1, 2. Sa anong mga paagi daing kaagid an hutok nin tawo?

HULI sa lengguwahe, nagigibo kan mga tawo na magbasa, magtaram, masabutan an mga nadadangog, mamibi, asin magkanta nin mga pag-umaw ki Jehova. Makangangalas an lambang kakayahan na iyan asin nagigibo iyan gamit an mga parte kan hutok saka mga koneksiyon diyan na sagkod ngunyan dai pa lubos na nasasabutan kan mga siyentista. Huli sa satong daing kaagid na hutok, kaya niyatong makanuod nin lengguwahe. An sarong propesor sa mga lengguwahe nagsabi: “An kakayahan kan mga aki na makanuod nin lengguwahe iyo an saro sa mga midbidan [nin tawo].”

² An kakayahan nin tawo na gumamit nin lengguwahe sarong regalo hali sa Diyos. (Sal. 139:14; Kap. 4:11) An satong hutok na itinao nin Diyos dai man nin kaagid sa saro pang paagi. Bakong arog kan mga hayop, linalang an mga tawo uyon ‘sa ladawan nin Diyos.’ Igwa sinda nin libertad na magdesisyon asin makakapagdesisyon sinda kun gagamiton ninda an saindang kakayahan sa lengguwahe para pamurawayon an Diyos.—Gen. 1:27.

3. Anong marahayon na regalo an itinao ni Jehova para magin madunong kita?

³ Para sa gabos na gustong magtaong onra sa Kaglalang nin lengguwahe, may marahayon na regalo an Diyos sa sainda, an Bibliya. Makukua  na iyan nin bilog o kabtang sana sa labing 2,800 na lengguwahe. Pag hinuhurop-hurop mo an banal na mga kasuratan na ini, pinapano mo an saimong isip kan kaisipan nin Diyos. (Sal. 40:5; 92:5; 139:17) Asin an kaisipan na iyan makakapagpadunong sa sato asin gigiyahan kita pasiring sa kaligtasan.—Basahon an 2 Timoteo 3:14-17.

4. Ano an buot sabihon kan tataramon na “hurop-hurupon,” asin anong mga hapot an pag-uulayan niyato?

⁴ An tataramon na “hurop-hurupon” nangangahulugan na ipokus an saimong isip sa sarong bagay asin hararom o maingat na isip-isipon iyan, marahay man iyan o maraot. (Sal. 77:12; Tal. 24:1, 2) An duwang pinakamarahay na hurop-hurupon iyo an mga nanunudan ta dapit sa Diyos na Jehova asin sa saiyang Aki, si Jesu-Cristo. (Juan 17:3) Pero, tibaad ihapot niyato: Ano an koneksiyon kan pagbasa sa paghurop-hurop? Ano an mga puwede tang hurop-hurupon, asin paano ta magigibong nakakaugmang rutina an paghurop-hurop?

5, 6. Ano an makakatabang sa saimo na mas masabutan asin matandaan an saimong binasa?

⁵ Dakul na makangangalas na bagay an nagigibo kan saimong hutok, asin kun beses, dawa mayong gayong paghihinguwa. Halimbawa, an paghangos, paglakaw, o pagbisikleta, awtomatiko mong nagigibo dawa dai mo iyan pinag-iisipan. Pero, tibaad nangyayari man iyan kun kita nagbabasa. Kaya, mahalagang marhay na magpokus sa kahulugan kan saimong binabasa. Pag natapos mo na an sarong parapo o bago ka magpuon sa sunod na subtema kan sarong publikasyon, magpundo nguna asin hurop-hurupon an mga bagay na nabasa mo pa sana para masiyerto na tama an pakasabot mo diyan. Siyempre, huli sa mga disturbo asin kawaran nin konsentrasyon, puwedeng maglagaw-lagaw an saimong isip, asin dai ka makikinabang sa saimong pagbasa. Paano mo ini malilikayan?

⁶ Nadiskubre kan mga siyentista na mas madaling matandaan an pinag-aadalan pag binabasa iyan nin makusog. Aram ini kan Kaglalang kan satong hutok. Iyan an dahilan kaya pinagbutan niya si Josue na basahon “nin pahinghing” an Saiyang libro kan Ley. (Basahon an Josue 1:8. *) Pag binasa mo an Bibliya sa maluway na boses o pahinghing, posibleng marhay na mas makakatadom iyan sa isip mo. Makakatabang man ini para mas makapagkonsentrar ka sa saimong binabasa.

7. Nuarin an pinakamarahay na panahon para hurop-hurupon an Tataramon nin Diyos? (Hilingon an ritrato sa kapinunan kan artikulo.)

⁷ Puwedeng magibo an pagbasa dawa mayong gayong paghihinguwa, pero an paghurop-hurop nangangaipo nin konsentrasyon. Kaya huling bakong perpekto an hutok nin tawo, may tendensiya ining pilion an mas pasil asin simpleng trabaho. Kaya, an pinakamarahay na panahon para maghurop-hurop iyo na kun ika bakong pagal asin nasa tuninong na lugar na dikit an disturbo. An salmistang si David naghurop-hurop mantang mata pa siya sa higdaan pag banggi. (Sal. 63:6) Aram ni Jesus, na may perpektong kakayahan na mag-isip, na mas marahay na maghurop-hurop asin mamibi sa tuninong na mga lugar.—Luc. 6:12.

8. (a) Apuwera sa Tataramon nin Diyos, ano pa an puwede niyatong hurop-hurupon? (b) Ano an namamatian ni Jehova kun kita nag-uurulay-ulay dapit sa saiya?

⁸ Apuwera sa mga nababasa mo sa Bibliya, may iba pang mga bagay na marahay na hurop-hurupon. Halimbawa, pag nakakahiling ka nin makangangalas na linalang, magpundo nguna asin mag-isip, ‘Ano an itinutukdo kaini sa sako dapit ki Jehova?’ Siguradong mapapahiro ka kan siring na paghurop-hurop na umawon si Jehova sa pamibi  asin kun may kaibanan ka, gugustuhon mong ipakipag-ulay iyan sa saiya. (Sal. 104:24; Gui. 14:17) Pinapahalagahan daw ni Jehova kun kita naghuhurop-hurop, namimibi, asin nag-uurulay-ulay dapit sa saiya? Hilingon ta an simbag kan saiyang mahalagang marhay na Tataramon. Mapadapit sa delikadong huring mga aldaw na ini, sinasabi sa sato kan Bibliya: ‘[Sa panahon na iyan] an mga nagkakatarakot ki Jehova parating nag-uurulay-ulay, asin si Jehova nagdangog saka naghinanyog. Asin isinurat an libro nin girumduman sa atubangan niya [para] sa mga nagkakatarakot ki Jehova asin sa mga naghuhurop-hurop sa saiyang ngaran.’—Mal. 3:16.

9. (a) Ano an sinabi ni Pablo na dapat hurop-hurupon ni Timoteo? (b) Paano niyato maiaaplikar an sadol ni Pablo kun nag-aandam kita sa ministeryo?

⁹ Sinabi ni apostol Pablo ki Timoteo na hurop-hurupon an magigin epekto sa iba kan saiyang itinataram, iginagawi, asin itinutukdo. (Basahon an 1 Timoteo 4:12-16.) Arog ni Timoteo, kadakul kitang espirituwal na aktibidad na dapat tang hurop-hurupon. Halimbawa, kaipuhan niyato nin panahon na maghurop-hurop kun kita nag-aandam sa pagkondukta nin pag-adal sa Bibliya. Mantang isinasaisip an lambang estudyante, puwede kitang mag-isip nin punto de vistang hapot o ilustrasyon na makakatabang sa saiya na umuswag. Pag ginigibo ta ini, napapakusog an mismong pagtubod niyato asin natatabangan kitang magin mas epektibo saka entusiyastikong paratukdo kan Bibliya. Makikinabang man kita pag inaandam ta an satong puso bago maglingkod sa langtad. (Basahon an Esdras 7:10.) An pagbasa nin sarong kapitulo sa libro sa Bibliya na Guibo, ‘papalaadon na siring sa kalayo’ an satong kaigutan sa ministeryo. Magigin mapanggana kita sa satong paglilingkod kun huhurop-hurupon ta an mga teksto na gusto tang gamiton sa aldaw na iyan asin an mga publikasyon na plano tang ialok. (2 Tim. 1:6, NW) Isipon an mga tawo sa teritoryo asin kun ano an makakapukaw kan interes ninda. Kun nag-aandam kita sa arog kaining mga paagi, epektibo kitang makakapagpatotoo na may ‘kapahayagan nin espiritu  asin kapangyarihan’ hali sa Tataramon nin Diyos.—1 Cor. 2:4.

10. Sa ano pang mga pagkakataon kita puwedeng maghurop-hurop sa espirituwal na mga bagay?

¹⁰ Nagsusurat ka daw nin mga nota sa panahon nin pampublikong mga pahayag, asembleya, asin kumbensiyon? Sa panahon na rinerepaso mo an mga iyan, magayon na oportunidad iyan para hurop-hurupon kun ano an mga nanudan mo sa Tataramon nin Diyos asin sa saiyang organisasyon. Puwede man niyatong hurop-hurupon an bagong mga impormasyon sa mga isyu kada bulan kan An Torrengbantayan asin Awake! asin sa mga publikasyon na bagong iluwas sa kumbensiyon. Kun nagbabasa ka nin Yearbook, mas marahay na magpundo nguna bago bumalyo sa sunod na eksperyensiya. Matao iyan sa saimo nin panahon na mahurop-hurop an mga nabasa mo asin mapahiro an saimong puso. Pag binabasa mo an satong mga publikasyon, puwede mong kuritan an panginot na mga punto o magsurat nin nota sa gilid na magagamit mo sa pagdalaw liwat, pagsungko sa pagpastor, o sa pahayag. An pinakamahalaga, kun mapundo ka nguna asin mahurop-hurop, matao iyan nin panahon para makataros sa puso mo an saimong mga binasa asin makapagpasalamat ki Jehova sa pamibi huli sa marahay na mga bagay na saimong nanunudan.

11. Ano an panginot na dapat niyatong hurop-hurupon, asin taano? (Hilingon an nota sa ibaba.)

¹¹ Siyempre, an Tataramon nin Diyos an panginot na dapat niyatong hurop-hurupon. Paano kun sarong aldaw ipinagbawal na magkaigwa ka nin Bibliya? * Iyo, mayong makakapugol sa saimo sa paghurop-hurop kan mga bagay na saimong tinuom, arog kan paborito mong mga teksto o mga awit na pang-Kahadian. (Gui. 16:25) Asin tatabangan ka kan espiritu nin Diyos na magirumduman an marahay na mga bagay na nanudan mo.—Juan 14:26.

12. Anong paagi nin aroaldaw na pagbasa sa Bibliya an puwedeng magin kapaki-pakinabang?

¹² Ano an sarong paagi na puwede mong planuhon an aroaldaw na pagbasa sa Bibliya? Puwede mong iiskedyul an pirang aldaw kan semana para sa pagbasa asin paghurop-hurop kan semanal na babasahon sa Bibliya sa Teokratikong Paadalan sa Pagmiministro. An ibang aldaw puwede mong itagama sa pagbasa kan Ebanghelyo asin paghurop-hurop sa mga sinabi saka ginibo ni Jesus. (Roma 10:17; Heb. 12:2; 1 Ped. 2:21) May publikasyon kita na nagsasaysay kan buhay ni Jesus sigun sa pagkasunod-sunod kan mga pangyayari. Marahayon na pantabang ini, lalo na pag binabasa ta asin hinuhurop-hurop an mga teksto sa Ebanghelyo na ginamit sa kada kapitulo kan publikasyon na iyan.—Juan 14:6.

13, 14. Taano ta mahalagang marhay na padagos niyatong hurop-hurupon an espirituwal na mga bagay, asin papahiruon kita kaining gibuhon an ano?

¹³ An paghurop-hurop sa espirituwal na mga bagay makakatabang sa sarong tawo na umuswag sa Kristiyanong pagkamaygurang. (Heb. 5:14; 6:1) Dai magdadanay na makusog an pagtubod nin sarong tawo kun dikit na panahon sana an ginagamit niya para maghurop-hurop dapit ki Jehova asin ki Jesus. An arog kaiyan na tawo namemeligrong maanod parayo sa katotoohan. (Heb. 2:1; 3:12) Nagpatanid si Jesus na kun dai niyato dinadangog, o inaako, an Tataramon nin Diyos na “may sinsero asin marahay na puso” dai niyato ‘mapapangaptan’ iyan. Imbes, pasil sanang ‘mairarayo an atensiyon niyato dahil sa mga kahaditan, kayamanan, asin mga kaugmahan sa buhay na ini asin dai lamang kita makakapagtao nin marahay na bunga.’—Luc. 8:14, 15, NW.

¹⁴ Kaya, padagos niyatong hurop-hurupon an Tataramon nin Diyos. Mapapahiro kita kaini na  arugon nin lubos an mga kuwalidad asin personalidad ni Jehova na mababasa ta sa Bibliya. (2 Cor. 3:18) Ano pa an hahanapon niyato? Dakulaon na pribilehiyo para sa sato na padagos na makanuod manungod sa satong mamumuton na Ama sa langit asin arugon siya sagkod lamang.—Par. 3:11.

15, 16. (a) Paano kita personal na makikinabang pag hinuhurop-hurop ta an espirituwal na mga bagay? (b) Taano ta dipisil kun minsan na maghurop-hurop, pero taano ta dapat kitang magmaigot na gibuhon iyan?

¹⁵ Kun padagos niyatong huhurop-hurupon an espirituwal na mga bagay, magdadanay kitang maigot para sa katotoohan. An satong kaigutan makakadagka sa satong mga tugang asin sa mga interesado sa teritoryo. Asin kun huhurop-hurupon tang marhay an pantubos ni Jesus, an nakakalabi sa gabos na regalo nin Diyos, mas mapapahalagahan ta an satong pribilehiyo na magkaigwa nin haraning relasyon sa satong Banal na Ama, si Jehova. (Roma 3:24; Sant. 4:8) Si Mark, sarong taga South Africa na napreso nin tulong taon huli sa saiyang Kristiyanong neutralidad, nagsabi: “An paghurop-hurop maikukumparar sa nakakaugmang pagbiyahe. Mantang mas hinuhurop-hurop ta an espirituwal na mga bagay, mas dakul man an nadidiskubre tang bagong bagay dapit sa satong Diyos na si Jehova. Kun minsan pag pinangluluyahan ako nin buot asin nahahadit sa mga mangyayari sa maabot, kinukua ko an Bibliya dangan hinuhurop-hurop ko an sarong teksto sa Kasuratan. Talagang napapakalma ako kaiyan.”

¹⁶ Totoo, an buhay sa kinaban ngunyan kadakul nin mga pandisturbo kaya kun minsan dipisil na marhay na maghurop-hurop sa espirituwal na mga bagay. Si Patrick, saro pang maimbod na brother na taga Africa, nagsabi: “An isip ko garo sarong mailbox na pano-pano nin lain-lain na impormasyon—mga kaipuhan saka dai kaipuhan—na nangangaipong aroaldaw suway-suwayon. Pag sinisiyasat ko an mga laog kan sakong isip, mga ‘kahaditan’ an parati kong nanunumpungan. Kaya kaipuhan ko ngunang ipamibi iyan ki Jehova bago ako makapaghurop-hurop na malinaw an isip. Dawa dai tulos ako nakakapuon sa paghurop-hurop sa espirituwal na mga bagay, namamati ko man na mas napaparani ako ki Jehova pag ginigibo ko iyan. Binubuksan kaini an sakong isip tanganing mas masabutan ko an katotoohan.” (Sal. 94:19, An Banal na Biblia) Iyo, marahayon na mga pakinabang an makakamtan kan siisay man na ‘sinisiyasat an Kasuratan aroaldaw’ asin hinuhurop-hurop an saindang nanunudan.—Gui. 17:11.

17. Paano ka magkakaigwa nin panahon para maghurop-hurop?

¹⁷ An iba minabangon nin amay na aga para magbasa, maghurop-hurop, asin mamibi. An iba ginigibo iyan pag pahingalo sa udto. Tibaad puwede para sa saimo na gibuhon iyan kun banggi o bago ka magturog. An iba gustong basahon an Bibliya duwang beses kada aldaw, sa aga asin bago magturog. Kaya ‘nababasa [ninda] iyan aldaw-banggi,’ o nin regular. (Jos. 1:8, An Marahay na Bareta Biblia) An mahalaga iyo na tubuson niyato an panahon hali sa bakong gayong mahahalagang bagay tanganing gamiton para sa aroaldaw na paghurop-hurop sa Tataramon nin Diyos.—Efe. 5:15, 16.

18. Ano an panuga kan Bibliya sa mga aroaldaw na naghuhurop-hurop sa Tataramon nin Diyos asin nagmamaigot na iaplikar an mga nanunudan ninda?

¹⁸ Pauruutrong nanunuga an Bibliya na bebendisyunan ni Jehova an gabos na naghuhurop-hurop kan saiyang Tataramon asin nagmamaigot na iaplikar an mga nanunudan ninda. (Basahon an Salmo 1:1-3.) Sinabi ni Jesus: “Maugma an mga nagdadangog kan tataramon nin Diyos asin nag-uutob kaiyan!” (Luc. 11:28, NW) Pero an pinakamahalaga, an aroaldaw na paghurop-hurop sa espirituwal na mga bagay makakatabang sa sato na makapagtao nin onra sa Kahuruhalangkawing Kaglalang kan satong makangangalas na hutok, asin babalusan niya kita nin kaugmahan ngunyan asin buhay na daing katapusan sa saiyang matanos na bagong kinaban.—Sant. 1:25; Kap. 1:3.