asin Eva. An gabos na bakong sangkap na tawo naggikan sa sainda asin nagsakit bilang resulta. Alagad ipinapaliwanag kan Biblia kun paano hahaleon nin Dios an gabos na danyos kan pagkakasala kan enot tang mga magurang. Ipinapaheling man kan Kasuratan na ootobon ni Jehova an orihinal niang katuyohan. An daga magigin paraiso na pano nin mga tawo na maogma asin may marahay na salud saka buhay na daing katapusan. (Gen. 3:15) Tanganing mapagdanay an pagtubod sa nakakaogmang oportunidad na iyan, kaipuhan niato an tabang kan banal na espiritu nin Dios.
17. Anong kaisipan an dapat tang likayan?
17 Maninigo kitang mamibi ki Jehova para sa banal na espiritu. (Luc. 11:13) Sa paggibo kaiyan, matatabangan kitang orog na maparigon an satong pagtubod na nalalang an mga bagay-bagay paagi sa mga gibo kan kamot nin Dios. Ngonyan, nagdadakol an mga propaganda dapit sa ateismo asin ebolusyon na an pangangatanosan may depekto asin mayong basehan. Dai niato maninigong pagtogotan an dakolon na salang kaisipan na ini na ribarawon o takoton kita. An gabos na Kristiano dapat na mag-andam na labanan an siring na pagsalakay asin an panggigipit nin kairiba na konektado dian.—Basahon an Colosas 2:8.
18. Kun iniisip an kapinonan kan uniberso asin katawohan, taano ta bakong makatanosan na maniwala na mayo nin madonong na Kaglalang?
18 An sadiosan na pagsiyasat sa ebidensiang apabor sa paglalang siertong magpapakosog kan pagtubod sa Biblia asin sa Dios mismo. Kun iniisip an kapinonan kan uniberso asin katawohan, an dakol habong maniwala na nagkaigwa nin impluwensia an ano man na puersa na mayo sa pisikal na uniberso. Pero, kun pag-oolayan niato an mga bagay-bagay sa punto de vistang iyan, magigin bakong makatanosan an pagturotimbang niato sa gabos na ebidensia. Apuera dian, mababaliwala niato an risang-risang pag-eksister nin “dai mabilang” na linalang na areglado asin may katuyohan. (Job 9:10; Sal. 104:25) Bilang mga Kristiano, segurado kita na an aktibong puersa na kalabot sa paglalang iyo an banal na espiritu na madonong na dinirehiran ni Jehova.
An Banal na Espiritu Asin an Pagtubod Niato sa Dios
19. Ano an nagtatao nin personal na prueba na nag-eeksister an Dios asin na naghihiro an espiritu nia?
19 Dai niato kaipuhan na aramon an gabos manongod sa paglalang tanganing magkaigwa nin pagtubod sa Dios saka pagkamoot asin hararom na paggalang sa saiya. Siring sa pakikikatood sa sarong tawo, bako sanang sa mga impormasyon nakabasar an pagtubod ki Jehova. Kun paanong nagigin dayupot an magkatood mantang orog na namimidbid ninda an kada saro, minakosog man an pagtubod niato sa Dios mantang orog kitang nakakanood manongod sa saiya. Iyo, an mismong pag-eksister nia ikinakatadom sa satong isip kun sinisimbag nia an mga pamibi niato asin naririsa niato an mararahay na epekto kan pag-aplikar sa satong buhay kan saiyang mga prinsipyo. Orog pa kitang napaparani ki Jehova mantang naheheling niato an padakol nin padakol na ebidensia na ginigiyahan nia kita, pinoprotehiran, binebendisyonan an satong paghihingoa sa paglilingkod sa saiya, asin itinatao an satong pangangaipo. An gabos na ini mapuersang patunay na nag-eeksister an Dios asin na naghihiro an banal na espiritu nia.
20. (a) Taano ta linalang nin Dios an uniberso asin an tawo? (b) Ano an magigin resulta kun padagos kitang mapagiya sa banal na espiritu nin Dios?
20 An Biblia sarong pambihirang halimbawa nin paggamit ni Jehova kan saiyang aktibong puersa huling an mga nagsurat kaiyan “nagtaram hale sa Dios mantang sinda pinapahiro kan banal na espiritu.” (2 Ped. 1:21) An maingat na pag-adal sa Kasuratan makakapatalubo kan satong pagtubod sa Dios bilang an naglalang kan gabos na bagay. (Kap. 4:11) Si Jehova nagin an Kaglalang bilang sarong kapahayagan kan saiyang kawiliwiling kualidad na pagkamoot. (1 Juan 4:8) Kun siring, gibohon niato an satong pinakamakakaya na tabangan an iba na makanood manongod sa satong mamomoton na langitnon na Ama asin Katood. Kun padagos kitang mapagiya sa espiritu nin Dios, kita mismo magkakapribilehio na makanood manongod sa saiya sagkod lamang. (Gal. 5:16, 25) Logod na an kada saro sa sato padagos na makanood manongod ki Jehova saka sa dakulang mga gibo nia asin ipabanaag sa satong buhay an daing sagkod na pagkamoot na ipinaheling nia kan gamiton nia an saiyang banal na espiritu tanganing lalangon an kalangitan, daga, asin katawohan.
[Nota sa Ibaba]
^ par. 6 Helingon an pahina 24 asin 25 kan librong Is There a Creator Who Cares About You?
Ikakapaliwanag daw Nindo?
• Ano an itinotokdo sa sato kan pag-eksister kan kalangitan asin daga manongod sa paggamit nin Dios kan banal na espiritu?
• An pagigin linalang oyon sa ladawan nin Dios nagtatao sa sato nin anong mga oportunidad?
• Taano ta kaipuhan niatong siyasaton an ebidensia nin paglalang?
• Sa anong mga paagi mapapatalubo an satong relasyon ki Jehova?
[Mga Hapot Para sa Pag-adal]
[Ritrato sa pahina 7]
Manongod sa mga linalang, ano an itinotokdo sa sato kan pagkaareglado na naheheling sa uniberso?
[Credit Line]
Mga bitoon: Anglo-Australian Observatory/David Malin Images
[Mga ritrato sa pahina 8]
Paano nagkakaparareho an DNA sa gabos na bagay na ini?
[Ritrato sa pahina 10]
Andam ka daw na idepensa an pagtubod mo?
