Kun Paano Magin Sarong Marahay na Ama

“Mga ama, dai nindo pagparaoton an boot kan saindong mga aki, ta tibaad panluyahan sinda nin boot.”​—Colosas 3:21, The Holy Bible​—New International Version.

ANO an puedeng gibohon nin sarong ama tanganing dai nia maparaot an boot kan saiyang mga aki? Mahalagang marhay na midbidon nia an kahalagahan kan saiyang papel bilang ama. “Sa sarong komplikado asin daing kaagid na paagi, an pagkaama puedeng magkaigwa nin dakulaon na mga epekto sa emosyonal saka intelektuwal na pagtalubo nin mga aki,” an sabi nin sarong magasin dapit sa salud kan isip.

Ano an papel nin sarong ama? Sa dakol na pamilya, an ama sa pangenot minimidbid bilang an saro na nagdidisiplina. Dakol na ina an nagtataram sa dai nagtotoltol na aki, ‘Sige sana ta maheheling mo pag-abot ni papa mo!’ Daing duwa-duwa, an mga aki nangangaipo nin timbang na disiplina asin karigonan nin magurang tanganing sinda magin maygurang na mga adulto. Pero, orog pa dian an kalabot sa pagigin marahay na ama.

Makamomondo, bakong gabos na ama igwa nin marahay na halimbawa na maaarog nia. May mga lalaking pinadakula na mayong ama sa harong. Alagad sa ibang mga kamugtakan, an mga lalaking pinadakula nin estriktohon asin bakong mapagpadangat na ama tibaad siring man kaiyan an magin pagtratar sa mga aki ninda. Ano an magigibo nin sarong ama tanganing dai na nia pag-arogon an paagi nin pagpadakula sa saiya asin magin mas marahay siang magurang?

Igwa nin makukuanan nin praktikal asin mapagtitiwalaan na sadol dapit sa kun paano magin marahay na ama. An Biblia igwa kan pinakamarahay na sadol dapit sa buhay pampamilya. An hatol kaiyan bakong teoriya sana; asin an paggiya kaiyan nungkang makakaraot sa sato. Ipinapabanaag kan hatol kan Biblia an kadonongan kan Autor kaiyan, si Jehova Dios, na iyo an Kagtugdas kan buhay pampamilya. (Efeso 3:14, 15) Kun ika sarong ama, marahay na estudyaran mo an sinasabi kan Biblia manongod sa pagpadakula sa aki. *

An pagigin marahay na ama mahalaga bako sanang para sa pisikal asin emosyonal na ikakarahay kan saimong mga aki kundi para man sa saindang espirituwal na ikakarahay. An sarong aki na igwa nin mamomoton asin dayupot na marhay na relasyon sa saiyang ama tibaad mas madali pa nganing makapatalubo nin dayupot na relasyon sa Dios. Ini huli ta ipinapaheling kan Biblia na sa sarong paagi, si Jehova, na satong Kaglalang, sarong Ama para sa sato. (Isaias 64:8) Estudyaran niato ngonyan an anom na bagay na kaipuhan nin mga aki sa saindang ama. Sa kada saro sa mga iyan, sisiyasaton niato kun paano an pag-aplikar kan mga prinsipyo sa Biblia makakatabang sa sarong ama na panigoan an mga pangangaipong iyan.

 1 Kaipuhan nin mga Aki an Pagkamoot kan Saindang Ama

Si Jehova iyo an sangkap na halimbawa bilang Ama. Sa paglaladawan kan namamatean nin Dios manongod ki Jesus, an saiyang panganay na Aki, an Biblia nagsasabi: “An Ama namomoot sa Aki.” (Juan 3:35; Colosas 1:15) Bako sanang sarong beses na ipinahayag ni Jehova an pagkamoot nia sa saiyang Aki asin an pag-oyon nia digdi. Kan bautismohan si Jesus, si Jehova nagtaram hale sa kalangitan, na nagsasabi: “Ika an sakuyang Aki, an namomotan; inoyonan taka.” (Lucas 3:22) Nungkang pinagdudahan ni Jesus an pagkamoot sa saiya kan saiyang Ama. Ano an manonodan nin sarong tawong ama sa halimbawa nin Dios?

Nungkang mag-alangan na sabihon sa saimong mga aki na namomotan mo sinda. Si Kelvin, na ama nin limang aki, nagsabi: “Pirme kong pinagmamaigotan na ipahayag an sakong pagkamoot sa mga aki ko bako sanang paagi sa pagsabi sa sainda na namomotan ko sinda kundi paagi man sa pagpaheling ko nin personal na interes sa lambang saro sa sainda. May beses na ako an nagsasalida nin lampin ninda asin kinakarigosan ko sinda.” Dugang pa, kaipuhan na maaraman kan saimong mga aki na inooyonan mo sinda. Kaya dai magin sobra kamapagkritika, na pirme na sana sindang itinatanos. Imbes, parateng magtao nin komendasyon. Si Donizete, na may duwang tinedyer na aking babae, nagrekomendar, “An sarong ama maninigo na maghingoang maghanap nin mga oportunidad na tawan nin komendasyon an saiyang mga aki.” Kun aram kan saimong mga aki na inooyonan mo sinda, matatabangan sinda kaini na magkaigwa nin tamang pakamate nin pagpahalaga sa sadiri. Dangan iyan makakatabang sa sainda na magin mas dayupot sa Dios.

2 Kaipuhan nin mga Aki an Positibong Halimbawa

An puedeng gibohon ni Jesus iyo ‘sana an naheheling nia na ginigibo kan Ama,’ an sabi sa Juan 5:19. Mangnohon na sinasabi kan teksto na naheling asin ginibo ni Jesus kun ano an “ginigibo” kan saiyang Ama. Sa parate arog man kaiyan an gigibohon nin mga aki. Halimbawa, kun tinatratar kan ama an saiyang agom sa paagi na may paggalang asin dignidad, posibleng marhay na an saiyang aking lalaki madakula na tinatratar an kababaihan sa paagi na may dignidad asin paggalang. An halimbawa kan saindang ama nakakaimpluwensia bako sanang sa pagmansay nin mga aking lalaki kundi puede man na maimpluwensiahan kaiyan an pagmansay nin mga aking babae dapit sa kalalakihan.

Nadedepisilan daw an saimong mga aki na maghagad nin dispensasyon? Sa bagay man na ini, mahalaga an pagpaheling nin halimbawa. Nagigirumdoman ni Kelvin an pangyayari kan naraot kan duwa sa saiyang mga aking lalaki an sarong mamahalon na kamera. Naanggot siang gayo kaya pinulpog nia an lamesang kahoy asin nabaak iyan. Namondong gayo si Kelvin pagkatapos kaiyan asin naghagad sia nin dispensasyon sa gabos, kaiba an saiyang agom, huling dai sia nakapagpugol. Naniniwala sia na an paghagad nia nin dispensasyon nagkaigwa nin positibong epekto sa saiyang mga aki; dai nanggad sinda nadedepisilan na maghagad nin tawad.

3 Kaipuhan nin mga Aki an Maogmang Kamugtakan

Si Jehova “maogmang Dios.” (1 Timoteo 1:11) Bakong makangangalas na an saiyang Aki na si Jesus nagkaigwa nin dakulang kagayagayahan mantang kaiba nia an saiyang Ama. An Talinhaga 8:30 nagtatao nin liwanag dapit sa relasyon ni Jesus asin kan saiyang Ama: “Yaon ako kaidto sa kataed nia [kan Ama] bilang  pangenot na trabahador, . . . mantang ako maogma [“naggagayagaya,” NIV] sa atubangan nia sa gabos na panahon.” Igwa nanggad nin maogmang relasyon an Ama asin Aki!

Kaipuhan kan saimong mga aki an maogmang kamugtakan. An pagtao nin panahon na makikawat sa saimong mga aki makakatabang tanganing magkaigwa nin siring na kamugtakan. An iribang pagkawat nakakatabang tanganing an magurang asin an aki magin dayupot. Minaoyon dian si Felix. Igwa sia nin tinedyer na aking lalaki asin sia nagsabi: “An pagtagama nin panahon para sa pag-aling-aling na kaiba an sakong aki nagin mahalagang marhay sa samong relasyon. Kami magkaibang nagkakawat, nakikiiba sa mga kaamigo, asin nagbibisita sa nakakaogmang mga lugar. Nagigin orog na dayupot kami bilang pamilya huli kaini.”

4 Kaipuhan na Tokdoan an mga Aki na Pahalagahan an Espirituwal na Bagay

Si Jesus tinokdoan kan saiyang Ama. Kun siring, si Jesus makakasabi: “An mismong mga bagay na nadangog ko sa saiya [sa Ama] itinataram ko sa kinaban.” (Juan 8:26) Sa pagheling nin Dios, paninimbagan nin ama na itokdo sa saiyang mga aki an dapit sa moral asin espirituwal na mga bagay. An saro sa mga paninimbagan mo bilang ama iyo na itadom sa puso kan saimong mga aki an tamang mga prinsipyo. An siring na pagtotokdo maninigong ponan sa amay na edad. (2 Timoteo 3:14, 15) Pinonan ni Felix na basahan an saiyang aking lalaki nin mga estorya sa Biblia kan ini sadit pa. Naggamit si Felix nin makawiwili asin interesanteng mga estorya, kaiba an yaon sa My Book of Bible Stories. * Mantang nagdadakula an saiyang aki, nagpili si Felix nin iba pang basado sa Biblia na mga publikasyon na angay sa edad kan saiyang aki.

Si Donizete nagsabi: “Bako nanggad madaling gibohon na nakakaogma an pampamilyang pag-adal sa Biblia. Mahalaga na ipaheling kan mga magurang na pinapahalagahan ninda an espirituwal na mga bagay, huling madaling marisa nin mga aki kun an ginigibo nin mga magurang laen sa sinasabi kan mga ini.” Si Carlos, na igwa nin tolong aking lalaki, nagkomento: “Igwa kami nin pag-orolay kada semana tanganing tawan nin atension an mga pangangaipo kan samong pamilya. An lambang miembro kan pamilya igwa nin oportunidad na pumili kun ano an pag-oorolayan.” Saen man sinda asin ano man an ginigibo ninda, pirmeng hinihingoa ni Kelvin na ipakipag-olay sa saiyang mga aki an manongod sa Dios. Ipinapagirumdom kaiyan sa sato an mga tataramon ni Moises: “An mga tataramon na ini na ipinagboboot ko sa saimo ngonyan dapat na mamugtak sa saimong puso; asin dapat na itadom mo an mga iyan sa saimong aki asin magtaram ka manongod dian kun ika nagtutukaw sa saimong harong asin kun ika naglalakaw sa dalan asin kun ika naghihigda asin kun ika minabangon.”​—Deuteronomio 6:6, 7.

5 Kaipuhan nin mga Aki an Disiplina

Kaipuhan nin mga aki an disiplina tanganing sinda dumakula na kapakipakinabang asin responsableng mga adulto. Garo baga iniisip nin nagkapirang magurang na kalabot sa pagdisiplina sa saindang mga aki an estriktohon na pagtratar, kaiba an maringis na mga panghuhuma o mapagmenos na mga pang-iinsulto. Minsan siring, dai ipinaparisa kan Biblia na kaipuhan sa pagdisiplina nin magurang an pagigin maringis. Sa kabaliktaran, an mga magurang maninigo na magdisiplina na may pagkamoot, arog nanggad kan ginigibo ni Jehova. (Hebreo 12:4-11) An Biblia nagsasabi: “Mga ama, dai nindo pagpaanggoton an saindong mga aki, kundi padagos na  padakulaon sinda sa disiplina asin pagtatanos nin isip gikan ki Jehova.”​—Efeso 6:4.

Kun minsan, tibaad kaipuhan an pagkastigo. Pero, maninigong masabotan nin aki kun taano ta sia kinakastigo. An pagdisiplina nin magurang maninigo na nungkang magin dahelan na mamatean nin aki na sia isinisikwal. Dai inooyonan kan Biblia an grabeng pamamakol, na puede pa nganing makadanyar sa aki. (Talinhaga 16:32) Si Kelvin nagkomento, “Kun kaipuhan kong itanos an sakong mga aki manongod sa seryosong mga bagay, pirme kong pinagmamaigotan na linawon na an motibo ko sa pagtatanos sa sainda iyo an sakong pagkamoot sa sainda.”

6 Kaipuhan na Protehiran an mga Aki

Kaipuhan na protehiran an mga aki sa nakakaraot na mga impluwensia asin sa mga kaibaiba na puedeng makadanyar. Makamomondo, igwa nin “mga maraot” na tawo sa kinaban na ini na desididong aprobetsaran an inosenteng mga aki. (2 Timoteo 3:1-5, 13) Paano mo mapoprotehiran an saimong mga aki? Itinatao kan Biblia an madonong na sadol na ini: “Alisto an isip kan saro na nakakaheling kan kapahamakan asin minatago, alagad an daing kabatidan minaagi asin nagdudusa kan penalidad.” (Talinhaga 22:3) Tanganing maingatan an saimong mga aki sa kapahamakan, dapat kang magin listo sa mga peligro. Antisiparon an mga situwasyon na puedeng magin dahelan nin mga problema, asin gumibo nin angay na pag-iingat. Halimbawa, kun tinotogotan mo an saimong mga aki na gumamit nin Internet, seguradohon na aram ninda kun paano iyan gagamiton sa ligtas na paagi. Tibaad pinakamarahay na papagdanayon an komputer sa heling-heling na lugar na dian madali mong masusubaybayan an paggamit kaiyan.

Kaipuhan na andamon asin tokdoan nin sarong ama an saiyang mga aki manongod sa mga peligro na tibaad mapaatubang sa sainda sa mapang-abusong kinaban na ini. Aram daw kan saimong mga aki an gigibohon ninda kun may magprobar na abusohon sinda mientras na mayo ka? * Kaipuhan na maaraman kan saimong mga aki an tama asin salang paggamit kan pribadong mga parte kan saindang hawak. Si Kelvin nagkomento: “Nungkang ipinagkatiwala ko sa iba an pagtotokdong ini, dawa sa saindang mga maestra. Naniniwala ako na personal kong paninimbagan na itokdo sa sakong mga aki an manongod sa sekso asin an peligro dapit sa mga nanlulupig nin aki.” An gabos niang aki ligtas na nakaabot sa pagigin adulto asin maogma ngonyan bilang mga may agom.

Hagadon an Tabang nin Dios

An pinakanangongorog na regalo na puedeng itao nin sarong ama sa saiyang mga aki iyo an pagtabang sa sainda na makapatalubo nin makosog na personal na relasyon sa Dios. An halimbawa nin ama iyo an pinakamahalaga. Si Donizete nagsabi: “Kaipuhan na ipaheling nin mga ama kun gurano kahalaga sa sainda an sainda mismong relasyon sa Dios. Ini maninigo na nangorognang malinaw kun sinda napapaatubang sa personal na mga problema o kadepisilan. Sa siring na mga kamugtakan, ipinapaheling kan ama kun gurano kararom an pagtitiwala nia ki Jehova. An pampamilyang pamimibi, na dian parateng ipinapahayag an pag-apresyar sa Dios huli sa Saiyang karahayan, matokdo sa mga aki na mahalaga na magin Katood ninda an Dios.”

Kun siring, ano an pinakaliabe sa pagigin sarong marahay na ama? Humagad nin sadol sa saro na nakakaaram na marhay kun paano magpadakula nin mga aki​—si Jehova Dios. Kun tinotokdoan mo an saimong mga aki segun sa paggiya kan Tataramon nin Dios, posibleng marhay na maheheling mo an mga resultang sinasabi sa Talinhaga 22:6: “Minsan kun sia maggurang dai sia masuhay dian.”

[Mga Nota sa Ibaba]

[Ritrato sa pahina 19]

An sarong ama kaipuhan na magin positibong halimbawa sa saiyang mga aki

[Ritrato sa pahina 20]

Kaipuhan na panigoan nin sarong ama an espirituwal na mga pangangaipo kan saiyang mga aki

[Ritrato sa pahina 21]

Kaipuhan nin mga aki an mamomoton na disiplina