1, 2. Taano ta dapat protektaran an banhi kan babayi?

MAHALAGANG marhay an inot na hula sa Bibliya sa kautuban kan katuyuhan ni Jehova. Kan itao kan tunay na Diyos an panuga sa Eden, sinabi niya: “Papag-iiwalon taka [si Satanas] asin an babayi saka an saimong banhi asin an saiyang banhi.” Magigin gurano kagrabe an pag-iiwal na ini? “Rurunuton niya [kan banhi kan babayi] an saimong payo [ni Satanas] asin lulugadon mo siya sa buol,” an sabi ni Jehova. (Gen. 3:15) Magigin grabe nanggad an pag-iiwal kan halas asin kan babayi kaya gigibuhon ni Satanas an gabos tanganing paraon an banhi kan babayi.

² Iyan an dahilan kaya naikurahaw kan salmista sa saiyang pamibi dapit sa piniling banwaan nin Diyos: ‘Uya! nagriribok an saimong mga kaiwal; nagrerebelde an mga nauungis saimo. Nagpaplano sinda nin karatan tumang sa saimong banwaan; nagtitiripon tumang sa saimong mga iniingatan. Ulay ninda: “Madya, puhuon ta an saindang nasyon.”’ (Sal. 83:2-4, BPV) * Dapat na protektaran na dai mapara asin makontaminar an linahi na gigikanan kan banhi kan babayi. Tanganing magibo ini, naggibo si Jehova nin dugang pang legal na mga areglo na magarantiyang mauutob an saiyang katuyuhan.

3, 4. (a) Kasuarin nagin balido an tipan na Ley, asin sa ano uminuyon an nasyon nin Israel? (b) Sa ano nagin proteksiyon an tipan na Ley?

³ Kan an mga gikan ni Abraham, Isaac, asin Jacob magdakul sagkod na magin minilyon, ginibo sinda ni Jehova na sarong nasyon—an suanoy na nasyon nin Israel. Paagi ki Moises, nakipagtipan si Jehova nin daing kaparehong tipan sa nasyon na ini kan itao niya an Ley, asin uminuyon an nasyon nin Israel sa mga kondisyon kan tipan na iyan. Sinabi kan Bibliya: ‘Kinua [ni Moises] an surat kan tipan asin binasa sa talinga nin banwaan. Asin sinda nagsabi: “Gigibuhon niyamo an gabos na mga bagay na sinabi ni Jehova, asin magkukuyog kami.” Dangan kinua ni Moises an dugo [kan iinatang na mga toro] asin iwinirik sa banwaan asin siya nagsabi: “Uya an dugo kan tipan na ginibo ni Jehova sa saindo [kauyon] kan gabos na ining mga tataramon.”’—Ex. 24:3-8.

⁴ Nagin balido an tipan na Ley kan 1513 B.C.E. sa Bukid nin Sinai. Paagi kan tipan na iyan, isinuway an suanoy na Israel bilang piniling nasyon nin Diyos. Si Jehova na an ‘saindang Hukom, Paratao nin Ley, asin Hadi.’ (Isa. 33:22) Ipinapahiling kan kasaysayan kan Israel kun ano an nangyayari pag sinusunod o kaya binabaliwala an matanos na mga pamantayan nin Diyos. Huling ipinagbawal kan Ley an pag-agom nin mga pagano asin pagsamba sa ibang diyos, nagin proteksiyon iyan tanganing dai makontaminar an linahi ni Abraham.—Ex. 20:4-6; 34:12-16.

5. (a) Anong oportunidad an itinao kan tipan na Ley sa Israel? (b) Taano ta isinikwal nin Diyos an Israel?

⁵ Sa irarom kan tipan na Ley, may areglo man para sa pagkasaserdote, na nagseserbing anino kan mas dakula pang areglo nin pagkasaserdote sa maabot na panahon. (Heb. 7:11; 10:1) An totoo, paagi kan tipan na iyan, may espesyal na oportunidad asin pribilehiyo an Israel na magin “sarong kahadian nin mga saserdote” kun mauutob ninda an kahagadan sa tipan na susunudon ninda an mga ley ni Jehova. (Basahon an Exodo 19:5, 6.) * Pero, dai ini nagibo kan Israel. Imbes na akuon an Mesiyas, an panginot na kabtang kan banhi ni Abraham, isinikwal siya kan Israel. Huli kaini, isinikwal man sinda nin Diyos.

6. Ano an nagibo kan Ley?

⁶ Huling dai nagdanay na maimbod an Israel, dai sinda nagin kahadian nin mga saserdote. Pero dai ini nangangahulugan na dai nagin mapanggana an Ley. An katuyuhan kan Ley iyo na protektaran an banhi asin giyahan an mga tawo pasiring sa Mesiyas. Kan mag-abot asin mamidbid na an  Cristo, nautob na kan Ley an papel kaiyan. ‘Tinapos na ni Cristo an halaga kan Katugunan ni Moises,’ an sabi kan Bibliya. (Roma 10:4, BPV) Pero an hapot iyo ini: Siisay na an may oportunidad na magin sarong kahadian nin mga saserdote? Naggibo an Diyos na Jehova nin saro pang legal na kasunduan tanganing makabilog nin sarong bagong nasyon.

7. Ano an ihinula ni Jehova paagi ki Jeremias mapadapit sa bagong tipan?

⁷ Haloy pa bago kanselaron an tipan na Ley, ihinula ni Jehova paagi ki propeta Jeremias na magibo Siya nin sarong “bagong tipan” sa nasyon nin Israel. (Basahon an Jeremias 31:31-33.) Naiiba an tipan na iyan sa tipan na Ley huling dai iyan mangangaipo nin atang na mga hayop tanganing mapatawad an mga kasalan. Paano magigin posible iyan?

8, 9. (a) Ano an nagibo kan pinabulos na dugo ni Jesus? (b) Anong oportunidad an nabuksan sa mga kaiba sa bagong tipan? (Hilingon an ritrato sa kapinunan kan artikulo.)

⁸ Pakalihis nin pirang siglo, pinunan ni Jesus an Pamanggihan kan Kagurangnan kan Nisan 14, 33 C.E. Manungod sa kopa, sinabi ni Jesus sa saiyang 11 maimbod na apostol: ‘An kopang ini [nangangahulugan kan] bagong tipan [paagi] sa sakong dugo na papabuluson para saindo.’ (Luc. 22:20) Sa pagkasaysay ni Mateo, kinotar niya an sinabi ni Jesus dapit sa arak: ‘Ini [nangangahulugan kan] sakong dugo kan tipan na papabuluson [para] sa dakul sa kapatawadan nin mga kasalan.’—Mat. 26:27, 28.

⁹ Nagin balido an bagong tipan paagi sa pinabulos na dugo ni Jesus. Huli sa dugong iyan, mapapatawad man nin sararuan an mga kasalan. Dai kaiba si Jesus sa bagong tipan. Mayo siyang kasalan kaya dai niya kaipuhan an kapatawadan. Pero magagamit nin Diyos an halaga kan pinabulos na dugo ni Jesus para sa mga gikan ni Adan. Puwede man niyang ampunon an pirang maimbod na tawo bilang ‘mga aki’ niya paagi sa paglahid sa sainda kan banal na espiritu. (Basahon an Roma 8:14-17.) Huling sa paghiling nin Diyos mayo na sindang kasalan, sinda magigin garo arog ni Jesus, an daing kasalan na Aki nin Diyos. An mga linahidan na ini magigin ‘kapwa paramana ni Cristo’ asin may oportunidad na magin “sarong kahadian nin mga saserdote.” Ini an pribilehiyong naiwara kan nasyon nin Israel sa irarom kan Ley. Mapadapit sa mga ‘kapwa paramana ni Cristo,’ si apostol Pedro nagsabi: ‘Kamo an “kapag-arakian na pinili, sa hading pagkasaserdote, banal na nasyon, banwaan na sadiri nin Diyos, tanganing ikapahayag nindo an mga kalangkawan” kaidtong nag-apod saindo hali sa kadikluman pasiring sa makangangalas niyang ilaw.’ (1 Ped. 2:9) Importante nanggad an bagong tipan! Pinagin posible kaiyan na magin sekondaryong kabtang kan banhi ni Abraham an mga disipulo ni Jesus.

10. Kasuarin nagin balido an bagong tipan, asin taano ta kan panahon sanang iyan?

¹⁰ Kasuarin nagin balido an bagong tipan? Bako kan sambiton iyan ni Jesus kaidtong huring banggi niya digdi sa daga. Tanganing magin balido iyan, kaipuhan na pabuluson an dugo ni Jesus asin ipresentar ki Jehova sa langit an halaga kaiyan. Kaipuhan man na ibubo an banal na espiritu sa mga magigin ‘kapwa paramana ni Cristo.’ Kaya, nagin balido an bagong tipan kan Pentecostes 33 C.E. kan lahidan nin banal na espiritu an maimbod na mga disipulo ni Jesus.

11. Paano pinagin posible kan bagong tipan na parehong magin kabtang kan espirituwal na Israel an mga Judio asin Hentil, asin pira an kaiba sa bagong tipan?

¹¹ Dawa ngani an tipan na Ley garo baga nagin “daan” o lihis na kan sabihon ni Jehova paagi ki Jeremias na magibo Siya nin bagong tipan sa Israel, natapos sana iyan kan  magin balido an bagong tipan. (Heb. 8:13) Kan nangyari iyan, pareho nang may oportunidad an mga Judio asin dai turing mga Hentil na magin paramana kan Kahadian nin Diyos, huling an saindang ‘pagturi iyo an sa puso, [paagi] sa espiritu, bakong sa letra’ o nasusurat na kodigo. (Roma 2:29) Kan ipakipagtipan nin Diyos sa sainda an bagong tipan, ilinaag niya an saiyang mga ley ‘sa saindang isip, asin isinurat man niya iyan sa saindang puso.’ (Heb. 8:10) An gabos na kaiba sa bagong tipan may bilang na 144,000, na magigin sarong bagong nasyon—an ‘Israel nin Diyos’—an espirituwal na Israel.—Gal. 6:16; Kap. 14:1, 4.

12. Paano maikukumparar an tipan na Ley sa bagong tipan?

¹² Paano mapagkukumparar an tipan na Ley asin an bagong tipan? An tipan na Ley pakikipagtipan ni Jehova sa Israel sa laman; an bagong tipan pakikipagtipan ni Jehova sa espirituwal na Israel. Si Moises an parapangultanan kan nainot na tipan; si Jesus an Parapangultanan kan bagong tipan. An tipan na Ley nagin balido paagi sa dugo nin hayop; an bagong tipan nagin balido paagi sa pinabulos na dugo ni Jesus. Asin an nasyon nin Israel inorganisar paagi kan tipan na Ley sa irarom ni Moises; an mga kaiba sa bagong tipan inorganisar sa irarom ni Jesus—an Payo kan kongregasyon.—Efe. 1:22.

13, 14. (a) Taano ta konektado an bagong tipan sa Kahadian? (b) Ano an kaipuhan kan espirituwal na Israel tanganing makapamahala kaiba ni Cristo sa langit?

¹³ Konektado sa Kahadian an bagong tipan huling iyan an mabilog kan sarong nasyon na may pribilehiyong magin mga hadi asin saserdote sa Kahadian na iyan sa langit. An nasyon na iyan iyo an sekondaryong kabtang kan banhi ni Abraham. (Gal. 3:29) Kaya sinisiyerto kan bagong tipan na mauutob an Abrahamikong tipan.

¹⁴ May saro pang aspekto kan Kahadian na kaipuhan maestablisar. An bagong tipan an nagbilog kan espirituwal na Israel asin an nagin basehan tanganing an mga kabilang diyan magin ‘kapwa paramana ni Cristo.’ Pero, saro pang legal na kasunduan an kaipuhan tanganing makaiba sinda ni Jesus bilang mga hadi asin saserdote sa saiyang Kahadian sa langit.

15. Anong tipan an personal na ipinakipagtipan ni Jesus sa saiyang maimbod na mga apostol?

¹⁵ Pagkatapos punan an Pamanggihan kan Kagurangnan, nakipagtipan si Jesus sa saiyang maimbod na mga disipulo. Inaapod iyan sa parati na tipan para sa Kahadian. (Basahon an Lucas 22:28-30.) Bakong arog kan ibang tipan, kun sain si Jehova an nakipagtipan, ini personal na pakipagtipan ni Jesus sa saiyang linahidan na mga parasunod. Kan sabihon ni Jesus na, ‘siring kan ipinaniwala [‘ipinakipagtipan,’ NW] sako nin sakong Ama,’ siya nagtataram manungod sa pakikipagtipan ni Jehova sa saiya tanganing magin siyang ‘sarong saserdote sagkod lamang siring sa orden ni Melquisedec.’—Heb. 5:5, 6.

16. Ano an nagin posible para sa linahidan na mga Kristiyano huli sa tipan para sa Kahadian?

¹⁶ An 11 maimbod na apostol ‘nagdanay sa kaibahan ni Jesus sa mga sugot saiya.’ Sinisiyerto kan tipan para sa Kahadian na makakaibanan niya sinda sa langit asin matukaw sa trono tanganing mamahala bilang mga hadi asin maglingkod bilang mga saserdote. Pero, bako sanang an 11 apostol an magkakaigwa kan siring na pribilehiyo. An pinamuraway na si Jesus nagpahiling ki apostol Juan sa sarong bisyon asin nagsabi: ‘An makadaog tutugutan kong tumukaw sa kaibahan ko sa sakong trono, siring na ako man nakadaog asin tuminukaw sa kaibahan nin sakong Ama sa saiyang trono.’ (Kap. 3:21) Kaya an tipan para sa Kahadian ipinakipagtipan sa 144,000 na linahidan na  Kristiyano. (Kap. 5:9, 10; 7:4) Ini an tipan na nagin legal na basehan tanganing makapamahala sinda sa langit kaiba ni Jesus. Kaagid ini sa sarong nobya na hali sa sarong maharlikang pamilya na magigin agom nin sarong namamahalang hadi asin makakaibanan kan hadi sa pamamahala. Sa katunayan, inaapod sa Kasuratan an linahidan na mga Kristiyano na ‘an nobya’ ni Cristo, sarong “mabining daraga” na ipinagkasundong ipakasal ki Cristo.—Kap. 19:7, 8; 21:9; 2 Cor. 11:2.

17, 18. (a) Ipaliwanag sa halipot an pinag-ulayan niyatong anom na tipan na konektado sa Kahadian. (b) Taano ta puwedeng magin masarig an satong pagtubod sa Kahadian?

¹⁷ An gabos na tipan na pinag-ulayan niyato sa duwang artikulong ini konektado sa saro o labi pang mahalagang aspekto kan Kahadian. (Hilingon an tsart na “Kun Paano Uutubon nin Diyos an Saiyang Katuyuhan” sa nainot na artikulo.) Ipinapahiling kan katotoohan na ini na an Kahadian marigon na nakabasar sa legal na mga kasunduan. Kaya may makusog kitang dahilan tanganing lubos na magtiwala sa Mesiyanikong Kahadian bilang an paagi na ginagamit nin Diyos tanganing mautob an saiyang orihinal na katuyuhan para sa daga asin sa katawuhan.—Kap. 11:15.

¹⁸ Daing duda na an Kahadian magtatao nin nagdadanay na mga bendisyon sa katawuhan. Lubos an kumpiyansa niyato na an Kahadian nin Diyos sana an permanenteng solusyon sa gabos na problema nin tawo. Kaya maigot lugod niyatong sabihon sa iba an katotoohan na iyan!—Mat. 24:14.