▪ Nakaheling ka na daw nin mga belen o pasale sa entablado dapit sa tolong hade, o madodonong na lalaki, na nagbibisita sa bagong mamundag na omboy na si Jesus mantang nasa bahogan? Segun sa estorya, an Dios naggamit nin bitoon tanganing giyahan sinda pasiring sa kuadra sa Betlehem. Tuom pa ngani nin kadakol na aki an ngaran kan tolong hadeng idto​—⁠si Melchor, Gaspar, asin Baltazar. Pero, an popular daw na estoryang iyan kaoyon kan talagang sinasabi sa Biblia? Dai. Sala iyan sa nagkapirang detalye.

Enot, sairisay an mga lalaking idto? Sa orihinal na Griego, dai sinda inaapod sa Biblia na mga hade o madodonong na lalaki. Sinda mga mago, o astrologo. Malinaw na sinda nagsasagibo nin paganong pagtoodtood (divination) basado sa paghiro nin mga bitoon. Dai sinasabi sa Biblia an mga ngaran o an bilang kan mga nagbisita.

Ikaduwa, kasuarin nagbisita an mga lalaking idto? Bakong kan panahon na si Jesus omboy pa na nasa bahogan. Paano niato iyan naaraman? An kagsurat nin Ebanghelyo na si Mateo nagsabi: ‘Kan pagralaog sa harong naheling ninda an aking sadit kaiba kan saiyang ina na si Maria.’ (Mateo 2:11) Mangnohon na si Jesus bako nang bagong mamundag na omboy, kundi sarong “aking sadit.” Si Maria asin Jose mayo na sa kuadra; imbes, nasa harong na sinda kan panahon na idto.

Ikatolo, siisay an nagsugo kan “bitoon” na iyan tanganing giyahan an mga astrologo? Parateng itinotokdo kan mga lider nin relihion na an Dios an nagsugo kan “bitoon.” Iyo daw talaga? Girumdomon na an mga astrologo dai tolos giniyahan kan “bitoon” pasiring sa Betlehem. Imbes, giniyahan sinda kaiyan pasiring ki Hadeng Herodes sa Jerusalem. Sinabi ninda sa maimon asin poderosong paragadan na iyan an dapit sa pagkamundag ni Jesus asin nagin dahelan pa ngani ini na si Herodes maongis sa aki na magigin ‘Hade nin mga Judio.’ (Mateo 2:⁠2) May katusohan na sinabihan sinda ni Herodes na bumalik tanganing ipaaram sa saiya an eksaktong lokasyon kan aking ini, huli ta gusto daa niang tawan man ini nin onra. Dangan, an mga astrologo giniyahan kan “bitoon” pasiring ki Jose asin Maria. Kaya, huli sa ginibo kan mga astrologo, mapapahamak kutana an aki kun dai nag-interbenir an Dios. Marahay sana ta iyo. Anggoton nanggad si Herodes kan dai magbalik an mga astrologo, kaya nagboot siang gadanon an gabos na aking lalaki na dos anyos pababa na nasa Betlehem asin sa palibot kaiyan.​—⁠Mateo 2:⁠16.

Pag-abot nin panahon, si Jesus inapod ni Jehova na “namomotan kong Aki, na sa saiya naoogma ako.” (Mateo 3:17) Isip-isipa: An Ama daw na iyan na mamomoton asin matanos mapili nin paganong mga astrologo​—⁠mga nagsasagibo nin okulto na ipinagbabawal sa saiyang Ley​—⁠bilang mga mensahero nia? (Deuteronomio 18:10) Magamit daw sia nin bitoon tanganing giyahan sinda pasiring sa pinakapeligroso asin pinakapoderosong paragadan sa lugar na iyan, na an darang mensahe seguradong makakapukaw sa maimon na pagkaongis ni Herodes? Dangan, gagamiton daw nin Dios an iyo man sanang bitoon asin mga astrologo tanganing ipaaram an kinamumugtakan kan daing kalabanlaban niang aki?

Bilang halimbawa: Isinugo nin sarong matibay na komandante militar an pinakamaabilidad niang soldados sa sarong peligrosong misyon sa teritoryo kan kalaban. Ipapaaram daw nia sa kalaban kun haen an soldados na iyan? Siempre dai! Kaagid kaiyan, isinugo ni Jehova an saiyang Aki sa peligrosong kinaban na ini. Ipapaaram daw Nia sa maraot na si Hadeng Herodes kun haen an Saiyang Aki mantang ini sadit pa asin daing kalabanlaban? Nungka!

Kun siring, siisay an nagsugo kan “bitoon,” o garo bitoon na bagay na iyan? Bueno, siisay an interesado nanggad na maheling na magadan an aking si Jesus, tanganing dai na sia magdakula asin dai na maotob an katuyohan nia digdi sa daga? Siisay an naghihingoang ilagalag an mga tawo asin nagpapalakop nin kaputikan, kadahasan, asin garadanan? Ipinamidbid mismo ni Jesus kun siisay an “putikon, asin an ama” kan kaputikan, an saro na “paragadan magpoon sa kapinonan”​—⁠si Satanas na Diablo.​—⁠Juan 8:⁠44.