1. Ano an ginibo kan mga klero nin Kakristiyanuhan kan panahon nin giyera?

KABUTAN daw nin Diyos na an tunay na mga Kristiyano makigiyera asin gumadan nin mga taga ibang nasyon? Sa nakalihis na 100 na taon, iyan an ginibo nin dakul na naghihingakong Kristiyano. Binendisyunan kan Katolikong mga padi kan militar an mga suldados asin armas kaini tumang sa mga Katoliko sa kalaban na nasyon. Iyan man an ginibo kan Protestanteng mga klerigo kan militar. An Giyera Mundiyal II an panginot na halimbawa kan siring na garadanan.

2, 3. Ano an nagin paninindugan kan mga Saksi ni Jehova kan Giyera Mundiyal II asin pakalihis kaiyan, asin taano?

² Ano an ginibo kan mga Saksi ni Jehova kan panahon na iyan nin giyera? Ipinapahiling kan kasaysayan na pinagdanay ninda an saindang Kristiyanong neutralidad. Ano an basehan kan paninindugan ninda? Sa panginot, an halimbawa asin mga katukduan ni Jesus. Sinabi niya: ‘Huli kaini kamo mamimidbid kan gabos na kamo mga disipulo ko, kun kamo nagkakaminuruot-muutan.’ (Juan 13:35) Isinapuso man ninda an mga prinsipyo sa surat ni apostol Pablo sa mga Kristiyano sa Corinto asin inaplikar iyan sa sitwasyon ninda.—Basahon an 2 Corinto 10:3, 4.

 ³ Kaya, an tunay na mga Kristiyano, na may konsiyensiyang sinanay sa Bibliya, dai nag-aadal nin pakikigiyera o nakikikabtang diyan. Huli sa Kristiyanong paninindugan na iyan, pinersegir an rinibong Saksi—hoben asin gurang, lalaki asin babayi. Dakul an nagdusa sa mga presuhan asin kampo nin puwersahan na pagtrabaho. Ginadan pa ngani an nagkapira kan panahon nin Nazi sa Alemania. Sa ibong kan madahas na persekusyon na inatubang kan mga Saksi sa Europa, dai ninda nalingawan an sugo na ihulit an maugmang bareta kan Kahadian ni Jehova. Maimbod nindang ginibo iyan dawa nasa mga presuhan, kampo de-konsentrasyon, asin kan sinda dinara sa ibang nasyon. * Pakalihis kaiyan, kan magkaigwa nin lagduan na paggaradanan nin magkalain na lahi sa Rwanda kan 1994, an mga Saksi dai nakikabtang diyan. Nagdanay man sindang neutral sa grabeng garadanan na nangyari sa ralaban sa Balkanes kan magkabaranga an dating Yugoslavia.

4. Ano an epekto sa mga nagmamasid kan pagigin neutral kan mga Saksi ni Jehova?

⁴ Huli sa pagigin neutral kan mga Saksi ni Jehova, nakumbinsir an rinibong nagmamasid sa bilog na kinaban na an mga Saksi may tunay na pagkamuot sa Diyos asin sa kapwa. An buot sabihon namumuhay sinda kauyon kan tunay na Kristiyanismo. Pero, may iba pang aspekto kan satong pagsamba na nakakumbinsir sa dakul na an mga Saksi ni Jehova an tunay na mga Kristiyano.

5. Anong pagbabago an kaipuhan na gibuhon kan inot na mga parasunod ni Cristo?

⁵ Sa kapinunan pa sana kan ministeryo ni Jesus, idinuon na niya an kahalagahan kan pagbalangibog kan maugmang bareta kan Kahadian nin Diyos. Nagpili siya nin 12 disipulo na matabang sa pag-establisar kan paghuhulit sa bilog na kinaban; pagkatapos, nagsanay siya nin sarong grupo nin 70 disipulo. (Luc. 6:13; 10:1) Inandam an mga ini tanganing ihulit an maugmang bareta sa iba, inot sa mga Judio. Dangan, may pagbabago! Ihuhulit na iyan kan mga disipulo ni Jesus sa bakong turi na mga tawo kan mga nasyon. Dakulaon nanggad na pagbabago iyan para sa maigot na mga disipulong Judio!—Gui. 1:8.

6. Anong pangyayari an nakatabang ki Pedro na masabutan na mayong ipinapaurog si Jehova?

⁶ Isinugo si apostol Pedro na magduman sa harong ni Cornelio na sarong bakong turing Hentil. Sa panahon na iyan nasabutan ni Pedro na mayong ipinapaurog an Diyos. Nabawtismuhan si Cornelio asin an mga kairiba niya sa harong. Naglalakop na ngunyan an Kristiyanismo sa mahiwason na teritoryo; an mga tawo sa gabos na nasyon puwede nang makadangog kan katotoohan asin akuon iyan. (Gui. 10:9-48) Ngunyan, bilog na kinaban na an huhulitan.

7, 8. Ano an pinunan na gibuhon kan organisasyon ni Jehova? (Hilingon an ritrato sa kapinunan kan artikulo.)

⁷ Sa kasaysayan kan mga Saksi ni Jehova sa presenteng panahon, maigot na sinuportaran kan mga nanginginot sa organisasyon an paghuhulit asin pagtutukdo kan maugmang bareta sa bilog na kinaban. Ngunyan, haros walong milyon na maigot na Saksi an ginigibo an saindang pinakamakakaya na ipalakop an mensahe ni Cristo sa labing 600 na lengguwahe, asin madudugangan pa iyan! Midbid na marhay an mga Saksi ni Jehova sa pagharong-harong asin pagpapatotoo sa tinampo, na nagdidispley kun beses nin mga babasahon sa mga lamesa asin literature cart.

⁸ Labing 2,900 na paratradusir an tinawan nin espesyal na pagsasanay sa pagtradusir kan Bibliya asin mga literatura na basado sa Bibliya. Nagtatradusir sinda bako sanang sa panginot na mga lengguwahe, kundi pati sa ginatos na lengguwahe na bakong pamilyar pero ginagamit nin minilyon na tawo. Halimbawa, minilyon na taga Catalonia sa España an aroaldaw na naggagamit kan katutubong lengguwahe ninda na  Catalan. Lalo na sa nakaaging mga taon, binuhay giraray an lengguwaheng Catalan asin an mga diyalekto kaiyan sa Andorra, Alicante, Balearic Islands, asin Valencia. Nagpoprodusir na ngunyan an mga Saksi ni Jehova nin mga literatura na basado sa Bibliya sa Catalan, asin ginigibo an Kristiyanong mga pagtiripon sa lengguwaheng iyan na nakakapaugma sa puso kan mga taga Catalonia.

9, 10. Ano an nagpapahiling na interesado an organisasyon nin Diyos sa espirituwal na pangangaipo kan gabos na tawo?

⁹ An arog kaining pagtradusir asin pagtutukdo sa mga tawo sa sadiri nindang lengguwahe ginigibo sa bilog na kinaban. An Mexico sarong nasyon na nagtataram nin Kastila, pero medyo dakul duman an katutubong grupo na iba an lengguwahe. Saro kaiyan an grupong Maya. Inasignar kan sangang opisina sa Mexico an grupo nin paratradusir sa lengguwaheng Maya na mag-istar sa sarong parte kan nasyon kun sain aroaldaw nindang magagamit asin madadangog an lengguwaheng iyan. An saro pang halimbawa iyo an Nepali, saro sa mga lengguwahe sa Nepal na may populasyon na labing 29 milyones. Mga 120 lengguwahe an ginagamit sa nasyon na idto, pero labing sampulong milyon an nagtataram nin Nepali asin dakul pang iba an naggagamit kaiyan bilang panduwa nindang lengguwahe. An satong mga literatura sa Bibliya pinoprodusir man sa lengguwaheng iyan.

¹⁰ Sineseryoso kan organisasyon ni Jehova an sugo na ihulit an maugmang bareta kan Kahadian sa bilog na kinaban, arog kan mahihiling sa suportang itinatao sa dakul na grupo nin paratradusir sa bilog na kinaban. Minilyon na tract, brosyur, asin magasin an daing bayad na idinidistribwir sa publiko sa bilog na kinaban. Natataparan an gastos paagi sa boluntad na mga donasyon kan mga Saksi ni Jehova, na nagsusunod sa instruksiyon ni Jesus: ‘Inako nindong daing bayad, itao man nindong daing bayad.’—Mat. 10:8.

11, 12. Paano nagkaigwa nin marahay na epekto sa iba an pambilog na globong paghuhulit kan mga Saksi ni Jehova?

¹¹ Bilang dedikadong mga Kristiyanong parahulit asin paratukdo, kumbinsidong-kumbinsido an mga Saksi ni Jehova na nanumpungan na ninda an katotoohan kaya nagsasakripisyo sindang marhay tanganing ipaabot an mensahe sa mga tawo sa lain-lain na nasyon asin mga grupong etniko. Dakul an nagpasimple kan saindang buhay, nag-adal nin ibang lengguwahe, asin nakibagay sa ibang kultura tanganing makikabtang sa mahalagang marhay na Kristiyanong gibuhon na ini. An internasyonal na gibuhon na ini nin paghuhulit asin pagtutukdo iyo an saro pa sa mga nakakakumbinsir sa dakul na tawo na an mga  Saksi ni Jehova an tunay na parasunod ni Cristo Jesus.

¹² Ginigibo kan mga Saksi an gabos na ini huling kumbinsido sinda na nanumpungan na ninda an katotoohan. Pero ano pa an nakakumbinsir sa minilyon na tawo na yaon sa mga Saksi ni Jehova an katotoohan?—Basahon an Roma 14:17, 18.

13. Paano pinapagdanay kan mga Saksi na malinig an organisasyon?

¹³ Makikinabang kita sa mga komento kan dedikadong mga Kristiyano sa panahon niyato na kumbinsidong yaon sa sainda an katotoohan. Arog kaini an ipinahayag nin sarong haloy nang lingkod ni Jehova: “Ginigibo an gabos na paghihinguwa tanganing mapagdanay na malinig sa moral asin daing digta an organisasyon ni Jehova, dawa siisay pa an kaipuhan na sadulon o disiplinahon.” Paano naaabot an halangkaw na pamantayan na ini sa moral? Paagi sa pagsunod sa mga pamantayan na makukua sa Tataramon nin Diyos asin sa arugan na ipinahiling ni Jesus patin kan saiyang mga disipulo. Kaya, sa kasaysayan kan mga Saksi ni Jehova sa presenteng panahon, medyo dikit sana an kinaipuhan na itiwalag sa kongregasyon huli sa dai pagsunod sa mga pamantayan nin Diyos. An dakulang mayoriya—kaiba an nagkapira na dating namuhay sa paaging dai inuuyunan nin Diyos pero nagbago—napagdanay an sarong malinig asin arugan na istilo nin pamumuhay.—Basahon an 1 Corinto 6:9-11.

14. Ano an ginibo kan dakul na natiwalag, asin ano an nagin resulta?

¹⁴ Kumusta man an mga kinaipuhan na halion sa kongregasyon, bilang pagsunod sa instruksiyon sa Kasuratan? Rinibo sa sainda an nagsulsol sa mga paggawi ninda na bakong sa Kristiyano asin maugma sindang inako giraray sa kongregasyon. (Basahon an 2 Corinto 2:6-8.) Huli sa pangangapot sa halangkaw na pamantayan sa paggawi na nasa Bibliya, napagdanay na malinig an Kristiyanong kongregasyon kaya pinagtitiwalaan iyan. An pagsunod kan mga Saksi ni Jehova sa mga pamantayan nin Diyos—na kabaliktaran na marhay kan pagigin mapagkonsinte kan dakul na relihiyon—an nakakumbinsir sa dakul na yaon sa grupong ini an katotoohan.

15. Ano an nakakumbinsir sa sarong brother na yaon sa saiya an katotoohan?

¹⁵ Taano ta naniniwala an ibang haloy nang mga Saksi na nanumpungan na ninda an katotoohan? Ipinaliwanag nin sarong 54 anyos na brother: “Puon kan tin-edyer ako, naniniwala ako na an sakong pagtubod nakabasar sa tulong mahalagang marhay na katotoohan: (1) na igwang Diyos; (2) na ipinasabong niya an Bibliya; asin (3) na ginagamit niya asin binebendisyunan an Kristiyanong kongregasyon nin mga Saksi ni Jehova ngunyan. Sa pag-adal ko sa nag-aging mga taon, pirmi kong sinisiyasat an mga katotoohan na iyan asin ihinahapot sa sadiri ko kun baga may masarig iyan na basehan. Sa kada taon, nagdadakul an ebidensiya para sa lambang saro kaiyan kaya napapakusog an pagtubod ko asin mas nakukumbinsir ako na talagang yaon sa sato an katotoohan.”

16. Ano an hinangaan nin sarong sister manungod sa katotoohan?

 ¹⁶ Sarong may agom na sister na naglilingkod sa pambilog na kinaban na opisina sa New York an nagkomento manungod sa organisasyon ni Jehova: “Iyan sana an organisasyon na marigon na nagbabalangibog kan pangaran ni Jehova. Tama sana ta an pangaran nin Diyos 7,000 na beses na naglataw sa Bibliya! Pinapasalamatan ko an pamparigon sa buot na yaon sa 2 Cronica 16:9 na nagsasabing ‘an mga mata ni Jehova naghihiling sa bilog na daga’ tanganing ipahiling an saiyang kusog para sa ‘mga igwa nin sangkap na puso sa saiya.’” Sinabi pa niya: “Huli sa katotoohan, nanudan ko kun paano magkaigwa nin sangkap na puso tanganing lubos na maipahiling sa sako ni Jehova an saiyang kusog. An relasyon ko ki Jehova an pinakamahalaga sako. Asin nagpapasalamat man ako sa papel ni Jesus sa pagtao niya nin hararom na kaaraman manungod sa Diyos na nagpapakusog sako.”

17. Sa ano kumbinsido an sarong dating ateista, asin taano?

¹⁷ Sinabi nin sarong dating ateista: “Huli sa mga linalang, nakumbinsir ako na gusto nin Diyos na ikaugma kan katawuhan an buhay kaya dai niya tutugutan na magdanay sagkod lamang an pagsakit. Asin mantang pagrabe nin pagrabe an karatan sa kinaban, paurog man nin paurog sa pagpahiling nin kaimbudan, kaigutan, asin pagkamuot an mga lingkod ni Jehova. An banal na espiritu sana ni Jehova an makakagibo kan milagrong ini sa presenteng panahon.”—Basahon an 1 Pedro 4:1-4.

18. Ano an epekto sa saimo kan mga sinabi kan duwa pang brother?

¹⁸ Sinabi nin saro pang brother na haloy nang Saksi kun taano ta naniniwala siya sa katotoohan na ihinuhulit ta: “Nakumbinsir ako kan pag-adal ko sa nag-aging mga taon na talagang naghihinguwa an mga Saksi na arugon an Kristiyanismo kan inot na siglo. Nahiling ko mismo an pangglobong pagkasararo kan mga Saksi ni Jehova sa pagbiyahe ko sa bilog na kinaban. Nagin kontento ako asin nagin maugma huli sa katotoohan hali sa Bibliya.” Kan haputon an labi nang 60 anyos na brother kun taano ta kumbinsido siyang nanumpungan na niya an katotoohan, nagpokus siya ki Jesu-Cristo kan siya magpaliwanag: “Maingat tang pinag-adalan an buhay asin ministeryo ni Jesus, saka pinapahalagahan ta an halimbawa niya. Binago niyato an satong istilo nin pamumuhay tanganing mas maparani sa Diyos paagi ki Cristo Jesus. Minimidbid ta an atang na pantubos ni Cristo bilang an basehan para sa kaligtasan. Asin aram tang binuhay siya liwat hali sa mga gadan. May patotoo kita hali sa masasarigan na mga nakahiling mismo kan pangyayaring iyan.”—Basahon an 1 Corinto 15:3-8.

19, 20. (a) Anong responsabilidad an idinuon ni Pablo sa kongregasyon sa Roma? (b) Ano an satong pribilehiyo bilang dusay na mga Kristiyano?

¹⁹ Bilang mga Kristiyano na may pagkamuot sa satong kapwa, dai ta sinasadiri an mahalagang marhay na kaaraman manungod sa katotoohan. Sinabi ni Pablo sa saiyang mga tugang sa kongregasyon sa Roma: “Kun ika hayag na magsabi paagi sa saimong nguso na si Jesus Kagurangnan, asin magtubod ka sa saimong puso na binuhay siya nin Diyos hali sa mga gadan, maliligtas ka. Huli ta paagi sa puso an saro nagtutubod para sa katanusan, alagad paagi sa nguso an saro nagpapahayag sa publiko para sa kaligtasan.”—Roma 10:9, 10, NW.

²⁰ Bilang dusay na mga Saksi ni Jehova, kumbinsido kita na yaon sa sato an katotoohan asin aram ta na pribilehiyo tang itukdo sa iba an maugmang bareta kan pamamahala kan Kahadian nin Diyos. Mantang ginigibo ta an satong asignasyon na paghuhulit, makumbinsir man lugod an iba bako sana sa itinutukdo ta hali sa Bibliya kundi pati sa makusog na kumbiksiyon niyato.