1, 2. (a) Siisay an inot na linalang nin Diyos, asin paano siya ginamit ni Jehova? (b) Ano an nagpaparisa na organisado an mga anghel?

SI Jehova, an Kaglalang kan uniberso, organisado sa paggibo kan gabos na bagay. An inot niyang linalang iyo an saiyang bugtong na espiritung Aki, na inaapod na “an Tataramon” huling siya an panginot na tagapagtaram nin Diyos. An Tataramon haluyon nang naglilingkod ki Jehova, huling sinasabi kan Bibliya: ‘Sa kapinunan iyo an Tataramon, asin an Tataramon nasa kaibahan nin Diyos.’ Sinabi man sa sato na an gabos na bagay ginibo paagi sa saiya, “an Tataramon,” ‘asin kun dai siya, dai nin ano man na nagibo.’ Labi pa sanang 2,000 na taon an nakaagi, isinugo nin Diyos sa daga an Tataramon bilang an perpektong tawong si Jesu-Cristo, asin maimbod niyang ginibo an kabutan kan saiyang Ama.—Juan 1:1-3, 14.

² Bago nagin tawo digdi sa daga, an Aki nin Diyos maimbod na naglingkod bilang Saiyang “ekspertong trabahador.” (Tal. 8:30, NW) Paagi sa saiya, linalang ni Jehova an minilyon na iba pang espiritung linalang sa langit. (Col. 1:16) Mapadapit sa mga anghel na iyan, sinasabi sa sato kan Bibliya: ‘Mga manribo-ribo an nagririlingkod sa saiya, asin mga laksa nin mga laksa an nagtatarabang sa atubangan niya.’ (Dan. 7:10) An kadakul na espiritung linalang iyo an organisadong marhay na “ejercito” o mga hukbo ni Jehova.—Sal. 103:21.

3. Gurano kadakul an mga bituon asin planeta, asin paano iyan inorganisar?

 ³ Ano an masasabi manungod sa pisikal na mga linalang, arog kan dai mabilang na mga bituon asin planeta? Mapadapit sa mga bituon, ibinareta kan Houston, Texas, Chronicle na uyon sa dai pa sana nahahaloy na pag-aadal, puwedeng may “300 sekstilyon [na bituon], o triple pang mas dakul kisa sa dating karkulasyon kan mga siyentista.” Sinabi pa kaini: “Iyan 3 na sinusundan nin 23 na sero. O 3 trilyon na minultiplikar nin 100 na bilyon.” An mga bituon inorganisar sa mga galaksiya, na an kada saro may bilyon-bilyon o trilyon-trilyon pa nganing bituon, kaiba an kadakul na planeta. An kadaklan na galaksiya inorganisar pa sa mga grupo na inaapod na mga cluster asin sa mas darakula pang supercluster.

4. Taano ta rasonableng magkongklusyon na magigin organisado an mga lingkod nin Diyos digdi sa daga?

⁴ Arog kan matanos na espiritung mga linalang sa langit, an pisikal na kalangitan pambihirang marhay an pagkaorganisar. (Isa. 40:26) Kaya, rasonableng magkongklusyon na oorganisaron ni Jehova an saiyang mga lingkod digdi sa daga. Gusto Niya na magdanay sindang organisado, asin mahalaga nanggad iyan huling igwa sinda nin importanteng marhay na gibuhon. An marahayon na rekord nin maimbod na paglilingkod na pinatunayan kan mga parasamba ni Jehova kaidto asin ngunyan nagtatao nin mapuwersang ebidensiya na siya yaon sa sainda asin na siya sarong ‘Diyos bako nin kariribukan, kundi nin katuninungan.’—Basahon an 1 Corinto 14:33, 40.

5. Paano temporaryong napundo an organisadong areglo para sa pamilya nin tawo na panuon an bilog na daga?

⁵ Kan lalangon ni Jehova an inot na mga tawo, sinabihan niya sinda: ‘Pangagbunga asin pangagdakul kamo, asin pakatawuhi nindo an daga, asin sakupon nindo iyan, asin rugaringon nindo an mga sira sa dagat, asin an mga gamgam sa kalangitan, patin an gabos na mga hayop na naghihiro sa ibabaw nin daga.’ (Gen. 1:28) An pamilya nin tawo madakul sa organisadong paagi tanganing istaran an daga asin pahiwason an Paraiso sagkod na makalakop iyan sa bilog na daga. An kautuban kan organisadong areglong iyan temporaryong napundo huli sa pagsuway ni Adan asin Eva. (Gen. 3:1-6) Pag-abot nin panahon, ‘nahiling ni Jehova na an karatan kan mga tawo labi-labi na sa daga, asin ta ano man na [tendensiya] kan kaisipan kan saindang puso anas sana nanggad sa karatan.’ Bilang resulta, an daga nagin raot sa paghiling kan tunay na Diyos, asin ‘an daga napano nin kadahasan.’ Kaya, nagdesisyon an Diyos na magpaabot nin pangglobong baha na mapara sa maraot na mga tawo.—Gen. 6:5, 11-13, 17.

6, 7. (a) Taano ta nakakua si Noe nin biyaya o pag-uyon ni Jehova? (Hilingon an ritrato sa kapinunan kan artikulo.) (b) Ano an nangyari sa gabos na bakong maimbod na mga tawo kan panahon ni Noe?

⁶ Minsan siring, ‘si Noe nakakua nin biyaya sa mata ni Jehova’ huling siya sarong ‘tawong banal,’ o matanos, na pinatunayan an sadiri na ‘daing katuyawan’ sa tahaw kan saiyang mga kakontemporanyo. Huling ‘si Noe naglakaw kaiba nin Diyos,’ pinagbutan siya ni Jehova na gumibo nin dakulaon na arka. (Gen. 6:8, 9, 14-16) An disenyo kaiyan tamang-tama tanganing maligtas an buhay nin tawo asin hayop. Masinunod na ‘ginibo ni Noe an siring sa gabos na ipinagbuot sa saiya ni Jehova,’ asin sa kooperasyon kan saiyang pamilya, natapos niya an pagtugdok sa organisadong paagi. Pagkatapos na mailaog sa arka an buhay na mga linalang, isinara ni Jehova an pinto kan arka.—Gen. 7:5, 16.

⁷ Kan uminabot an Baha kan 2370 B.C.E., pinara ni Jehova ‘an gabos na bagay na nabubuhay sa ibabaw nin daga,’ pero iningatan niyang ligtas an maimbod na si Noe asin an pamilya kaini sa laog kan arka. (Gen. 7:23) An gabos na yaon sa daga ngunyan mga gikan ni Noe, kan saiyang mga aking lalaki, asin kan mga agom kaini. Pero an gabos na mayong pagtubod na nasa luwas kan arka nagadan huling dai sinda nagdangog ki Noe na ‘sarong parahulit nin katanusan.’—2 Ped. 2:5.

8. Ano an nagpapatunay na may mahusay na pag-organisar sa Israel kan ininstruksiyunan nin Diyos an saiyang banwaan na lumaog sa Dagang Panuga?

 ⁸ Labing walong siglo pagkatapos kan Delubyo, inorganisar nin Diyos an mga Israelita na magin sarong nasyon. Kabali sa mahusay na pag-organisar an gabos na aspekto kan saindang buhay asin lalo na an saindang pagsamba. Halimbawa, apuwera sa kadakul na saserdote asin Levita, may “mga babayi na inorganisar na maglingkod sa tata kan tolda nin katiripunan.” (Ex. 38:8, NW) Minsan siring, kan ininstruksiyunan nin Diyos na Jehova an banwaan nin Israel na lumaog sa Canaan, an henerasyon na iyan dai nagin maimbod, asin sinabihan niya sinda: ‘Dai kamo makakalaog sa daga na sinumpa kong paiirukan ko sa saindo, [apuwera] ki Caleb na aking lalaki ni Jephone asin ki Josue na aking lalaki ni Nun,’ huling marahay na bareta an dara ninda pagkatapos mag-espiya sa Dagang Panuga. (Bil. 14:30, 37, 38) Kauyon kan pagbuot nin Diyos, ninombrahan ni Moises si Josue kan huri na magin kasalida niya. (Bil. 27:18-23) Kan madali nang panginutan ni Josue an mga Israelita pasiring sa Canaan, sinabihan siya: ‘Magpakakusog ka asin magpakaisog ka. Dai ka man mahandal, huli ta si Jehova na saimong Diyos madiyan sa saimo sain ka man paduman.’—Jos. 1:9.

9. Ano an sabuot ni Rahab dapit ki Jehova asin sa banwaan Niya?

⁹ Si Jehova Diyos talagang nasa kaibanan ni Josue sain man ini magduman. Halimbawa, isip-isipon an nangyari kan an mga Israelita nagkampo harani sa Jerico na siyudad nin mga Canaanita. Kan 1473 B.C.E., nagsugo si Josue nin duwang lalaki tanganing mag-espiya sa Jerico, asin duman namidbid ninda an patutot, o hostes, na si Rahab. Itinago niya sinda sa atop kan saiyang harong tanganing dai sinda mabihag kan mga isinugo kan hadi kan Jerico. Sinabi ni Rahab sa mga espiyang Israelita: ‘Naiisihan ko na itinao sa saindo ni Jehova an dagang ini. Huli ta nadangog niyamo na pinaalang ni Jehova an tubig kan [Dagat na Pula] sa atubangan nindo asin an saindong ginibo sa duwang hadi kan mga Amorita.’ Sinabi pa niya: ‘Si Jehova na saindong Diyos iyong Diyos sa itaas kan kalangitan asin sa ibaba kan daga.’ (Jos. 2:9-11) Huling kuminampi si  Rahab sa organisasyon ni Jehova kan panahon na idto, sinigurado nin Diyos na siya asin an kairiba niya sa harong maliligtas kun sakupon na kan mga Israelita an Jerico. (Jos. 6:25) Si Rahab may pagtubod, may hararom na paggalang ki Jehova, asin may paggalang sa banwaan Niya.

10. Ano an sinabi ni Jesus sa Judiong mga lider nin relihiyon kan panahon niya, asin taano ta sinabi niya iyan?

¹⁰ Sa panginginot ni Josue, saro-sarong sinakop kan banwaan nin Israel an mga siyudad asin inistaran an daga nin Canaan. Pero ano an nangyari kan huri? Sa nagsurunod na siglo, pauruutrong sinuway kan mga Israelita an mga ley nin Diyos. Kan suguon ni Jehova an saiyang Aki digdi sa daga, an saindang dai pagsunod sa Diyos asin dai paghimati sa saiyang tagapagtaram hiling-hiling na marhay kaya inapod ni Jesus an Jerusalem na ‘paragadan kan mga propeta.’ (Basahon an Mateo 23:37, 38.) Isinikwal nin Diyos an Judiong mga lider nin relihiyon huling dai sinda nagin maimbod sa saiya. Kaya sinabihan sinda ni Jesus: ‘An Kahadian nin Diyos hahalion sa saindo asin itatao sa sarong banwaan na nagdadara kan mga bunga kaiyan.’—Mat. 21:43.

11, 12. (a) Ano an nagpapatunay na kan inot na siglo, ibinalyo na ni Jehova an saiyang bendisyon hali sa Judiong nasyon pasiring sa sarong bagong organisasyon? (b) Sairisay an minakompuwesto sa bagong organisasyon na aprubado nin Diyos?

¹¹ Kan inot na siglo C.E., isinikwal ni Jehova an bakong maimbod na nasyon nin Israel. Minsan siring, dai iyan nangangahulugan na mayo na siyang organisasyon nin maimbod na mga lingkod digdi sa daga. Ibinalyo ni Jehova an saiyang bendisyon sa sarong bago asin aktibong organisasyon na nakasentro ki Jesu-Cristo asin sa saiyang mga katukduan. Nagpuon iyan kan aldaw nin Pentecostes 33 C.E. Kan panahon na iyan, mga 120 disipulo ni Jesus an nagtitiripon sa sarong lugar sa Jerusalem kan bigla na sanang may ‘sarong tanog na gikan sa langit siring sa hagubuhob nin makusog na duros, asin iyan nakapano sa bilog na harong na saindang namumugtakan.’ Dangan, ‘nagturunga sa sainda an mga dila na nagkakabaranga, siring sa laad, asin idto nagtugdon sa lambang saro sa sainda, asin sinda gabos nagkaparano nin [banal na espiritu], asin nagpuruon na magtaram sa manlain-lain na tataramon, siring sa ipinataram sa sainda kan espiritu.’ (Gui. 2:1-4) An pambihirang pangyayaring ini nagtao nin dai maninigaran na ebidensiya na sinusuportaran ni Jehova an bagong organisasyon na kompuwesto kan mga disipulo ni Cristo.

¹² Sa nakakaugmang aldaw na iyan, mga ‘tulong ribo katawo’ an nakadagdag sa bilang kan mga parasunod ni Jesus. Apuwera kaiyan, ‘aroaldaw na idinadagdag sa sainda nin Kagurangnan an mga naliligtas.’ (Gui. 2:41, 47) Epektibong marhay an aktibidad kan inot na siglong mga parahulit kaya ‘an tataramon nin Diyos nagtalubo, asin an bilang nin mga disipulo nagdakul na gayo sa Jerusalem.’ Pati ‘an sarong dakulang pag-iriba nin mga saserdote nagin mga parasunod kan pagtubod.’ (Gui. 6:7) Kaya, dakul na sinserong indibidwal an nag-ako kan mga katotoohan na ibinalangibog kan mga miyembro kan bagong organisasyon na ini. Pag-abot nin panahon, nagtao si Jehova nin kaparehong ebidensiya kan saiyang pagsuportar kan pinunan niyang palaugon sa Kristiyanong kongregasyon an ‘mga Hentil,’ o mga tawo kan mga nasyon.—Basahon an Guibo 10:44, 45.

13. Ano an itinaong gibuhon sa bagong organisasyon nin Diyos?

¹³ Malinaw kun ano an itinao nin Diyos na gibuhon sa mga parasunod ni Cristo. Si Jesus mismo nagtao nin halimbawa sa sainda, huling pagkatapos tulos kan bawtismo niya, nagpuon siyang maghulit dapit sa ‘Kahadian nin langit.’ (Mat. 4:17) Itinukdo ni Jesus sa saiyang mga disipulo na utubon an iyo man sanang gibuhon. Sinabihan niya sinda: ‘Kamo magigin mga saksi ko sa Jerusalem, asin sa bilog na Judea asin Samaria, patin sagkod sa kapuro-puruhi nin daga.’ (Gui. 1:8) Siyertong nasabutan kan inot na mga parasunod ni Cristo kun ano an hinahagad sa sainda. Halimbawa,  sa Antioquia sa Pisidia, makusog an buot na sinabihan ni Pablo asin Bernabe an Judiong mga nagkokontra sa sainda: ‘Kaipuhan na an tataramon nin Diyos isabi nguna sa saindo. Alagad huli ta isinikwal ini nindo, asin kamo naghukom sa saindo man sana na kamo bakong maninigo sa buhay na dai nin katapusan, uya, kami maduman sa mga Hentil. Huli ta siring an pagkasugo sa samo kan Kagurangnan, na an sabi: “Ibubugtak takang ilaw sa mga Hentil tanganing ika magin kaligtasan sagkod sa kapuro-puruhi nin daga.”’ (Gui. 13:14, 45-47) Puon kan inot na siglo, ihinahayag kan daganon na kabtang kan organisasyon nin Diyos an probisyon niya para sa kaligtasan.

14. Ano an nangyari sa Jerusalem kan inot na siglo, asin sairisay an nakaligtas?

¹⁴ Dai inako kan mga Judio sa pangkagabsan an maugmang bareta asin dai sinda nagdangog sa patanid ni Jesus sa saiyang mga disipulo: ‘Kun mahiling nindo na an Jerusalem napapalibutan na nin mga hukbo, dangan sabuton nindo na an saiyang pagkatunaw harani na. Dangan an mga nasa Judea magdurulag sa mga bukid, asin an mga nasa tahaw niya magruluwas, patin an mga nasa uma dai na magralaog diyan.’ (Luc. 21:20, 21) Nautob an ihinula ni Jesus. Huli sa rebelyon kan mga Judio, pinalibutan an Jerusalem kan mga hukbong Romano sa panginginot ni Cestio Gallo kan 66 C.E. Pero, biglang uminatras an hukbong iyan, asin iyan an nagtao nin oportunidad sa mga parasunod ni Jesus na humali sa Jerusalem asin Judea. Sigun sa historyador na si Eusebio, dakul an nagdulag sa ibong kan Salog nin Jordan pasiring sa Pella sa Perea. Kan 70 C.E., buminalik an mga hukbong Romano sa panginginot ni Heneral Tito asin linaglag an Jerusalem. Minsan siring, nakaligtas an maimbod na mga Kristiyano huling naghimati sinda sa patanid ni Jesus.

15. Uminuswag an Kristiyanismo sa ibong nin anong kamugtakan?

¹⁵ Sa ibong nin kasakitan, persekusyon, asin iba pang pagbalo sa pagtubod na naeksperyensiyahan kan mga parasunod ni Cristo, uminuswag an Kristiyanismo kan inot na siglo. (Gui. 11:19-21; 19:1, 19, 20) Uminuswag sa espirituwal an inot na mga Kristiyanong idto huling binendisyunan sinda nin Diyos.—Tal. 10:22.

16. Tanganing umuswag sa espirituwal, ano an dapat gibuhon kan lambang Kristiyano?

¹⁶ Tanganing umuswag sa espirituwal, kaipuhan an personal na paghihinguwa kan lambang Kristiyano. Kaipuhan an mahigos na pag-adal sa Kasuratan, regular na pag-atender sa mga pagtiripon para sa pagsamba, asin maigot na pakikikabtang sa paghuhulit kan Kahadian. Kun paanong nakatabang an siring na mga aktibidad tanganing magin makusog an espirituwalidad asin magkasararo an banwaan ni Jehova kan panahon na idto, nakakatabang man iyan ngunyan. An mga kabilang sa inot na mga kongregasyon na organisadong marhay nakinabang nanggad sa boluntad asin matinabang na paghihinguwa kan mga paraataman asin ministeryal na mga lingkod. (Fil. 1:1; 1 Ped. 5:1-4) Asin siyertong nakakaugma kun an nagbibiyaheng mga paraataman na arog ni Pablo nagdadalaw sa mga kongregasyon! (Gui. 15:36, 40, 41) Pambihira nanggad an pagkakaagid kan satong pagsamba ngunyan sa pagsamba kan mga Kristiyano kan inot na siglo. Nagpapasalamat nanggad kita na inorganisar ni Jehova an saiyang mga lingkod kaidto asin ngunyan! *

17. Ano an tutukaron sa sunod na artikulo?

¹⁷ Mantang nagrarani na an katapusan kan kinaban ni Satanas sa huring mga aldaw na ini, an daganon na kabtang kan unibersal na organisasyon ni Jehova padagos na nag-aabante nin marikas. Nakakasabay ka daw sa pag-abanteng iyan? Nag-uuswag ka daw sa espirituwal? Ipapahiling kan sunod na artikulo kun paano mo iyan magigibo.