Mga Pangyayari na Ihinula Dapit sa Satong Panahon

IHINUHULA kan Biblia na an Kahadean nin Dios matao nin permanenteng katoninongan asin kaogmahan digdi sa daga. (Daniel 2:44) Sa Ama Niamo, o Pamibi kan Kagurangnan, tinokdoan ni Jesus an saiyang mga disipulo na mamibi: “Dumatong logod an kahadean mo. Gibohon logod an kabotan mo, kun paano sa langit, siring man sa daga.” (Mateo 6:10) Sa mahalaga asin bantog na hula ni Jesus na itinao nia sa saiyang mga disipulo sa Bukid nin mga Olibo, ihinula nia an espesipikong mga pangyayari asin kamugtakan na susundan tolos kan pagdatong kan Kahadean na iyan. Kun pagsasararoon an mga aspektong ini, magigin sarong tanda ini na malinaw na maririsa kan gabos na nagmamasid na sadiosan an puso. Pira sa minasunod na mga aspekto kan tandang iyan an personal nindong naoobserbaran?

Internasyonal na mga Guerra. Ihinula ni Jesus: “An nasyon matindog tumang sa nasyon asin an kahadean tumang sa kahadean.” (Mateo 24:7) Bago an enot na guerra mundial kan 1914, sadit sana an sakop kan mga guerra. An Guerra Mundial I bako sanang nakaapektar sa dakulang kabtang kan kinaban  kundi pinarikas man kaiyan an paggibo nin mga armas na mas peligroso kisa sa naaraman nin katawohan kasuarin man. Halimbawa, an bagong maimbentong eroplano ginamit sa pagbomba sa mga sibilyan. An lagdoan na paggibo nin mga armas nagresulta sa mas dakol na nagadan sa guerra na dai pa man lamang naimahinar kaidto, huling mga kabanga kan 65 milyones na soldados na nakipaglaban sa guerra an magsalang nagadan o nalugadan. Pero, mantang nagpapadagos kaidto an ika-20 siglo, nagdadakol an nagagadan sa guerra. Sa mga tataramon nin sarong istoryador, an nagadan na mga militar asin sibilyan sa Guerra Mundial II “dai mabibilang sagkod lamang.” Asin nagpapadagos an mga guerra dawa ngonyan.

Lakop na Pagkagutom. “Magkakaigwa nin mga kakulangan nin kakanon,” an ihinula ni Jesus. (Mateo 24:7) Kan 2005, an magasin na Science nagsabi: “Igwa nin 854 milyones katawo sa kinaban (mga 14% kan populasyon niato) na, sa bilog na buhay o sa halipot na panahon, may grabeng malnutrisyon.” Kan 2007, sarong reperensia sa Naciones Unidas an nagreport na 33 na nasyon an mayo nin supisyenteng kakanon para sa saindang mga namamanwaan. Kun an kinaban nag-ooswag sa pagprodusir nin pangenot na tipasi (grain), taano ta nangyayari ini? An sarong dahelan, an daga asin tipasi na magagamit sa pagpakakan sa mga tawo ginagamit na sa pagprodusir nin ethanol. “An kinakaipuhan na ethanol tanganing panoon an tangke nin dakulang lunadan na SUV naggagamit nin tipasi na katumbas nin kakanon nin sarong tawo sa bilog na taon,” an report kan diaryo sa Timog Aprika na The Witness. Sa nagprogreso na man na mga nasyon, huli sa paglangkaw kan presyo nin kakanon, dakol an napipiritan na pumili kun baga mabakal nin kakanon o mabayad para sa iba pang pangangaipo, arog nin bolong o heater.

Makokosog na Linog. Si Jesus nagsabi: “Magkakaigwa nin makokosog na linog.” (Lucas 21:11) Kun sa heling nindo mas dakol na tawo ngonyan an naaapektaran nin mga linog kisa kasuarin man, tama kamo. “Bigla na sana, naeeksperyensiahan niato an pag-orog nin mga pagkunogkunog kan daga sa bilog na kinaban,” an sabi kan sismologong taga India na si R. K. Chadha kan 2007. “Mayo nin siisay man an nakakaaram kun taano.” Dugang pa, huli sa marikas na pagdakol nin populasyon sa mga lugar na pirmeng may mga linog, nagdadakol an mga nagagadan sa mga kalamidad na ini. Huli sa linog na nangyari kan 2004 sa Kadagatan nin India asin sa suminunod dian na tsunami, an taon na iyan nagin an “may pinakadakol na nagadan sa linog sa laog nin haros 500 na taon” asin “an ikaduwa sa pinakanakakagadan sa kasaysayan,” segun sa U.S. Geological Survey.

Mga Helang na Bakong Madaling Bolongon. “Magkakaigwa nin . . . mga peste,” an ihinula ni Jesus. (Lucas 21:11) Sa bilog na kinaban, mas nagdadakol pa an tinatamaan nin dati asin bagong mga helang, asin an paglaom na makahanap nin mga remedyo nagigin depisil. Halimbawa, an internasyonal na mga pasohan na pohoon an malaria kaipuhan na paorootrong bawasan mantang padagos na dai nakokontrol kan mga tawo an malaria. Dugang pa, minilyon an nagagadan huli sa dati nang mga helang, kaiba an tisis (TB), na kasabaysabay na ngonyan nin AIDS asin nin iba pang bagong helang. “Un-tersio kan populasyon sa kinaban an igwa ngonyan nin TB,” an report kan World Health Organization. Sinabi man kan organisasyon na iyan na an HIV nagigin saro sa mga dahelan kan epidemya nin TB sa dakol na nasyon. Kada segundo, saro pang tawo an nagkakaigwa nin TB, asin orog na nagkokosog an TB kaya nalalabanan kaiyan an mga bolong. Kan 2007, sarong pasyente sa Europa an nadiskobreng may TB na “dai nagkaepekto an gabos na bolong na igwa kita,” an irineport kan magasin na New Scientist.

Pagruro kan Moral Asin Sosyedad. “Huli sa pag-orog nin katampalasanan an pagkamoot nin dakol malipot,” an sabi ni Jesus. (Mateo 24:12) Apuera sa ihinula ni Jesus, naghula man si apostol Pablo manongod sa pagruro kan mga pamantayan sa sosyedad  asin moral. Ilinadawan nia an masakit na “huring mga aldaw” na madatong kun madali nang taposon kan Kahadean nin Dios an sistema kan kinaban na ini. “An mga tawo magigin mga mamomoton sa sainda man sana, mga mamomoton sa kuarta, mga mapagpasikat sa sadiri, mga maabhaw, mga paralanghad, mga masumbikal sa mga magurang, mga daing utang na boot, mga bakong maimbod, mga dai nin natural na kapadangatan, mga dai maoyonan, mga parapakaraot, mga mayong pagpupugol sa sadiri, mga maringis, mga mayong pagkamoot sa karahayan, mga parapasaloib, mga matagas an payo, mga maabhaw huli sa pag-orgolyo, mga mamomoton sa kasingawan imbes na mga mamomoton sa Dios, na may porma nin diosnon na debosyon alagad nagpapainda sa kapangyarihan kaiyan.” (2 Timoteo 3:1-5) Dai daw nindo naririsa na mas ipinapaheling ngonyan nin mga tawo kisa kaidto an arog kaiyan na maraot na mga ugale?

Dai sinambit ni Jesus asin Pablo an gabos na bagay sa kasaysayan, sosyedad, asin politika na iyo an mga dahelan kan mga kamugtakan na ini sa kinaban. Minsan siring, eksaktong sinabi sa mga hula ninda an mga pangyayari asin ugale na naheheling niato ngonyan. Paano man an ngapit? An hula ni Isaias na masasarigan na nagsabi manongod sa pagdatong kan Mesiyas naglaladawan man kan kapakipakinabang na mga pagbabago na gigibohon digdi sa daga kan Kahadean nin Dios. Estudyaran niato an mga ini sa masunod na artikulo.

[Ritrato sa pahina 6]

“An nasyon matindog tumang sa nasyon”

[Ritrato sa pahina 7]

“Magkakaigwa nin . . .  mga peste”

[Credit Line]

© WHO/​P. Virot