Kan panahon ni Juan na Parabawtismo, ‘an mga tawo naghaharalat, asin an gabos naghuhurop-hurop sa saindang mga puso dapit ki Juan kun baga siya iyo an Cristo.’ (Luc. 3:15) Taano ta tibaad inaasahan kan mga Judio na maabot an Mesiyas kan panahon na idto? May nagkapirang dahilan.

Pagkamundag ni Jesus, an anghel ni Jehova nagpahiling sa mga pastor na nag-aataman kan saindang mga aripumpon sa kaumahan na harani sa Betlehem. ⁽¹⁾ Ibinareta kan anghel: ‘Namundag sa saindo ngunyan diyan sa banwa ni David an sarong Paraligtas, na iyo si Cristo na Kagurangnan.’ (Luc. 2:8-11) Dangan, nakiayon sa anghel ‘an sarong kadaklan nin hukbong langitnon na nag-uurumaw sa Diyos, asin nagsasarabi: * “Kamurawayan sa Diyos sa kauruitaasi, asin sa daga, katuninungan sa mga tawo na saiyang nauugmahan.”’—Luc. 2:13, 14.

An baretang iyan siguradong nagkaigwa nin mapuwersang epekto sa mapakumbabang mga pastor na idto. Tulos sindang nag-andam pasiring sa Betlehem, asin kan manumpungan ninda si Jose asin Maria saka an umboy na si Jesus, ipinaaram ninda ‘an isinabi sainda dapit kan umboy.’ Bilang resulta, ‘an gabos na nakadangog kaidto nagngaralas kan mga bagay na isinabi sa sainda kan mga pastor.’ (Luc. 2:17, 18) An mga tataramon na ‘an gabos na nakadangog’ nagpaparisa na may sinabihan pang iba an mga pastor apuwera ki Jose asin Maria. Dangan, sa pagpuli kan mga pastor, padagos sindang ‘nagpamuraway asin nag-umaw sa Diyos huli kan gabos na bagay na saindang nadangog asin nahiling, siring sa pagkasabi sa sainda.’ (Luc. 2:20) Siguradong dai itinago kan mga pastor an marahay na mga bagay na nadangog ninda manungod ki Cristo!

Kan darahon ni Maria sa Jerusalem an saiyang panganay na aki tanganing ipresentar ki Jehova siring kan kahagadan sa Ley ni Moises, an propetisang si Ana nagpuon na ‘magpasalamat sa Diyos asin magtaram dapit sa saiya [sa aki] sa gabos na naghahalat kan pagtubos sa Jerusalem.’ ⁽²⁾ (Luc. 2:36-38; Ex. 13:12) Kaya, luminakop an bareta dapit sa paglataw kan Mesiyas.

Paghaloy-haloy, an mga astrologo ‘nagdaratong sa Jerusalem hali sa mga dagang Sirangan na nagsarabi: “Hain idtong namundag na hadi nin mga Judio? Huli ta diyan sa sirangan nahiling mi an saiyang bituon asin napadigdi kami sa pagsamba sa saiya.”’ (Mat. 2:1, 2) Kan madangog ini, ‘si Hading Herodes naribok,  asin an bilog na Jerusalem sa kaibahan niya. Asin kan magkatiripon na niya an gabos na puon nin mga saserdote asin eskriba nin banwaan, siya naghapot sa sainda kun sain mamumundag an Cristo.’ ⁽³⁾ (Mat. 2:3, 4) Kaya kadakul nang tawo an nakakaaram: An magigin Mesiyas uminabot na! *

An Lucas 3:15 na kinotar sa inutan nagpaparisa na an nagkapirang Judio naghuhuna na tibaad si Juan na Parabawtismo an Cristo. Minsan siring, napundo an mga paghuna-hunang iyan kan sabihon ni Juan: “An saro na minaabot na kasunod ko mas makusog kisa sa sako, asin bako akong maninigo na maghali kan saiyang sandalyas. An sarong iyan an mabawtismo sa saindo sa banal na espiritu asin sa kalayo.” (Mat. 3:11, NW) Huli sa mapakumbabang sinabing iyan ni Juan, daing duda na lalong inantisipar kan mga tawo an Mesiyas.

Kinarkulo daw kan mga Judio kan inot na siglo an paglataw kan Mesiyas basado sa hula dapit sa 70 semana sa Daniel 9:24-27? Minsan ngani posible iyan, dai iyan masisiyerto. An totoo, may dakul na nagkokorontrahan na interpretasyon kan panahon ni Jesus dapit sa 70 semana, asin harayuon iyan sa presenteng pakasabot niyato. *

Itinutukdo kan mga Eseno, na bantog na sekta nin mga mongheng Judio, na duwang Mesiyas an malataw sa pagtatapos kan 490 taon, pero dai ta masisiyerto kun baga ibinasar kan mga Eseno sa hula ni Daniel an saindang pagkarkulo. Dawa pa iyan an ginibo ninda, masakit isipon kun paano maiimpluwensiyahan an mga Judio sa pangkagabsan kan kronolohiya kan siring na grupong garo ermitanyo.

Kan ikaduwang siglo C.E., may mga Judiong naniniwala na an 70 semana nagpuon kan laglagon an inot na templo kan 607 B.C.E. asin natapos kan laglagon an ikaduwang templo kan 70 C.E., mantang an iba ikinokonektar an kautuban kan hula sa Macabeong peryodo kan ikaduwang siglo B.C.E. Kaya, dai talaga nagkakauruyon kun paano bibilangon an 70 semana.

Kun nagin tama an pakasabot dapit sa 70 semana kan inot na siglo C.E., iisipon nin saro na gagamiton kutana iyan kan mga apostol asin kan iba pang Kristiyano kan inot na siglo bilang pruweba na an ipinanugang Mesiyas naglataw sa tamang panahon bilang an tawong si Jesu-Cristo. Minsan siring, mayong ebidensiya na ginibo iyan kan kainot-inuting mga Kristiyano.

Mahalagang mangnuhon an saro pang bagay. Parating sinasabi kan mga kagsurat kan Ebanghelyo na an nagkapirang partikular na hula na nasa Hebreong Kasuratan nautob ki Jesu-Cristo. (Mat. 1:22, 23; 2:13-15; 4:13-16) Pero dai ikinonektar kan siisay man sa sainda an paglataw ni Jesus digdi sa daga sa hula dapit sa 70 semana.

Bilang sumaryo: Dai ta makukumpirmar kun baga nasabutan nin tama kan mga tawo kan panahon ni Jesus an hula dapit sa 70 semana. Minsan siring, an Ebanghelyo nagtatao nin marahay na mga dahilan kun taano ta ‘naghalat’ an mga tawo sa paglataw kan Mesiyas.