Si Jehu Parasuportar kan Dalisay na Pagsamba

SI Jehu nagin parasuportar kan dalisay na pagsamba. Sa pag-otob kan papel na ini, sia nagin mabagsik, listo, dai minasuko, maigot, asin makosog an boot. Nagpaheling sia nin mga kualidad na marahay na arogon niato.

May isinugo ki Jehu kan nasa maraot na kamugtakan an nasyon nin Israel. Iyan nasa impluwensia kan maraot na si Jezabel, an nabalong agom ni Achab asin ina kan namamahalang hade na si Joram. Pinalakop nia an pagsamba ki Baal imbes na an pagsamba ki Jehova, ginadan an mga propeta nin Dios, asin rinaot an moralidad kan banwaan paagi sa saiyang “pagparapasangbay” asin “pangraratak” (NW). (2 Ha. 9:22; 1 Ha. 18:4, 13) Ipinagboot ni Jehova na pohoon an bilog na kamag-anakan ni Achab, kaiba na si Joram asin Jezabel. Si Jehu an mangengenot sa pagpohong iyan.

Si Jehu ipinamidbid sa Kasuratan na nagtutukaw kaiba kan mga namomoon sa militar kan nakikipaglaban an mga Israelita sa mga Sirio sa Ramoth kan Galaad. Sia sarong opisyal na halangkaw an ranggo, asin posibleng komandante pa ngani kan hukbo kan Israel. Sinugo ni propeta Eliseo an saro sa mga aking lalaki kan mga propeta tanganing lahidan si Jehu bilang hade asin instruksionan ini na gadanon an gabos na lalaki sa apostatang kamag-anakan ni Achab.—2 Ha. 8:28; 9:1-10.

Kan hapoton si Jehu kan mga kapwa nia opisyal manongod sa katuyohan kan pagdalaw na ini, nag-alangan siang magtaram. Alagad kan sia piriton, sinabi nia sa sainda an totoo, kaya pinonan nia asin kan mga kaiba nia na makipagkasapakat tumang ki Joram. (2 Ha. 9:11-14) Posibleng gayo na may mga naghihinanakit asin nagkokontra sa palakaw kan namamahalang kamag-anakan asin sa impluwensia ni Jezabel. Ano man an dahelan, pinag-isipan nanggad ni Jehu kun paano pinakamarahay na magigibo an isinugo sa saiya.

Si Hadeng Joram nalugadan sa ralaban asin nagdulag pasiring sa siudad nin Jezreel tanganing magparahay. Aram ni Jehu na tanganing magin mapanggana an plano nia, dai ini dapat mabaretaan sa Jezreel. “Dai nin magdulag sa ciudad, sa pagtao nin magña bareta sa Jezreel,” an sabi ni Jehu. (2 Ha. 9:14, 15) Tibaad inantisipar nia na minsan paano makontra an mga tropa na maimbod ki Joram. Gusto ni Jehu na dai sinda magkaigwa nin oportunidad na magibo iyan.

KASKAS NANGGAD NA PAGPADALAGAN!

Tanganing mabigla sinda, nagsakay si Jehu sa karuwahe nia hale sa Ramoth kan Galaad pasiring sa Jezreel, na may distansiang 72 kilometros. Mantang marikas siang padangadang sa destinasyon nia, naheling nin bantay sa sarong tore an “magña kairibahan ni Jehu.” (2 Ha. 9:17) Posibleng marhay na dakulang hukbo an iiniba ni Jehu tanganing siertohon na maootob an katuyohan nia.

 Kan marisa kan bantay na yaon sa saro sa mga karuwahe an makosog an boot na si Jehu, sia nagkurahaw: ‘Nagdadangadang sia na kanigoan an bagsik.’ (2 Ha. 9:20) Kun normal na ki Jehu an siring na pagpadalagan, segurado na kaskas nanggad an pagpadalagan nia sa partikular na misyon na ini.

Pagkatapos na dai magtaram nin ano man sa duwang mensahero na isinugo ki Jehu, dinumanan nia si Hadeng Joram asin an kaalyado kaining si Ochozias, an hade kan Juda, sa kanya-kanyang karuwahe. An hapot ni Joram na “Igua nin katoninogñan, Jehu?” anggot na sinimbag kaini: “Anong katoninogñan, kan magña pagparapasangbay ni Jezabel na saimong ina, asin an saiyang dakol na magña tagahupa [“pangraratak,” NW]?” Huling si Joram natakot sa simbag na ini, sia nagdulag. Alagad mas marikas si Jehu kisa sa saiya! Kinua ni Jehu an sarong busog, pinana si Joram sa saiyang puso, kaya nagadan an hade sa karuwahe nia. Minsan ngani nakadulag si Ochozias, kan huri nahanap sia ni Jehu dangan ipinagadan man sia.—2 Ha. 9:22-24, 27.

An sunod na miembro kan kamag-anakan ni Achab na gagadanon iyo an maraot na si Reyna Jezabel. Sia tama sanang apodon ni Jehu na “babaeng pinanumpaan.” Mantang si Jehu nangangabayo pasiring sa Jezreel, naheling nia an reyna na nakadungaw sa bintana kan palasyo. Tolos na pinagbotan ni Jehu an mga opisyal kan palasyo na ihulog si Jezabel hale sa bintana. Dangan, pinatimaktimakan ni Jehu sa saiyang mga kabayo an maraoton na impluwensiang ini sa bilog na Israel. Pagkatapos kaiyan, ginadan ni Jehu an gabos na iba pang miembro kan kamag-anakan kan maraot na si Achab.—2 Ha. 9:30-34; 10:1-14.

Minsan ngani bakong maogmang isip-isipon an kadahasan, maninigo tang marealisar na kan mga panahon na idto, ginagamit ni Jehova an mga lingkod nia tanganing gibohon an mga paghokom nia. An Kasuratan nagsasabi: “Ini . . . guikan sa Dios, tagñaning si Ochozias bataybatayan kan saiyang pagduman ki Joram: Huli ta kan sia omabot, lominuas sia na kaibahan ni Joram na tumang ki Jehu na aking lalaki ni Nimsi, na sia linahidan ni Jehova tagñaning pohoon nia an harong ni Achab.” (2 Cron. 22:7) Mantang ipinapahulog ni Jehu an bangkay ni Joram hale sa karuwahe kaini, nasabotan nia na kaotoban ini kan panuga ni Jehova na padusahan si Achab huli sa paggadan ki Naboth. Apuera dian, pinagbotan si Jehu na ‘ibalos an dugo kan mga oripon nin Dios’ na pinabolos ni Jezabel.—2 Ha. 9:7, 25, 26; 1 Ha. 21:17-19.

Ngonyan, mayong lingkod ni Jehova na naggagamit nin pisikal na kosog tumang sa mga nagkokontra sa dalisay na pagsamba. “Sako an pagbalos,” an sabi nin Dios. (Heb. 10:30) Alagad  tanganing haleon sa kongregasyon an nakakaraot na mga impluwensia, tibaad dapat na an kamagurangan humiro na may kosog nin boot arog ki Jehu. (1 Cor. 5:9-13) Asin kaipuhan na magin determinado an gabos na miembro kan kongregasyon na dai makiiba sa mga tiwalag.—2 Juan 9-11.

DAI ITINOGOT NI JEHU NA MAY MAKARIBAL SI JEHOVA

An motibo ni Jehu sa paggibo kan isinugo sa saiya maririsa sa sunod na sinabi nia sa maimbod na si Jonadab: “Madia digdi sakuya, asin mahihiling mo an sakuyang kaimbodan huli ki Jehova [“dai ko pagtogot na may makaribal si Jehova,” NW].” Inako ni Jonadab an pangagdang iyan, suminakay sa karuwahe ni Jehu, dangan uminiba sa saiya pa-Samaria. Duman, ‘naggibo si Jehu nin paglanse huli ta boot niang tunawon an mga naglilingkod ki Baal.’—2 Ha. 10:15-17, 19.

Ipinaisi ni Jehu na plano niang maggibo nin “dakulang pagdolot” o pag-atang para ki Baal. (2 Ha. 10:18, 19) “Si Jehu naggamit digdi nin mga tataramon na may dobleng kahulogan,” an sabi nin sarong nag-espesyalisar sa Biblia. Minsan ngani an terminong ginamit digdi “sa pangkagabsan nangangahulogan nin ‘pag-atang,’ ginagamit man iyan dapit sa ‘paggadan’ sa mga apostata.” Huling gusto ni Jehu na an gabos na parasamba ki Baal presente sa pangyayaring ini, tinipon nia sinda gabos sa harong ni Baal asin pinasulot sinda nin napapalaen na gubing. “Pakatapus ninda nin [paggibo] nin dolot na pinagtototong,” ipinagadan ni Jehu sa 80 armadong lalaki an mga deboto ni Baal. Dangan, linaglag nia an harong ni Baal asin ginibong kasilyasan an lugar na iyan, kaya bako na iyan angay para sa pagsamba.—2 Ha. 10:20-27.

Totoong dakol na dugo an pinabolos ni Jehu. Pero, ilinaladawan sia sa Kasuratan bilang tawong makosog an boot na pinatalingkas an Israel sa mapang-aping pagdominar ni Jezabel asin kan pamilya kaini. Tanganing mapangganang magibo ini nin siisay man na lider sa Israel, sia kaipuhan na may kosog nin boot, determinasyon, asin kaigotan. “Iyan depisil na katongdan asin dapat na gibohon nin lubos saka dai minasuko,” an komento nin sarong diksionaryo sa Biblia. “Tibaad dai nahale an pagsamba ki Baal sa Israel kun daing gayo nagin estrikto an paggibo kaiyan.”

Mayong duda na nasasabotan mo na huli sa mga situwasyon na inaatubang nin mga Kristiano ngonyan, kaipuhan nindang ipaheling an partikular na mga kualidad ni Jehu. Halimbawa, ano an maninigong magin reaksion niato kun nasusugotan kitang makikabtang sa ano man na aktibidad na kinokondenar ni Jehova? Maninigo kitang magin listo, makosog an boot, asin maigot sa pagsikwal kaiyan. Kun dapit sa satong diosnon na debosyon, dai niato itotogot na may makaribal si Jehova.

MAINGAT NA LUMAKAW SA LEY NI JEHOVA

An katapusan kan estoryang ini nagtatao nin patanid. Si Jehu “dai nagsuhay sa magña . . . becerrong [“ogbon na baka,” NW] bulauan na magña idtoon sa Beth-el asin sa Dan.” (2 Ha. 10:29) Paanong posible na an idolatriya itogot nin saro na maigoton sa dalisay na pagsamba?

Tibaad an paniniwala ni Jehu iyo na huling independiente sa Juda an kahadean kan Israel, kaipuhan na magkasuhay sa pagsamba an duwang kahadean na iyan. Huli kaini, arog kan mga naenot na hade sa Israel, prinobaran nia na sinda magdanay na suhay paagi sa pagtogot na ipadagos an pagsamba sa ogbon na baka. Alagad ipinapaheling kaini na dai sia nagtiwala ki Jehova, na naggibo sa saiya na magin hade.

Tinawan ni Jehova nin komendasyon si Jehu huling ‘naggibo sia nin marahay sa atubangan kan mga mata nin Dios.’ Minsan siring, si Jehu “dai maingat na naglakaw sa ley ni Jehova na Dios nin Israel sa bilog niang puso. [NW]” (2 Ha. 10:30, 31) Kun iisipon an gabos na naenot na ginibo ni Jehu, tibaad mabigla asin mamondo kamo huli kaini. Pero, nagtatao iyan nin leksion sa sato. Nungka tang pagbaliwalaon an relasyon niato ki Jehova. Aroaldaw, kaipuhan tang pataluboon an kaimbodan sa Dios paagi sa pag-adal kan Tataramon nia, paghorophorop dian, asin odok sa pusong pamimibi sa satong langitnon na Ama. Kun siring, magin maingat kitang marhay tanganing padagos na makalakaw sa ley ni Jehova sa bilog tang puso.—1 Cor. 10:12.

[Kahon sa pahina 4]

Si Jehu sa Sekular na Kasaysayan

Parateng kinukuestion nin mga kritiko kun baga talagang nag-eksister an mga personahe na nasambitan sa Kasuratan. Kaya may iba pa daw na ebidensia, apuera sa Biblia, na nag-eksister si Jehu?

Nasambitan sa kisiera tolong dokumento, hale sa suanoy na Asiria, an ngaran kan hade na ini nin Israel. An saro sa mga ini nagsasabi asin nagpapaheling na si Jehu, o tibaad an saro sa mga representante nia, nagduduko sa atubangan ni Hadeng Salmanasar III nin Asiria asin nagtatao nin tributo. An kaibang inskripsion nagsasabi: “An tributo ni Jehu (Ia-ú-a), na aki ni Omri (Hu-um-ri); tinawan nia ako nin plata, bulawan, sarong bulawan na mangko na inaapod na saplu, sarong plorera na sadit an lubot, mga basong bulawan na halangkaw asin mayong kapotan, bulawan na mga balde, lata, sarong baston para sa hade, (asin) gibo sa kahoy na puruhtu [dai aram an boot sabihon kaini].” Si Jehu bako man talagang “aki ni Omri,” alagad ginamit an pananaram na ini bilang pag-apod sa nagsurunod na hade nin Israel, na posibleng marhay na huli ta si Omri bantog asin iyo an nag-establisar kan kabisera kan Israel na Samaria.

Mayong makakapagpatunay sa sinabi kan hade nin Asiria mapadapit sa tributo na soboot itinao ni Jehu. Dawa siring, tolong beses niang nasambitan si Jehu—sa sarong dokumento, sa rebulto ni Salmanasar, asin sa kasaysayan kan mga hade nin Asiria. Huli sa mga pagkasambit na ini, dai mapagdududahan an pagigin totoo kan personaheng ini sa Biblia kun dapit sa kasaysayan.