KUN dai mapagtitiwalaan nin sarong tawo an gabos na nakasurat sa diyaryo kaidtong labing 200 na taon na an nakaagi, lalo nang totoo iyan sa mga nababasa ta sa Internet ngunyan na ika-21 siglo. Huli sa modernong teknolohiya, makakakua na ngunyan nin kadakul na impormasyon—totoo asin palso, kapaki-pakinabang asin daing halaga, dai nakakaraot asin peligroso. Dapat tang pilion na marhay an mga tatawan ta nin panahon para basahon. Lalo na an mga bago pa sanang makapag-Internet, tibaad isipon ninda na totoo an sarong bareta, gurano man iyan kaimposible o kanakabibigla, huli sana ta nasa Internet iyan o huling pig-e-mail iyan kan amigo ninda. Tama sana na magpatanid an Bibliya: “An tawong mayong eksperyensiya nagtutubod sa lambang tataramon, pero an alisto an isip pinag-iisipan an lambang lakad.”—Tal. 14:15, NW.

Paano kita magigin “alisto an isip” asin paano ta maaaraman kun arin sa mga nababasa ta sa kompyuter an mga pangloloko sana, uruistorya, panglalansi, asin iba pang salang impormasyon? Inot, haputon an sadiri: ‘Ini daw hali sa sarong opisyal asin mapagtitiwalaan na website o sa website na diyan dawa siisay puwedeng magsurat kan saindang opinyon? O dai maaraman kun sain ini hali? Sinabi na daw nin sarong mapagtitiwalaan na website na bakong totoo an istoryang ini?’ * Dangan, gamiton an marahay na ‘pag-isip.’ (Tal. 7:7) Kun an sarong bareta garo baga bakong kapani-paniwala, posibleng iyo man nanggad. Saro pa, kun an impormasyon nagpapakaraot sa iba, isipon kun siisay an makikinabang pag nakalakop an bareta asin kun taano ta gustong palakupon iyan kan pinaghalian kaiyan.

Gustong-gusto kan iba—na sa parati idtong mga naghahanap nin atensiyon—na sinda an mainot na makapalakop kan bareta asin ipinapadara ninda iyan sa gabos nindang kontak na dai nguna inaaram kun totoo iyan o iniisip an magigin resulta kaiyan. (2 Sam. 13:28-33) Pero kun “alisto an isip” ta, iisipon ta an posibleng magin danyos kaiyan, tibaad sa reputasyon nin sarong tawo o nin sarong organisasyon.

Kaipuhan nin panahon asin paghihinguwa para beripikaron an bareta. Kaya iniisip kan iba na an papadarahan na sana ninda an bahalang magberipikar  kun baga totoo iyan. Pero gurano kadakul na panahon an uubuson niya para diyan? Mahalagang marhay an panahon. (Efe. 5:15, 16) Imbes na magpadara nin mga istorya na dai ka sigurado kun totoo, mas marahay na isipon, “Kun ako nagduduwa-duwa, dapat ko ining ibasura!”

Haputon an sadiri: ‘Mahilig daw akong magparapadara nin e-mail? May pagkakataon daw na kinaipuhan kong maghagad nin dispensa sa iba huli sa sala o bakong totoong impormasyon na ipinadara ko sa sainda? May nakiulay na daw sa sako na dai ko na siya pagparapadarahan nin e-mail?’ Tandaan na an gabos na nasa kontak mo sa e-mail kaya man na mag-Internet asin maghanap nin interesanteng mga bagay dawa mayo an tabang mo. Dai ninda kaipuhan na padarahan nin kadakul na makangingising istorya, video, o ritrato. Bako man madunong na magpadara nin mga rekording o nota nin mga pahayag sa Bibliya. * Saro pa, kun an sarong indibidwal iyo an mismong ma-research asin mahanap kan mga teksto o simbag para sa mga pagtiripon, mas makikinabang siya kisa kun ika an magibo kaiyan asin ipapadara mo na sana sa saiya.

Ano an dapat mong gibuhon kun nakahiling ka sa Internet nin bareta na nagpapakaraot sa organisasyon ni Jehova? Dapat mong isikwal tulos iyan asin dai paniwalaan. Iniisip kan iba na dapat nindang ipahiling iyan sa iba para makua an opinyon ninda, pero paagi kaiyan, mas malakop sana an nakakaraot na impormasyon. Kun napupurisaw kita huli sa sarong bagay na nahiling niyato sa Internet, dapat kitang maghagad ki Jehova nin kadunungan asin ipakipag-ulay iyan sa maygurang na mga brother. (Sant. 1:5, 6; Jud. 22, 23) Si Jesus, na nagin puntirya kaidto nin salang mga akusasyon, pinatanidan an saiyang mga parasunod na pepersegiron sinda kan mga kaiwal asin ‘putik na magtataram nin gabos na klase nin maraot na bagay laban [sa sainda].’ (Mat. 5:11, NW; 11:19; Juan 10:19-21) Kaipuhan tang gamiton an “pakaaram” o kakayahan nin pag-iisip tanganing mamidbid kun siisay an “mga tawong . . . dai mapapanarigan” o tuso.—Tal. 2:10-16, BPV. *

Dapat man kitang mag-ingat sa pagsabi sa iba kan mga bareta o eksperyensiya kan satong  mga tugang na nadangog niyato sa iba. Dawa pa totoo iyan, dai nangangahulugan na dapat nang ipamareta iyan. May mga pagkakataon na bakong tama o bakong mamumuton na iistorya sa iba an totoong mga impormasyon. (Mat. 7:12) Halimbawa, bakong mamumuton ni nakakapakusog man na ipalakop an tsismis, dawa pa totoo an impormasyon diyan. (2 Tes. 3:11; 1 Tim. 5:13) Tibaad kumpidensiyal an ibang bareta, asin dapat tang igalang an deretso kan iba na sinda an maghayag kan impormasyon sa tamang panahon saka tamang paagi. Puwedeng may maraot na resulta kun patiinot ta nang ihahayag iyan sa iba.

Ngunyan, marikason nang nakakalakop an mga bareta—totoo man o palso, kapaki-pakinabang o daing halaga, asin dai nakakaraot o peligroso. Dapat tandaan nin siisay man na nagpadara nin e-mail o text, dawa sa saro sanang tawo, na puwedeng makalakop iyan sa bilog na kinaban sa laog sana nin pirang segundo, tinuyo man iyan o dai. Kaya, lugod na labanan niyato an kamawutan na magpadara nin impormasyon tulos-tulos asin sa gabos na midbid niyato. Kun nakakabasa kita nin nakakabiglang mga bareta, tandaan na an pagkamuot bakong labi-labi kasuspetsoso, pero dai man iyan madaling mapaniwala. Urog sa gabos, huli sa pagkamuot, dai niyato paniniwalaan an mga pakaraot sa organisasyon ni Jehova o an mga kaputikan dapit sa satong mga tugang na ipinapalakop kan mga tawo na nagpapauripon ki Satanas na Diyablo, an “ama nin kaputikan.” (Juan 8:44, BPV; 1 Cor. 13:7) Matatabangan kita kan kakayahan nin pag-iisip saka pakasabot na magin “alisto an isip” asin pag-isipan kun paano responsableng gagamiton an kadakul na impormasyon na makukua niyato aroaldaw. Arog kan sinasabi kan Bibliya, “an mga daing eksperyensiya magmamana nin kamangmangan, pero an mga alisto an isip nakokoronahan nin kaaraman.”—Tal. 14:18, NW.