“Ini Magseserbing Girumduman Para sa Saindo”
“An aldaw na ini magseserbing girumduman para sa saindo, asin selebraron nindo iyan bilang kapiyestahan para ki Jehova.”—EX. 12:14, NW.
1, 2. Sa anong anibersaryo maninigo na magin nangurugnang interesado an gabos na Kristiyano, asin taano?
PAG nasasambitan an dapit sa mga anibersaryo, ano tulos an naiisip mo? “An anibersaryo kan kasal ko,” an tibaad sabihon nin sarong may agom. Para sa iba, tibaad iyan an petsa kan pagselebrar nin sarong importanteng pangyayari sa kasaysayan, arog baga kan nagin independiyente an nasyon ninda. Pero aram mo daw kun anong nasyonal na anibersaryo an sineselebrar nin labi nang 3,500 na taon?
2 Igwa nin siring na okasyon—an Paskuwa. Pagselebrar iyan kan katalingkasan kan suanoy na Israel sa pagkauripon sa Ehipto. Maninigong magin mahalaga para sa saimo an okasyon na iyan. Taano? Huling may koneksiyon iyan sa nagkapirang mahalagang marhay na aspekto kan buhay mo. ‘Pero,’ tibaad isipon mo, ‘minsan ngani sineselebrar kan mga Judio an Paskuwa, bako man akong Judio. Taano ta magigin interesado ako sa anibersaryong iyan?’ An simbag nasa makahulugan na tataramon na ini: ‘An satong paskuwa na iyo si Cristo inatang na.’ (1 Cor. 5:7) Para masabutan an kahulugan kan katotoohan na iyan, kaipuhan tang maaraman an dapit sa Paskuwa kan mga Judio asin pag-ulayan iyan sa liwanag nin sarong pagbuot sa gabos na Kristiyano.
AN PASKUWA—TAANO?
3, 4. Ano an nangyari bago an inot na Paskuwa?
3 Sa bilog na daga, ginatos na milyon na bakong Judio an may aram sa nangyari bago an inot na Paskuwa. Puwedeng nabasa ninda iyan sa libro sa Bibliya na Exodo, nadangog an istorya kaiyan, o nahiling an sarong pelikula na basado sa pangyayaring iyan.
4 Kan magin uripon an mga Israelita sa Ehipto nin dakul na taon, isinugo ni Jehova ki Faraon si Moises asin an tugang kaini na si Aaron para makiulay sa saiya na patalingkason an banwaan Niya. Dai tinugutan kan mapalangkaw na namamahalang iyan sa Ehipto na humali an mga Israelita, kaya nagpaabot si Jehova sa nasyon na iyan nin sunod-sunod na mapandestrosong damat. Sa katapos-tapusi, ipinaabot nin Diyos an ikasampulong damat, na ikinagadan nin mga panganay sa Ehipto, kaya napahiro si Faraon na patalingkason sinda.—Ex. 1:11; 3:9, 10; 5:1, 2; 11:1, 5.
5. Ano an kaipuhan na gibuhon kan mga Israelita bago sinda patalingkason? (Hilingon an ritrato sa kapinunan kan artikulong ini.)
5 Pero ano an dapat gibuhon kan mga Israelita bago sinda patalingkason? Panahon kaidto nin spring equinox kan 1513 B.C.E., sa bulan sa kalendaryo kan mga Hebreo na Abib, na pag-abot nin panahon inapod na Nisan. * Sinabi nin Diyos na sa ikasampulong aldaw kan bulan na iyan, kaipuhan kan mga Israelita na mag-andam para sunudon an nagkapirang instruksiyon dapit sa Nisan 14. An aldaw na iyan nagpuon pagsulnop kan saldang huling para sa mga Hebreo, an aldaw minapuon sa pagsulnop kan saldang asin natatapos sa sunod na pagsulnop kaiyan. Sa Nisan 14, kaipuhan nin kada pamilya na magbuno nin lalaking karnero (o kanding) asin iwirik an ibang dugo kaiyan sa mga harigi kan pinto saka hamba kan pinto nin harong. (Ex. 12:3-7, 22, 23) Kaipuhan kan pamilya na magkakan nin inihaw na kordero, tinapay na daing lebadura asin mga dahon-dahon. Maagi sa nasyon an anghel nin Diyos asin gagadanon an mga panganay kan Ehipto, pero poprotektaran an makinuyog na mga Israelita, dangan papatalingkason sinda.—Ex. 12:8-13, 29-32.
6. Paano dapat mansayon kan banwaan nin Diyos sa maabot na mga panahon an Paskuwa?
6 Iyan an nangyari, asin dapat na girumdumon kan mga Israelita sa maabot na mga taon an katalingkasan ninda. Sinabi nin Diyos sa sainda: “An aldaw na ini magseserbing girumduman para sa saindo, asin selebraron nindo iyan bilang kapiyestahan para ki Jehova sa gabos nindong kapag-arakian. Seselebraron nindo iyan bilang sarong reglamento sagkod sa panahon na daing talaan.” An selebrasyon sa ika-14 kan bulan susundan nin pitong aldaw na kapiyestahan. Nisan 14 an aldaw kan mismong Paskuwa, pero puwedeng apudon na Paskuwa an gabos na walong aldaw kan kapiyestahan. (Ex. 12:14-17; Luc. 22:1; Juan 18:28; 19:14) An Paskuwa saro sa inestablisar na mga kapiyestahan (“mga anibersaryo,” The Bible in Living English) na dapat selebraron kan mga Hebreo kada taon.—2 Cron. 8:13.
7. Anong okasyon an pinunan ni Jesus sa huring Paskuwa kaiba kan mga apostol?
7 Huling si Jesus asin an mga apostol niya mga Judio na sakop kan Ley ni Moises, sinelebrar ninda an taunan na Paskuwa. (Mat. 26:17-19) Sa huring pagkakataon na ginibo ninda iyan, pinunan ni Jesus an sarong bagong okasyon na dapat selebraron kan mga parasunod niya kada taon—an Pamanggihan kan Kagurangnan. Pero anong aldaw ninda iyan seselebraron?
AN PAMANGGIHAN KAN KAGURANGNAN—ANONG ALDAW?
8. Anong hapot an minalataw dapit sa Paskuwa asin Pamanggihan kan Kagurangnan?
8 Huling pinunan ni Jesus an Pamanggihan kan Kagurangnan pagkatapos tulos kan Paskuwa, seselebraron an bagong okasyon na ini sa aldaw mismo kan Paskuwa. Pero, tibaad naobserbaran mo na an petsa kan Paskuwa kan mga Judio, sa mga kalendaryo sa presenteng panahon, may diperensiya nin saro o labi pang aldaw sa petsa kan paggirumdom ta sa kagadanan ni Cristo. Taano? An sarong kabtang kan simbag makukua sa pagbuot nin Diyos sa mga Israelita. Pagkatapos na sabihon na an kordero ‘bubunuon kan bilog na kasararuan kan banwaan nin Israel,’ espesipikong sinabi ni Moises kun sa anong kabtang kan Nisan 14 ninda gigibuhon iyan.—Basahon an Exodo 12:5, 6. *
9. Sigun sa Exodo 12:6, nuarin bubunuon an kordero kan Paskuwa? (Hilingon man an kahon na “Anong Kabtang kan Aldaw?”)
9 Sigun sa The Pentateuch and Haftorahs, sinasabi sa Exodo 12:6 na bubunuon an kordero “sa pag-ultanan kan duwang banggi.” May mga bersiyon kan Bibliya na naggamit kan eksaktong ekspresyon na iyan. An iba, pati an Judiong Tanakh, trinadusir iyan na “pagsinarom kan saldang.” An iba pa, “agaw-diklom,” “pabanggi na,” o “haros sa pagsulnop kan saldang.” Kaya bubunuon an kordero pagkasulnop kan saldang pero mantang may liwanag pa, sa kapinunan kan Nisan 14.
10. Sigun sa nagkapira, nuarin binubuno an kordero, pero anong hapot an minalataw huli kaiyan?
10 Pag-abot nin panahon, ipinamugtak nin ibang Judio na mangangaipo nin nagkapirang oras an pagbuno sa gabos na kordero na dinadara sa templo. Kaya an pakasabot ninda sa Exodo 12:6 iyo na ini nanunungod sa katapusan kan Nisan 14, sa pag-ultanan kan pagpuon kan pagsulnop kan saldang (hapon) asin kan pagsulnop kan saldang sa banggi. Pero kun iyan an kahulugan, nuarin kinakakan an kordero kan Paskuwa? Si Propesor Jonathan Klawans, na nag-espesyalisar sa suanoy na Judaismo, nagsabi: “Nagpupuon an bagong aldaw sa pagsulnop kan saldang, kaya an pag-atang ginigibo sa ika-14 aldaw pero an totoo sa ika-15 aldaw nagpupuon an Paskuwa asin pagkakan kan kordero kan Paskuwa, minsan ngani dai espesipikong sinabi sa Exodo an magkasunod na petsang ini.” Isinurat man niya: “An isinurat nin mga rabbi . . . dai ngani nagsasabi kun paano ginigibo an Seder [pamanggihan kan Paskuwa] bago laglagon an Templo” kan 70 C.E.—Samo an italiko.
11. (a) Ano an mga pangyayari kun dapit ki Jesus kan aldaw nin Paskuwa kan 33 C.E.? (b) Taano ta an Nisan 15 kan 33 C.E. inapod na “dakulang” Sabbath? (Hilingon an nota sa ibaba.)
11 Huli kaini, may dahilan kitang maghapot, Kumusta man an Paskuwa kan 33 C.E.? Buweno, kan Nisan 13, mantang naghaharani an aldaw ‘nin pagbuno kan kordero para sa Paskuwa,’ sinabi ni Cristo ki Pedro asin Juan: ‘Dumuman kamo asin andamon nindo an satong pamanggihan sa Paskuwa.’ (Luc. 22:7, 8, BPV) * Sa katapos-tapusi, ‘nagdatong an oras’ para sa pamanggihan kan Paskuwa, pagkasulnop kan saldang kan Nisan 14, Huwebes na banggi. Nagkakan si Jesus kan pamanggihan na iyan kaiba kan mga apostol, dangan pinunan niya an Pamanggihan kan Kagurangnan. (Luc. 22:14, 15) Kan bangging iyan inaresto asin binista siya. Ipinako si Jesus sa harigi bago mag-udto kan Nisan 14, asin nagadan kan hapon na iyan. (Juan 19:14) Sa siring, ‘an satong paskuwa na iyo si Cristo inatang na’ sa iyo man sanang aldaw na binuno an kordero kan Paskuwa. (1 Cor. 5:7; 11:23; Mat. 26:2) Sa pagtatapos kan aldaw na iyan nin mga Judio, ilinubong si Jesus—bago magpuon an Nisan 15. *—Lev. 23:5-7; Luc. 23:54.
SARONG GIRUMDUMAN NA MAY KAHULUGAN PARA SA SAIMO
12, 13. Paano nagin kabtang kan pagselebrar kan Paskuwa an mga aking Judio?
12 Balikan ta nguna an okasyon sa Ehipto. Sinabi ni Moises na sa maabot na panahon, kaipuhan na padagos na selebraron kan banwaan nin Diyos an Paskuwa; sarong reglamento iyan “sagkod sa panahon na daing talaan.” Bilang kabtang kan taunan na selebrasyon na iyan, naghahapot an mga aki sa mga magurang ninda dapit sa kahulugan kan okasyon. (Basahon an Exodo 12:24-27; Deut. 6:20-23) Huli kaini, an Paskuwa magseserbing “girumduman” pati sa mga aki.—Ex. 12:14.
13 Sa masurunod na henerasyon, itinutukdo nin mga ama sa mga aki ninda an importanteng mga leksiyon dapit diyan. An saro iyo na kayang protektaran ni Jehova an mga nagsasamba sa saiya. Nanunudan kan mga aki na siya totoong persona. Si Jehova tunay asin buhay na Diyos na interesado sa banwaan niya saka minahiro para sa sainda. Pinatunayan niya ini kan protektaran niya an mga panganay na Israelita ‘kan [dinamat] niya an mga taga Ehipto.’ Iningatan niyang buhay an mga panganay.
14. Puwedeng gamiton nin Kristiyanong mga magurang an pagkasaysay dapit sa Paskuwa para tabangan an mga aki ninda na pahalagahan an ano?
14 Dai man isinasaysay taon-taon nin Kristiyanong mga magurang sa mga aki ninda an kahulugan kan Paskuwang iyan. Minsan siring, itinutukdo mo man daw sa saimong mga aki an leksiyon na ini—na pinoprotektaran nin Diyos an banwaan niya? Ipinapasabot mo daw sa sainda an makusog mong pagtubod na si Jehova pa man giraray an tunay na Paraprotektar kan banwaan niya? (Sal. 27:11; Isa. 12:2) Asin ginigibo mo daw iyan bilang maugmang pakikipag-ulay sa saimong mga aki imbes na mabublay na pagtutukdo sa sainda? Maghinguwang iiba an leksiyon na iyan para tabangan na tumalubo sa espirituwal an pamilya mo.
Sa pag-urulay dapit sa Paskuwa, anong mga leksiyon an maninigo nindong itukdo sa mga aki nindo? (Hilingon an parapo 14)
15, 16. Puwedeng gamiton an Paskuwa asin mga pagkasaysay sa Exodo para iduon an ano manungod ki Jehova?
15 Bako sana an kakayahan ni Jehova na protektaran an banwaan niya an manunudan sa Paskuwa. Ilinigtas man niya sinda paagi sa ‘pagkua sa sainda sa Ehipto.’ Isip-isipa an kalabot diyan. Giniyahan sinda paagi sa hariging panganuron asin hariging kalayo. Naglakaw sinda sa marang daga mantang an katubigan kan Dagat na Pula nagin garo halangkaw na lanob sa wala asin sa tuo. Pakabalyo ninda, nahiling ninda na tinahuban kan katubigan na iyan an hukbo kan Ehipto. Dangan nakapag-awit an ilinigtas na mga Israelita: ‘Mag-aawit ako ki Jehova. Hinulog niya sa dagat an kabayo saka an nagkakabayo [diyan]. Si Jehova iyo an sakuyang kusog, asin iyo an nagin kaligtasan ko.’—Ex. 13:14, 21, 22; 15:1, 2; Sal. 136:11-15.
16 Kun may mga aki ka, tinatabangan mo daw sindang magtiwala ki Jehova bilang Paraligtas? Nahihiling daw ninda sa saimo an pagtitiwalang iyan, sa pakikipag-ulay asin mga desisyon mo? Puwede mo nanggad na iiba sa Pampamilyang Pagsamba nindo an mga pagkasaysay sa Exodo kapitulo 12-15 asin iduon kun paano ilinigtas ni Jehova an banwaan niya. Sa ibang pagkakataon, puwede mong iduon an puntong iyan pag pinag-uulayan nindo an Gibo 7:30-36 o Daniel 3:16-18, 26-28. Iyo, hoben man o gurang, maninigo kitang manarig na si Jehova an Paraligtas bako sana kan suanoy na panahon. Kun paanong ilinigtas niya an saiyang banwaan kan panahon ni Moises, ililigtas man niya kita sa maabot na panahon.—Basahon an 1 Tesalonica 1:9, 10.
KAIPUHAN TANG GIRUMDUMON
17, 18. Ano an maninigo tang girumdumon kun iniisip-isip an paggamit nin dugo sa inot na Paskuwa?
17 Dai sineselebrar kan tunay na mga Kristiyano an Paskuwa kan mga Judio. An anibersaryong iyan kabtang kan Ley ni Moises, asin bako kitang sakop kan Ley na iyan. (Roma 10:4; Col. 2:13-16) Imbes, ibang okasyon an sineselebrar ta, an kagadanan kan Aki nin Diyos. Pero, may mga kabtang an selebrasyon kan Paskuwa na pinunan kaidto sa Ehipto na igwang kahulugan para sa sato.
18 An dugo nin kordero na iwinirik sa mga harigi asin hamba kan pinto sarong paagi para magligtas nin buhay. Ngunyan, dai kita nagdudulot sa Diyos nin atang na mga hayop—ni sa petsa kan Paskuwa o iba pang panahon. Pero may mas nangungurog na atang na puwedeng magligtas nin buhay sagkod lamang. Nagsurat si apostol Pablo dapit sa ‘[kongregasyon] kan mga panganay na nakalista sa langit.’ An paagi nin pagligtas sa buhay kan linahidan na mga Kristiyanong iyan iyo an ‘dugo na pangwirik,’ an dugo ni Jesus. (Heb. 12:23, 24) Nakadepende sa dugong iyan an kaligtasan kan mga Kristiyano na naglalaom na mabuhay sagkod lamang digdi sa daga. Maninigo na pirmi nindang girumdumon an garantiyang ini: ‘Diyan sa saiya igwa kita kan satong katubusan huli kan saiyang dugo, an kapatawadan kan satong mga kalapasan, suno sa mga kayamanan kan saiyang biyaya.’—Efe. 1:7.
19. Paanong an ginibo sa kordero kan Paskuwa magpapakusog kan satong kumpiyansa sa hula sa Bibliya?
19 Sa pagbuno kan mga Israelita sa kordero para sa pamanggihan kan Paskuwa, sinabihan sinda na dai pagbarion an arin man sa mga tulang kaiyan. (Ex. 12:46; Bil. 9:11, 12) Kumusta man ‘an Kordero nin Diyos’ na nag-abot bilang pantubos? (Juan 1:29) Ipinako siya sa harigi sa tahaw nin duwang kriminal. Nakiulay an mga Judio ki Pilato na barion an mga tulang kan mga lalaking nakapako sa harigi. Papadalion kaini an kagadanan ninda para dai sinda magdanay na nasa harigi sagkod sa Nisan 15, na dobleng Sabbath. Binari kan mga suldados an mga tabay kan duwang kriminal, ‘alagad pag-abot ki Jesus, kan mahiling na siya gadan na, dai na ninda binari an saiyang mga tabay.’ (Juan 19:31-34) Kapareho iyan kan ginibo sa kordero kan Paskuwa, kaya an korderong ini nagserbing “anino” kan mangyayari sa Nisan 14, 33 C.E. (Heb. 10:1) Dugang pa, an pangyayaring iyan kautuban kan Salmo 34:20, na magpapakusog kan pagsarig ta sa hula sa Bibliya.
20. Ano an sarong pagkakalain kan Paskuwa asin kan Pamanggihan kan Kagurangnan?
20 Minsan siring, may mga pagkakalain an Paskuwa asin an Pamanggihan kan Kagurangnan. Ipinapahiling kaini na an Paskuwa na seselebraron kaidto kan mga Judio dai magseserbing anino kan ipinapagibo ni Cristo sa mga parasunod niya bilang paggirumdom sa saiyang kagadanan. Sa Ehipto kaidto, an laman sana kan kordero an kinakan kan mga Israelita pero dai ninda ininom an dugo kaiyan. Lain iyan sa ipinapagibo ni Jesus sa mga disipulo niya. Sinabi niya na an mga mamamahala ‘sa kahadian nin Diyos’ maninigong magkakan kan tinapay saka mag-inom kan arak bilang mga simbolo kan hawak asin dugo niya. Pag-uulayan ta ini nin mas detalyado sa sunod na artikulo.—Mar. 14:22-25.
21. Taano ta kapakipakinabang na aram niyato an dapit sa Paskuwa?
21 Sa ibong kaiyan, daing duda na an Paskuwa nagin mahalagang okasyon sa Israel bilang banwaan nin Diyos, asin nagtatao nin nakakapagtukdong mga leksiyon sa lambang saro sa sato. Kaya minsan ngani an Paskuwa “magseserbing girumduman para sa” mga Judio, bakong para sa mga Kristiyano, maninigong aram ta bilang mga Kristiyano an dapit diyan asin isapuso an pira sa malinaw na mga leksiyon kaiyan bilang kabtang kan ‘gabos na Kasuratan na ipinasabong nin Diyos.’—2 Tim. 3:16.
^ par. 5 Minsan ngani an bulan na ini sa kalendaryo kan mga Hebreo inapod na Nisan pagkatapos sana kan saindang pagkadistiyero, pero para magin simple, aapudon tang Nisan an inot na bulan sa kalendaryo kan mga Judio.
^ par. 8 Exodo 12:5, 6 (NW): “An kordero nindo maninigo na daing kaninan, lalaki, sarong taon na. Puwede kamong kumua sa mga aki pang lalaking karnero o sa mga kanding. Asin padagos nindong ingatan iyan sagkod sa ikakatorseng aldaw kan bulan na ini, asin bubunuon iyan kan bilog na kongregasyon kan katiripunan nin Israel sa pag-ultanan kan duwang banggi.”
^ par. 11 An Marahay na Bareta Biblia (Bikol Popular Version).
^ par. 11 Pagsulnop kan saldang, nagpuon an Nisan 15, na an buot sabihon an regular na semanal na Sabbath (Sabado) kan taon na iyan natangod sa inot na aldaw kan Kapiyestahan nin mga Tinapay na Daing Lebadura, na pirming sabbath. Huling an duwang Sabbath natangod sa parehong aldaw, “dakulang” Sabbath iyan.—Juan 19:31, 42.
