Aram daw Nindo?

Anong dalan an inagihan ni apostol Pablo durante kan enot niang pagbiahe pasiring sa Roma?

▪ Sinasabi kan Gibo 28:13-16 na an barkong sinakayan ni Pablo pasiring sa Italia nagdatong sa Puteoli (sa presente Pozzuoli), sa Napoli de Bay. Dangan nagbiahe sia pasiring sa Roma sa Dalan ni Apio, an mayor na tinampo kan siudad.

An Dalan ni Apio inginaran ki Apio Claudio Ceco, an Romanong estadista na nagpoon na magpagibo kaiyan kan 312 B.C.E. An dalan na ini, na mga lima sagkod anom na metro an lakbang asin linatagan nin darakulang bloke nin gapo hale sa bulkan, sa huri uminabot nin distansiang 583 kilometros patimog-sirangan hale sa Roma. Ikinonektar kaiyan an Roma sa puerto nin Brundisio (sa presente Brindisi), an pinakaagihan pasiring sa Sirangan. An mga nagbibiahe may mga pinopondohan na lugar—na mga 24 kilometros an pag-oltanan—tanganing bumakal nin mga suplay, magtorog, o magribay nin mga kabayo o lunadan.

Minsan siring, si Pablo posibleng naglakaw kaidto. An parte kan Dalan ni Apio na saiyang binaklay mga 212 kilometros an rayo. May kabtang ini na minaagi sa Katangyanan nin Pontino, sarong matubig na lugar na dahelan kaya an sarong Romanong parasurat nagreklamo manongod sa mga namok asin maraot na parong. Sa may amihanan sana kan Katangyanan nin Pontino yaon an Sadan ni Apio—mga 65 kilometros hale sa Roma—asin an Tolong Taberna, sarong pahingaloan mga 50 kilometros hale sa siudad. Sa duwang pondohan na lugar na ini, naghahalat ki Pablo an mga Kristiano na taga Roma. Kan maheling nia sinda, “si Pablo nagpasalamat sa Dios asin nagkosog an boot.”—Gibo 28:15.

Anong klaseng suratan na tabla an pinanonongdan sa Lucas 1:63?

▪ An Ebanghelyo ni Lucas nagsasabi na an mga katood ni Zacarias naghapot sa saiya kun ano an ingangaran sa saiyang bagong mamundag na aking lalaki. Si Zacarias “naghagad nin suratan na tabla asin nagsurat: ‘Juan an ngaran kaiyan.’” (Lucas 1:63) Segun sa libro nin sarong intelektuwal, an Griegong termino na trinadusir digdi na “suratan na tabla” nanonongod sa “sarong sadit na suratan na tabla na sa parate gibo sa kahoy na binugtakan nin wax sa ibabaw.” An mga garapgasap sa pinagkabitkabit na pidaso nin mga kahoy pinakinis paagi sa paglahid nin wax. Paagi sa sarong panurat, puedeng suratan an ibabaw kaini. Pagkatapos, puedeng paraon an isinurat digdi dangan puede na liwat suratan an pinakinis giraray na ibabaw kaini.

An librong Reading and Writing in the Time of Jesus nagsasabi: “An mga ipininta hale sa Pompeii, eskultura hale sa laen-laen na kabtang nin Imperyo nin Roma asin an aktuwal na mga sampol na nakotkot sa dakol na lugar poon sa Egipto sagkod sa Hadrian’s Wall [Amihanan na Britania] nagpapatunay na lakop an paggamit kan mga tabla.” An siring na mga tabla tibaad madaling nakua nin laen-laen na indibiduwal—mga negosyante, opisyal nin gobyerno, asin tibaad pati nin nagkapira sa mga Kristiano kan enot na siglo.

[Ritrato sa pahina 11]

Dalan ni Apio

[Ritrato sa pahina 11]

Tablang may wax na suratan nin sarong eskuela, ikaduwang siglo C.E.

[Credit Line]

May permiso kan British Library