Nagigirumduman mo pa daw kan mamundag an aki mo? Siguradong gustuhon mo siyang kargahon. Pero, para sa mga magurang na arog ni Carlo asin Mia, nahaluan nin kahaditan an kaugmahan ninda kan maaraman nindang may hilang o diperensiya sa pisikal an saindang aki.

Igwa ka daw nin aking may diperensiya sa pisikal? Tibaad iniisip mo kun makakaya mo iyan. Dai ka mawaran nin paglaom. Nakaya iyan kan mga magurang na arog mo. Pag-ulayan ta an tulong kadipisilan na tibaad mapaatubang sa saimo asin kun paano makakatabang an kadunungan na makukua sa Bibliya.

Dakul na magurang an pinangluyahan nin buot kan maaraman nindang may hilang an aki ninda. “Kan sinabi sako kan mga doktor na may cerebral palsy an aki ming si Santiago, dai ako makapaniwala,” an sabi ni  Juliana na sarong ina sa Mexico. “Garo ako sinakluban nin langit asin daga.” Tibaad namatian nin iba an namatian nin Italianang ina na si Villana. “Pinili kong magkaaki maski ngani delikado para sa mga babaying nasa edad ko,” an sabi niya. “Ngunyan, kun an aki ko nagkakaproblema huli sa Down syndrome niya, nakokonsiyensiya ako.”

Kun nakakamati ka nin kawaran nin paglaom o pagkakonsiyensiya, isipon mong normal sana iyan. An hilang bakong kabtang kan orihinal na katuyuhan nin Diyos. (Genesis 1:27, 28) Dai niya linalang an mga magurang na may kakayahan na maako tulos an bagay na bakong natural. Kaya tibaad “magmundo” ka huli sa salud kan aki mo. Kaipuhan nin panahon para makapag-isip-isip asin maako an bago mong sitwasyon.

Paano kun binabasol mo an sadiri mo sa nagin kamugtakan kan aki mo? Tandaan na mayo nin siisay man na lubos na nakakasabot kun paano nakakaapektar sa salud nin sarong aki an erensiya, kapalibutan, asin iba pang bagay. Kun may tendensiya kang basulon an saimong agom, labanan an tendensiyang iyan. Mas marahay kun makikikooperar ka sa saiya asin makonsentrar sa pag-ataman sa aki nindo.—Parahulit 4:9, 10.

SUHESTIYON: Pag-adalan an kondisyon kan saimong aki. “Kaipuhan an kadunungan tanganing magkaigwa nin marahay na pamilya,” an sabi kan Bibliya, “asin kaipuhan an pakasabot tanganing mapakusog iyan.”—Talinhaga 24:3, New Century Version.

Dakul kang manunudan sa mga propesyonal sa medisina asin masasarigan na mga publikasyon. An pag-adal sa kondisyon kan saimong aki puwedeng ikumparar sa pag-adal nin bagong lengguwahe. Dipisil iyan sa inot, pero manunudan mo iyan.

Si Carlo asin Mia, na nasambitan sa kapinunan, naghagad nin impormasyon sa saindang doktor asin sa sarong organisasyon na nag-eespesyalisar sa kondisyon kan aki ninda. “Nakatabang ini samo na maintindihan bako sana an mga problemang mapapaatubang samo kundi pati an ‘positibong’ aspekto nin Down syndrome,” an sabi ninda. “Naaraman ming sa dakul na bagay puwedeng mabuhay nin normal an aki mi. Nakaranga nanggad ini samo.”

Tibaad namamati mong nangruruluya ka sa pag-asikaso sa may hilang mong aki. Si Jenney, sarong ina sa New Zealand, nagsabi, “Mga pirang taon pagkadiskubreng may spina bifida an aki ko, napapagal akong marhay saka napapahibi pag may ginigibo pa akong ibang trabaho sa harong.”

An saro pang kadipisilan iyo na garo baga mayo kang makaulay. Si Ben igwang aki na may muscular dystrophy asin Asperger’s syndrome. Sabi ni Ben, “Dai talaga maiintindihan kan kadaklan an inaagihan mi.” Tibaad gustuhon mong may makaulay, pero kadaklan sa amigo mo marahay an salud kan mga aki. Kaya, nag-aalangan kang sabihon sainda an namamatian mo.

SUHESTIYON: Maghagad nin tabang asin kun may mag-alok, akuon iyan. Si Juliana, na nasambitan sa inutan, nag-admitir, “Kun beses nasusupog kaming mag-agom na maghagad nin tabang.” Pero, sabi pa niya, “Narealisar ming kaipuhan mi nin tabang. Pag tinatabangan kami kan iba, pagmati mi dai kami nagsosolo.” Kun an dayupot mong amigo o kapamilya mag-alok na bantayan an saimong aki sa pagtiripon-tipon o sa Kristiyanong pagtiripon, mapagpasalamat na akuon iyan. ‘An katuod namumuot sa gabos na panahon,’ an sabi sa Bibliya, ‘asin tugang siyang minadamay sa oras nin kasakitan.’—Talinhaga 17:17, An Marahay na Bareta Biblia.

Ingatan an saimong salud. Kun paanong an ambulansiya dapat na regular na kargahan nin gasolina tanganing padagos na makahatod nin mga pasyente sa ospital, dapat mo man ibalik an kusog mo paagi sa tamang nutrisyon, ehersisyo, asin pahingalo tanganing padagos mong ikatao an pag-ataman na maninigo sa saimong aki. Arog kaini an sabi ni Javier na may aking pilay: “Dai makalakaw an aki ko, kaya kaipuhan kong magkakan nin tama ta ako an nagbubuhat saiya. Ako an garo bitis niya!”

Paano ka magkakapanahon na asikasuhon an saimong salud? May mga magurang na nagsusurusalida sa pag-ataman sa aki ninda. Kaya an saro nakakapahingalo o naaasikaso an iba pang personal na pangangaipo. Kaipuhan mong kuanon an panahon sa mga aktibidad na dai man gayong importante. Puwedeng magin dipisil ini. Pero arog kan sabi ni Mayuri na sarong ina sa India, “Sa kahaluyan, magigin rutina mo na iyan.”

Makipag-ulay sa sarong mapagtitiwalaan na amigo. Dawa an mga amigo mo mayo nin aking may hilang,  puwede sindang magdangog na may pakikidamay. Puwede ka man mamibi sa Diyos na Jehova. Makakatabang daw talaga an pamibi? Si Yazmin may duwang aki na may cystic fibrosis. Sinabi niya, “May mga oras na garo ako natitilok sa grabeng stress.” Pero, sabi pa niya: “Namimibi ako ki Jehova para sa tabang asin kusog. Tapos, namamati kong garo kaya ko na iyan.”—Salmo 145:18.

An hilang kan aki puwedeng makaapektar sa kun ano an kinakakan kan pamilya, sain sinda minaduman, asin gurano kadakul na panahon an ginagamit kan mga magurang sa lambang aki. Kaya, tibaad makamati an ibang aki na napapabayaan sinda. Saro pa, huling sibot-sibot sa pag-asikaso sa may hilang nindang aki, apektado an relasyon kan mag-agom. “Kun minsan, sinasabi kan agom ko na haros siya an naggigibo kan gabos na trabaho asin na mayo akong pakiaram sa aki mi,” an sabi ni Lionel, sarong ama sa Liberia. “Pagmati ko minemenos ako. Kaya minsan, natataraman ko siya nin makulog.”

SUHESTIYON: Para masiyerto mo sa gabos mong aki na importante sinda saimo, magplano nin mga aktibidad na ikinakaugma ninda. “Kun minsan, may ginigibo kaming espesyal para sa pinakamatua ming aki,” an sabi ni Jenney, na nasambitan sa inutan, “dawa magkakan sana kami sa paborito niyang restawran.”

Tanganing maprotektaran an relasyon nindong mag-agom, mag-ulay asin mamibing magkaiba. Si Aseem, sarong ama sa India na an aki may sarong klase nin epilepsy, nagsabi: “Maski ngani pagalon asin nadidisganar kaming mag-agom, sinisiyerto ming may panahon kaming magtukaw, mag-ulay, asin mamibi na magkaibanan. Kada aga, bago magmata an mga aki, pinag-uulayan mi an sarong bersikulo sa Bibliya.” An ibang mag-agom nag-uulay nin pribado bago magturog. An pribadong pag-uulay asin sinserong pamimibi mapakusog sa saindong pag-aguman sa panahon na grabe an problema. (Talinhaga 15:22) Arog kan sinabi nin sarong mag-agom, “an nagkapira sa pinakamemorable ming pag-ibanan nangyari sa pinakamasakit na mga panahon.”

Nanuga an Bibliya na madali nang halion nin Diyos an gabos na hilang asin diperensiya sa pisikal na nagpapasakit sa mga aki asin gurang. (Kapahayagan 21:3, 4) Sa panahon na iyan, ‘mayong nag-eerok na masabi: “May hilang ako.”’ *—Isaias 33:24, An Banal na Biblia.

Miyentras tanto, puwede kang magin mapanggana bilang magurang kan aki na may diperensiya sa pisikal. “Dai madisganar kun garo baga bakong marahay an gabos na nangyayari,” an sabi ni Carlo asin Mia, na nasambitan sa inutan. “Magkonsentrar sa marahayon na mga bagay manungod sa saimong aki, huling dakul iyan.”