Kun Paano Magdanay na Onesto sa Madayang Kinaban

AROG kan hinahangos niatong doros, an pandadaya yaon dawa saen. An mga tawo nagpuputik, naniningil nin sobra, naghahabon, dai nagbabayad nin utang, asin ipinaghahambog an mga pandadaya sa negosyo. Huling napapalibotan kaini, parate kitang napapaatubang sa mga situwasyon na nakakabalo sa satong determinasyon na magin onesto. Paano niato padagos na malalabanan an tendensiang mandaya? Estudyaran niato an tolong mahalagang bagay na makakatabang sa sato. Iyan iyo an pagkatakot ki Jehova, marahay na konsensia, asin pagkakontento.

Tamang Pagkatakot ki Jehova

Si propeta Isaias nagsurat: “Si Jehova iyo an satong Hokom, si Jehova iyo an satong Paraboot, si Jehova iyo an satong Hade.” (Isa. 33:22) An pagmidbid sa may autoridad na katongdan ni Jehova nagreresulta sa diosnon na pagkatakot, na nagpapakosog sa satong determinasyon na labanan an espiritu nin pandadaya. An Talinhaga 16:6 nagsasabi: “Sa pagkatakot ki Jehova an saro minarayo sa maraot.” An siring na pagkatakot bakong nakakapanggirabong takot sa sarong benggatibong Dios, kundi tamang pagkahadit na mapaanggot an satong langitnon na Ama, na interesadong marhay sa ikakarahay niato.—1 Ped. 3:12.

Iiniilustrar nin sarong eksperyensia an positibong epekto kan siring na tamang pagkahadit, o takot. Si Ricardo asin an agom niang si Fernanda nagwidro nin kantidad na katumbas nin siete sientos na dolyar (U.S.) sa bangko. * Ilinaag ni Fernanda sa pitaka nia an kuarta na dai iyan binibilang. Pagkapuli hale sa pagbayad nin nagkapirang babayadan, nangalas sindang maaraman na haros parehong kantidad pa kan winidro ninda an nasa pitaka ni Fernanda. “Seguradong sobra an itinao sa sato kan kahera,” an kongklusyon ninda. Kan primero, natetentaran sindang sadirihon an kuarta huling dakol pa sindang dai nababayadan. Si Ricardo nagpaliwanag: “Namibi kami ki Jehova para sa kosog na ibalik an kuarta. An pagmawot mi na paogmahon sia bilang paghimate sa pakiolay nia sa Talinhaga 27:11 nagpahiro sa samo na ibalik an kuarta.”

Konsensiang Sinanay sa Biblia

Makakapatalubo kita nin sensitibong konsensia paagi sa pag-adal sa Biblia asin pagmamaigot na iaplikar an satong nanonodan. Sa siring, ‘an buhay asin mapuersang tataramon nin Dios’ makakaabot bako sana sa satong isip kundi pati na sa satong puso. Ini an magpapahiro sa sato “na gumawe nin sadiosan sa gabos na bagay.”—Heb. 4:12; 13:18.

Pag-isipan an nangyari ki João. Nagkautang sia nin dakula na inabot nin singko mil na dolyar (U.S.). Dangan, sia buminalyo sa ibang banwaan asin binayaan an utang. Pakalihis nin walong taon, nanodan ni João an katotoohan, asin an saiyang konsensiang sinanay sa Biblia nagpahiro sa saiya na kaolayon asin bayadan an inutangan nia! Huling hababa an ginaganar ni João asin kaipuhan niang sustentohan an saiyang agom asin apat na aki, nagtogot an inutangan nia na bayadan nia iyan nin padikitdikit kada bulan.

Pagkakontento

Si apostol Pablo nagsurat: “Iyan may dakulang pakinabang, ining diosnon na debosyon kaiba an pagigin naninigoan sa sadiri. . . . Mantang igwa nin kakanon asin gubing, maninigoan na kita sa mga bagay na ini.” (1 Tim. 6:6-8) An pagsapuso kan madonong na konsehong ini makakatabang sa sato na likayan na masiod sa mahanab asin kuestionableng mga gibo sa negosyo o  sa bakong realistikong mga pakana na yumaman bigla. (Tal. 28:20) An pagsunod sa konseho ni Pablo makakatabang man sa sato na enoton an Kahadean nin Dios, na kompiadong itatao an pundamental na mga pangangaipo niato.—Mat. 6:25-34.

Minsan siring, huli sa “mapandayang kapangyarihan nin kayamanan,” nungka niatong menoson an peligro na madara nin kahanaban asin kaaraan. (Mat. 13:22) Girumdoma an nangyari sa lalaking si Acan. Naheling nia mismo an milagrosong pagbalyo kan mga Israelita sa Salog nin Jordan. Dawa siring, huling nadara nin kahanaban, dai nia linabanan an pagmawot na maghabon nin pirak saka bulawan asin sarong mamahalon na gubing hale sa mga sinamsam sa siudad nin Jerico. An ginibo niang iyan nagin dahelan kan saiyang kagadanan. (Jos. 7:1, 20-26) Bakong makangangalas na pakalihis nin mga siglo, si Jesus nagpatanid: “Magpuka kamo asin magmaan kamo sa gabos na klase nin kaaraan”!—Luc. 12:15.

Magin Onesto sa Pinagtatrabahohan

Pag-olayan niato ngonyan an nagkapirang kamugtakan na puedeng makabalo sa determinasyon niato na magdanay na onesto sa gabos na bagay. Kaiba sa pagigin onesto sa pinagtatrabahohan niato an ‘dai paghabon’—dawa ginigibo iyan kan kadaklan. (Tito 2:9, 10) Si Jurandir, na nagtatrabaho sa sarong ahensia nin gobyerno, onesto kun nagrereport kan saiyang mga nagastos sa pagbiahe. Pero an mga katrabaho nia nagrereport nin labi sa nagastos ninda. Nagigibo ninda iyan huling an mga empleyado tinotogotan kan pamayo kan departamento na mandaya. An totoo, inanggotan nia si Jurandir huli sa pagigin onesto kaini asin dai na nia ini ipinapadara sa ibang lugar may koneksion sa trabaho. Minsan siring, pag-abot nin panahon nagkaigwa nin audit sa ahensia, asin inomaw si Jurandir sa pagigin onesto. Ilinangkaw man an posisyon nia.

Si André, na sarong ahente, sinabihan kan among nia na singilon nin duwang beses an mga kliyente para sa iyo man sanang serbisyo. An satong tugang namibi ki Jehova para sa kosog nin boot na masunod an mga prinsipyo sa Biblia. (Sal. 145:18-20) Nagprobar man siang magpaliwanag sa among nia kun taano ta dai nia masusunod an mga instruksion kaini—alagad mayong nangyari. Kaya nagdesisyon si André na humale sa trabahong ini na halangkaw an sueldo. Minsan siring, pakalihis nin mga sarong taon, sinabihan sia kan dating among nia na bumalik sa trabaho, na inaasegurar sia na dai na sinisingil nin sobra an mga kliyente. Ginibong manedyer si André.

Magbayad nin Utang

Sinadol ni apostol Pablo an mga Kristiano: “Dai kamo magkautang sa kiisay man nin ano man.” (Roma 13:8) Tibaad probaran niatong  ipangatanosan an dai pagbayad, na ipinapamugtak na makuarta man an inutangan asin dai nia kaipuhan an kuartang iyan. Minsan siring, an Biblia nagpapatanid: “An maraot nangungutang asin dai nagbabayad.”—Sal. 37:21.

Pero, paano kun dai kita makabayad huli sa sarong “dai inaasahan na pangyayari”? (Ecl. 9:11) Si Francisco nag-utang ki Alfredo nin kantidad na katumbas nin siete mil na dolyar (U.S.) tanganing tuboson an isinangra nia. Alagad huli sa nagkapirang problema sa negosyo, dai nakabayad si Francisco sa petsang napag-olayan. Sia nagsadiring boot na ipakipag-olay ki Alfredo an bagay na iyan, asin nag-oyon si Alfredo na hulog-hulogan iyan sa saiya.

Likayan na Magtao nin Salang Impresyon

Girumdoma an maraot na halimbawa ni Ananias asin Safira, sarong mag-agom sa Kristianong kongregasyon kan enot na siglo. Pagkapabakal nin oma, kabtang sana kan kabaklan an dinara ninda sa mga apostol asin sinabi nindang idto an bilog na kabaklan. Gusto nindang pahangaon an iba sa saindang pagkabukas palad. Minsan siring, sa pagpasabong kan banal na espiritu nin Dios, ibinuyagyag ni apostol Pedro an pangloloko ninda asin ginadan sinda ni Jehova.—Gibo 5:1-11.

Kabaliktaran kan madayang si Ananias asin Safira, prangka asin onesto an mga kagsurat sa Biblia. Onestong sinabi ni Moises an kawaran nia nin pagpupugol sa sadiri na huli kaiyan dai sia tinogotan na makalaog sa Dagang Panuga. (Bil. 20:7-13) Siring man, dai itinago ni Jonas an mga kaluyahan nia bago asin pagkatapos maghulit sa mga taga Ninive. Imbes, isinurat nia iyan.—Jon. 1:1-3; 4:1-3.

Iyo nanggad, kaipuhan an kosog nin boot tanganing masabi an katotoohan dawa pa may bakong paborableng resulta iyan, arog kan ipinapaheling kan nangyari sa 14 anyos na si Nathalia sa eskuelahan. Rinepaso nia an saiyang exam asin narisa nia na sala palan an saro sa mga simbag na minarkahan na tama kan saiyang maestro. Minsan ngani aram nia na makakaapektar na marhay ini sa saiyang grado, dai nag-alangan si Nathalia na sabihon iyan sa maestro nia. “Itinotokdo pirme kan sakong mga magurang na tanganing mapaogma si Jehova, dapat akong magin onesto. Makokonsensia ako kun dai ko iyan sinabi sa maestro ko,” an sabi nia. Inapresyar kan maestro an pagkaonesto ni Nathalia.

Pagkaonesto—Sarong Kualidad na Nagtataong Onra ki Jehova

Si Giselle, na 17 anyos na daragita, nakakua nin pitaka na may mga dokumento asin kuarta na katumbas nin $35 (U.S.). Sa tabang kan mga autoridad kan eskuelahan, iinareglo nia na ikabalik an pitaka sa may sadiri. Pakalihis nin sarong bulan, sarong surat an binasa kan bise-prinsipal kan eskuelahan sa bilog na klase, na inoomaw si Giselle huli sa pagkaonesto nia asin kinokomendaran an saiyang pamilya huli sa marahay na pagsasanay asin pagpadakula sa saiya na may takot sa Dios. An saiyang “marahay na mga gibo” nagpamuraway ki Jehova.—Mat. 5:14-16.

Kaipuhan an paghihingoa tanganing magin onesto mantang nabubuhay sa tahaw kan ‘mga mamomoton sa sainda man sana, mga mamomoton sa kuarta, mga mapagpasikat sa sadiri, mga maabhaw, asin mga bakong maimbod.’ (2 Tim. 3:2) Minsan siring, an tamang pagkatakot ki Jehova, konsensiang sinanay sa Biblia, asin pagkakontento nakakatabang sa sato na magdanay na onesto sa madayang kinaban. Napapatalubo man niato an mas dayupot pa nganing pakikikatood ki Jehova, na ‘matanos asin namomoot sa matanos na mga gibo.’—Sal. 11:7.

[Nota sa Ibaba]

[Mga Ritrato sa pahina 7]

An tamang pagkatakot ki Jehova nagpapakosog kan satong determinasyon na magin onesto

[Ritrato sa pahina 8]

An satong onestong paggawe nagpapamuraway ki Jehova