“An saimong tataramon iyo an katotoohan.”​—⁠JUAN 17:⁠17.

1. Base sa saindong personal na eksperyensia, magsambit nin sarong mahalagang aspekto na nagpapaheling na laen an Mga Saksi ni Jehova sa ibang relihiosong mga grupo.

ISIP-ISIPA an enot na makahulogan na pakikipag-olay mo sa saro sa mga Saksi ni Jehova. Ano an nagigirumdoman mo? Dakol an masimbag, ‘Napahanga akong marhay huling ginamit kan Saksi an Biblia sa pagsimbag sa gabos kong hapot.’ Naogma nanggad kitang maaraman an katuyohan nin Dios para sa daga, an nangyayari sa sato pagkagadan, asin an paglaom kan nagadan na mga namomotan niato!

2. Ano an nagkapira sa mga dahelan na napahalagahan mo an Biblia?

² Minsan siring, sa padagos niatong pag-adal, nasabotan niato na dai sana sinisimbag kan Biblia an satong mga hapot dapit sa buhay, kagadanan, asin panahon na maabot. Napahalagahan niato an Biblia bilang an pinakapraktikal na libro sa kinaban. An konseho kaiyan dai naluluma, asin an maingat na mga nagsusunod dian magkakaigwa nin maogma asin mapangganang buhay. (Basahon an Salmo 1:​1-3.) Pirmeng ibinibilang kan tunay na mga Kristiano an Biblia, “bakong siring sa tataramon nin magña tauo, kundi siring sa tataramon nin Dios.” (1 Tes. 2:13) Itatampok nin sarong halipot na repaso sa kasaysayan an pagkakalaen kan mga may tunay na paggalang sa Tataramon nin Dios asin kan mga mayong paggalang dian.

NARESOLBERAN AN SARONG KOMPLIKADONG ISYU

3. Anong isyu an nagsapeligro sa pagkasararo kan Kristianong kongregasyon kan enot na siglo, asin ano an puedeng magin epekto kaini?

³ Durante kan 13 taon pagkatapos lahidan an enot na bakong turing Gentil na si Cornelio, luminataw an sarong isyu na nagsapeligro sa pagkasararo kan Kristianong kongregasyon. Nagdadakol an mga Gentil na maogmang nag-aako kan Kristianong pagtubod. An hapot kaidto, Maninigo daw na magpaturi an mga lalaki sono sa kaugalean nin mga Judio bago sinda magpabautismo? Para sa sarong Judio, bako idtong  madaling simbagon. An mga Judio na nagkukuyog sa Ley dai man lamang malaog sa harong nin Gentil asin lalo nang dai makikiibaiba sa mga ini. An Judiong mga Kristiano pinepersegir na nin grabe huli sa pagbaya ninda sa dati nindang relihion. Kun makikiibaiba sinda sa bakong turing mga Gentil, maorog sana an pagkabaranga kan mga namumuhay sono sa ugaleng Judio asin kan mga Kristiano, saka orog sanang tutuyaon an mga ini.​—⁠Gal. 2:​11-14.

4. Sairisay an nagtiripon tanganing resolberan an isyu, asin anong mga hapot mapadapit digdi an tibaad naisip kan mga nagmamasid?

⁴ Kan 49 C.E., an mga apostol asin an kamagurangan na lalaki sa Jerusalem, na sinda mismo mga turing Judio, “nagtiripon sa pagorolay dapit kan bagay na ini.” (Gui. 15:⁠6) Sa pagtiripon na idto, dai sinda nagderebate nin mayong kabuhaybuhay dapit sa bakong mahahalagang detalye sa relihion, kundi entusiastiko sindang nag-orolay dapit sa mga katokdoan sa Biblia. Mapuersang mga opinyon an ipinahayag sa lambang lado kan isyu. Mangingibabaw daw an personal na mga kagustohan o an daing basehan na paghusgar? Hahalaton daw nguna kan nasa katongdan na kamagurangan na lalaki na magrahay an situwasyon sa Israel kun dapit sa relihion bago sinda magdesisyon? O may mangyayari daw na pakikipagkompromiso, na babagohon kan lambang lado an saindang paninindogan tangani sanang magkaoroyon sinda?

5. Sa anong mahahalagang bagay an pagtiripon sa Jerusalem kan 49 C.E. napapalaen sa mga konsilyo o pagtiripon nin simbahan ngonyan?

⁵ Uso ngonyan sa mga konsilyo o pagtiripon nin simbahan an pagkompromiso asin irimpluwensiahan. Minsan siring, sa pagtiripon na idto sa Jerusalem, mayo nin nangyaring pagkompromiso; ni may pang-iimpluwensia man tanganing suportaran nin iba an saindang ideya. Apuera kaiyan, nagkasararo sinda sa sarong desisyon. Paano idto nangyari? Minsan ngani may mapuersang opinyon an lambang partisipante, iginalang ninda gabos an Tataramon nin Dios, asin an banal na mga kasuratan na idto an nagin pinakaliabe tanganing maresolberan an isyu.​—⁠Basahon an Salmo 119:​97-101.

6, 7. Paano ginamit an Kasuratan tanganing resolberan an isyu dapit sa pagturi?

⁶ An nakatabang na maresolberan an isyu iyo an mga tataramon sa Amos 9:​11, 12. Arog kan pagkakotar na nasa Gibo 15:​16, 17, mababasa niato: “Ako mabalik asin itotogdok liwat an payag-payag ni David na gaba; asin itotogdok ko liwat an mga kagabaan kaiyan asin papatindogon iyan liwat, tangani na an mga natatada sa mga tawo odok na maghanap ki Jehova, kaiba an mga tawo hale sa gabos na nasyon, mga tawo na inaapod sa sakuyang ngaran, sabi ni Jehova.” (NW)

⁷ Pero tibaad may magkontra, ‘Dai man sinasabi kan tekstong iyan na dai na kaipuhan kan mga nagtutubod na Gentil na magpaturi.’ Totoo iyan; minsan siring, nasabotan kan Judiong mga Kristiano an punto. Dai ninda ibinilang an tinuring mga Gentil na ‘mga tawo hale sa mga nasyon’ kundi ibinilang nindang mga tugang. (Ex. 12:​48, 49) Halimbawa, segun sa bersion ni Bagster kan Septuagint, mababasa niato sa Ester 8:17: “Dakol sa mga Gentil an tinuri, asin nagin mga Judio.” Kaya, malinaw an mensahe kan ihula kan Kasuratan na an mga natatada sa harong ni Israel (mga Judio asin tinuring mga Judiong proselito) kaiba an “mga tawo hale sa gabos na nasyon” (bakong turing mga Gentil) magigin sarong banwaan para sa ngaran nin Dios. An pagturi bakong kahagadan sa mga Gentil na gustong magin Kristiano.

8. Taano ta kinaipuhan kan Judiong mga Kristiano an kosog nin boot sa desisyon na ginibo ninda?

⁸ An Tataramon nin Dios asin an saiyang espiritu nakatabang sa sinserong mga Kristiano na ‘magkaoroyon.’ (Gui. 15:25) Dawa ngani an desisyon na idto posibleng marhay na magresulta sa orog pang pagpersegir sa Judiong mga Kristiano, lubos na sinuportaran kan mga maimbod an desisyon na basado sa Biblia.​—⁠Gui. 16:​4, 5.

 RISANG MARHAY NA PAGKAKALAEN

9. Ano an sarong mayor na bagay na nagin dahelan na madigtaan an tunay na pagsamba, asin anong mahalagang doktrina an sinalakan nin paganong ideya?

⁹ Ihinula ni apostol Pablo na pagkagadan kan mga apostol, an Kristianong pagtubod masasalakan nin falsong mga katokdoan. (Basahon an 2 Tesalonica 2:​3, 7.) Kaiba sa mga dai maninindogan sa “marahay na katokdoan” iyo an nagkapirang may magagabat na paninimbagan. (2 Tim. 4:⁠3) Pinatanidan ni Pablo an kamagurangan kan panahon nia: ‘May maruluwas sa pag-iriba nindo na magtatararam nin mga bagay na maraot, tanganing magoyod ninda sa sainda an mga disipulo.’ (Gui. 20:30) Ilinadawan kan The New Encyclopædia Britannica an sarong mayor na bagay na nagresulta sa biribid na pangangatanosan: “An mga Kristiano na nagkaigwa nin pagsasanay sa Griegong pilosopiya nakamate na kaipuhan na ipahayag sa arog kaiyan na paagi an saindang pagtubod, para sa saindang intelektuwal na satispaksion asin tanganing makombertir an edukadong mga pagano.” An sarong mahalagang doktrina na sinalakan nin paganong ideya iyo an dapit sa kun siisay si Jesu-Cristo. Inaapod sia kan Biblia na Aki nin Dios; iininsistir kan mga namomoot sa Griegong pilosopiya na sia an Dios.

10. Paano kutana naresolberan an isyu dapit sa kun siisay si Cristo?

¹⁰ Pinagdebatehan an doktrinang iyan sa nagkapirang konsilyo nin simbahan. Madali sana kutanang naresolberan an isyu kun an Kasuratan an pangenot na pinagbasaran kan mga delegado, alagad dai iyan ginibo kan kadaklan sa sainda. Sa katunayan, an mayoriya sa sainda nakapagdesisyon na bago pa ngani sinda mag-abot sa mga konsilyo, asin naghale sinda na mas marigon pa ngani an paninindogan ninda dian. Sa mga susundon asin deklarasyon na nahaman sa mga pagtiripon na idto, haros dai ngani nasambitan an Kasuratan.

11. Paano minansay an autoridad kan inaapod na mga Ama kan Simbahan, asin taano ta arog kaiyan?

¹¹ Taano ta dai ninda lubos na kinonsiderar an Kasuratan? Ipinaliwanag kan iskolar na si Charles Freeman na an mga naniniwala na si Jesus an Dios “nasakitan na pahimutikan an dakol na sinabi ni Jesus na nagpaparisa na sia mas hababa sa Dios Ama.” Bilang resulta, an mga Ebanghelyo sinalidahan nin tradisyon nin simbahan asin mga opinyon nin nagsurunod na autoridad. Sagkod ngonyan, ibinibilang nin dakol na klerigo na mas mahalaga an dai ipinasabong na mga tataramon kan inaapod nindang mga Ama kan Simbahan kisa sa Tataramon nin Dios! Posibleng marhay na narisa nindo iyan kun may seminarista na kamong nakaolay dapit sa doktrinang Trinidad.

12. Ano an negatibong impluwensia kan emperador?

¹² An sarong risang kabtang kan mga debate sa mga konsilyong idto iyo an pakikiaram kan Romanong mga emperador. Mapadapit digdi, si Propesor Richard E. Rubenstein nagsurat manongod sa Konsilyo nin Nicea: “[An mga obispo] pinaboran asin pinayaman ni Constantino sa paaging dai man lamang ngani ninda inaasahan. Mayo pang sarong taon, ikinabalik o ikinatogdok na liwat kan bagong emperador an haros gabos nindang simbahan, asin ikinabalik na nia sa sainda an mga trabaho asin onra na hinale sa sainda . . . Itinao nia sa Kristianong mga klerigo an mga pribilehiong itinatao dati sa mga pading pagano.” Bilang resulta, “si Constantino nasa kamugtakan na impluwensiahan na marhay​—⁠tibaad diktahan pa ngani​—⁠an mga magigin desisyon sa Nicea.” Kinompirmar ni Charles Freeman na pagkatapos kan miting na idto, an emperador nagpoon na magkaigwa nin orog na impluwensia sa simbahan. Tinawan nia nin kapangyarihan an simbahan asin inimpluwensiahan nia an mga katokdoan kaiyan.​—⁠Basahon an Santiago 4:⁠4.

13. Sa paghona mo, ano an mga nakaimpluwensia sa mga lider nin simbahan kan nagsurunod na siglo na baliwalaon an malinaw na mga katokdoan kan Biblia?

¹³ Nasakitan an mga may halangkaw na katongdan sa simbahan na madeterminaran kun siisay talaga si Jesu-Cristo, alagad an dakol na ordinaryong tawo mayo nin siring na problema. Huling dai sinda interesado sa kayamanan kan  emperador o sa pagkaigwa nin katongdan sa simbahan, mas bukas an saindang isip dapit sa mga bagay-bagay, sa tabang kan Kasuratan. Asin segun sa mga sinasabi nin dakol, totoo iyan. An sarong teologo kan panahon na iyan na si Gregory kan Nyssa mapagtuyang nagkomento nin arog kaini mapadapit sa ordinaryong mga tawo: “An mga negosyante nin bado, pararibay nin kuarta, asin paratinda gabos teologo. Kun mahapot ka kun gurano an magigin ribay kan saimong kuarta, sasabihon sa saimo . . . kun ano an pagkakalaen kan Aki sa Ama. Kun mahapot ka kun gurano an tinapay, isisimbag sa saimo na mas orog an Ama kisa sa Aki. Kun gusto mong maaraman kun andam na an karigosan, sasabihon sa saimo na linalang an Aki hale sa mayo.” Iyo, bakong arog kan mga lider nin relihion, sinuportaran kan dakol na ordinaryong tawo an saindang mga kongklusyon gamit an Tataramon nin Dios. Dapat kutanang nagdangog sa sainda si Gregory asin an kairiba nia!

MAGKAIBANAN NA NAGTUTUBO AN MGA “TRIGO” ASIN MGA “DOOT”

14. Taano ta makakakongklusyon kita na poon kan enot na siglo, pirmeng may tunay na linahidan na mga Kristiano sa daga?

¹⁴ Sa sarong parabola, ipinarisa ni Jesus na poon kan enot na siglo, pirmeng may tunay na linahidan na mga Kristiano sa daga. Ikinomparar nia sinda sa mga “trigo” na nagtutubo sa kaibanan nin mga “doot.” (Mat. 13:30) Siempre, dai niato masisierto kun sairisay na indibiduwal o arin na mga grupo an kabilang sa linahidan na grupong trigo, alagad makakasegurado kita na pirmeng igwa nin nagkapira na makosog an boot na idinepensa an Tataramon nin Dios asin ibinuyagyag an bakong sono sa Kasuratan na mga katokdoan nin simbahan. Pag-olayan niato an pira sanang halimbawa.

15, 16. Magsambit nin nagkapira na nagpaheling nin paggalang sa Tataramon nin Dios.

¹⁵ Si Arsobispo Agobard kan Lyons, Pransia (779-840 C.E.), nagtaram tumang sa pagsamba sa imahen, tumang sa mga simbahan na idinusay sa mga santo, asin tumang sa bakong sono sa Kasuratan na mga seremonya saka kaugalean kan simbahan. An saro sa mga kakontemporanyo nia na si Obispo Claudio nagsayuma man sa tradisyon kan simbahan asin nagkontra sa pagpamibi sa mga santo saka sa pagsamba sa mga bagay na ibinibilang na banal. Kan ika-11 siglo, pig-ekskomunikar an Pangenot na Diakono na si Berengarius kan Tours, Pransia, huli sa pagsayuma sa katokdoan nin Katoliko na transubstantiation. Dugang pa, nanindogan sia na an Biblia nakakalabi sa tradisyon nin simbahan.

¹⁶ Kan ika-12 siglo, nagkaigwa nin duwang namomoot sa katotoohan sa Biblia na si Peter kan Bruys asin si Henry kan Lausanne. Naghale si Peter sa pagkapadi huling dai nia ikaoyon sa Kasuratan an mga katokdoan kan Katoliko na pagbunyag nin omboy, transubstantiation, pagpamibi para sa mga gadan, asin pagsamba sa krus. Kan 1140, ginadan si Peter huli sa saiyang mga  paniniwala. Si Henry, na sarong monghe, nagtaram tumang sa maraot na mga gibo sa simbahan saka sa bakong sono sa Kasuratan na mga aspekto nin seremonya kan simbahan. Inarestar sia kan 1148 asin nagdanay sia sa bilanggoan sagkod na magadan.

17. Anong importanteng mga lakdang an ginibo ni Waldo asin kan mga parasunod nia?

¹⁷ Kan mga panahon na suloon na buhay si Peter kan Bruys huli sa pusoan na pagkritika sa simbahan, may sarong namundag na magigin makosog na impluwensia sa pagpalakop kan katotoohan sa Biblia. An saiyang apelyido Valdès, o Waldo. * Bakong arog ni Peter kan Bruys asin Henry kan Lausanne, sia ordinaryong miembro nin simbahan, alagad pinahalagahan niang marhay an Tataramon nin Dios kaya isinakripisyo nia an saiyang materyal na mga rogaring asin iinareglong ikatradusir an pirang kabtang kan Biblia sa lenguaheng itinataram kan kadaklan sa timog-sirangan na Pransia. Ogmahon an nagkapira na madangog an mensahe kan Biblia sa sadiri nindang lenguahe kaya isinakripisyo man ninda an saindang mga rogaring asin idinusay an buhay ninda sa pagpaabot sa iba kan katotoohan sa Biblia. Ikinapurisaw nanggad iyan kan simbahan. Kan 1184, an maigot na mga lalaki asin babaeng ini, na inapod kan huri na Waldenses, pig-ekskomunikar kan papa asin pinalayas sinda kan obispo sa saindang harong. Sa katunayan, an ginibong ini nakatabang na ikapalakop sa iba pang lugar an mensahe kan Biblia. Pag-abot nin panahon, manonompongan sa dakol na lugar sa Europa an mga parasunod ni Waldo, Peter kan Bruys, asin Henry kan Lausanne saka an iba pang nagkokontra kaidto. May iba pang nagdepensa kan katotoohan sa Biblia kan suminunod na mga siglo: John Wycliffe (mga 1330-1384), William Tyndale (mga 1494-1536), Henry Grew (1781-1862), asin George Storrs (1796-1879).

‘AN TATARAMON NIN DIOS DAI NAKAGAPOS’

18. Ipaliwanag an paagi nin pag-adal kan sinserong mga estudyante sa Biblia kan ika-19 siglo asin kun taano ta epektibo iyan.

¹⁸ Gurano man an pagmamaigot kan mga kaiwal kan katotoohan sa Biblia, dai ninda napaontok an paglakop kaiyan. ‘An tataramon nin Dios dai nakagapos,’ an sabi sa 2 Timoteo 2:⁠9. Kan 1870, sarong grupo nin sinserong mga estudyante sa Biblia an nagpoon na magsiyasat kan katotoohan. Ano an nagin paagi ninda sa pag-adal? May mahapot. Pag-oorolayan ninda iyan. Hehelingon ninda an gabos na teksto na konektado sa punto, dangan, kun kontento na sinda sa pagkakaoroyon kan mga tekstong ini, sasabihon na ninda an saindang kongklusyon asin irerekord iyan. Dai ka daw napapakosog na maaraman na arog kan mga apostol asin kamagurangan na lalaki kan enot na siglo, an maimbod na mga tawong idto, an satong “mga apoon sa espirituwal” kan huring mga dekada kan ika-19 siglo, determinadong ioyon nin lubos an saindang mga paniniwala sa Tataramon nin Dios?

19. Ano an teksto kan taon para sa 2012, asin taano ta angay iyan?

¹⁹ Sagkod ngonyan, an Biblia an pinakapundasyon kan satong mga paniniwala. Iyan an dahelan kaya pinili kan Namamahalang Grupo kan Mga Saksi ni Jehova bilang teksto kan taon para sa 2012 an kompiadong sinabi ni Jesus: “An saimong tataramon iyo an katotoohan.” (Juan 17:17) Huling an gabos na nagmamawot na makamit an pag-oyon nin Dios dapat na maglakaw sa katotoohan, logod na kita gabos padagos na maigot na magpagiya sa Tataramon nin Dios.

[Nota sa Ibaba]

[Mga Hapot Para sa Pag-adal]

[Blurb sa pahina 8]

An satong teksto kan taon para sa 2012: “An saimong tataramon iyo an katotoohan.” ​—⁠Juan 17:⁠17.

[Ritrato sa pahina 7]

Waldo

[Ritrato sa pahina 7]

Wycliffe

[Ritrato sa pahina 7]

Tyndale

[Ritrato sa pahina 7]

Grew

[Ritrato sa pahina 7]

Storrs