Hapot Hali sa mga Parabasa
Ano an ebidensiya na nasakop an suanoy na siyudad nin Jerico pagkatapos nin halipot sanang pagsalikop?
Uyon sa Josue 6:10-15, 20, nagmartsa an mga Israelita sa palibot kan Jerico sarong beses sa kada aldaw sa laog nin anom na aldaw. Sa ikapitong aldaw, naglibot sinda sa siyudad nin pitong beses, asin pinangyari nin Diyos na matumpag an masarig na mga lanob kan Jerico. Kaya nalaog kan mga Israelita an Jerico asin nasakop iyan. Pinapatunayan daw kan arkeolohiya an sinasabi kan Bibliya na halipot sana an nagin pagsalikop sa Jerico?
Kan suanoy na mga panahon, nakatudan na kan mga minasalakay na salikupan an sarong nakukutaan na siyudad. Asin kun magin mapanggana an pagsalikop, gurano man iyan kahaloy, sasamsamon kan mga minasalakay an kayamanan kan siyudad, kaiba an ano man na natatadang suplay nin kakanon. Pero sa kagabaan kan Jerico, nakadiskubre an mga arkeologo nin dakul na istak nin kakanon. Mapadapit digdi, an Biblical Archaeology Review nagsabi: “An pinakadakul na bagay na nakua sa kagabaan, apuwera sa mga lalagan na dalipay, iyo an mga inani. . . . Kakaiba ini sa kasaysayan kan arkeolohiya nin Palestina. Puwedeng makakua nin saro o duwang tapayan nin inani, pero pambihira nanggad an makakua nin arog kaiyan kadakul.”
Uyon sa istorya kan Bibliya, may dahilan an mga Israelita kun taano ta dai ninda kinurua an mga inani sa Jerico. Pinagbutan sinda ni Jehova na dai iyan pagkuanon. (Jos. 6:17, 18) Tigsuli kaidto kan suminalakay an mga Israelita, katatapos pa sana kan tig-anihan kaya kadakul nin istak na inani. (Jos. 3:15-17; 5:10) Pinapatunayan kan dakul na natadang inani sa Jerico na nagin halipot sana an pagsalikop kan mga Israelita, arog kan sinasabi kan Bibliya.