ANO an namamatian mo pag naiisip mo an paggurang? Dakul an nahahadit, napupurisaw, asin natatakot pa ngani. Negatibo kaya an parating naiisip sa paggurang, arog kan kurubot na kublit, maluyang hawak, pagkamalilingawon, asin hirilangon.

Pero, iba-iba an naeeksperyensiyahan kan mga tawo sa paggurang. An iba medyo makusog pa an hawak asin alisto pa an isip dawa gurang na. Huli sa pag-uswag sa medisina, nabubulong o nakokontrol kan iba an grabeng hilang. Kaya sa ibang nasyon, nagdadakul an nabubuhay nin mas halawig asin may marahay na salud.

Nakakaeksperyensiya man o dai nin mga problema na konektado sa paggurang, gusto pa man giraray kan kadaklan na magin maugma sagkod sa paggurang. Paano? An sarong bagay, nakadepende iyan sa satong sabuot saka sa pagigin handang akuon asin atubangon an pagbabagong ini sa buhay. Makakatabang sa sato an simple asin praktikal na mga prinsipyo sa Bibliya.

MAGIN MAHUYO: ‘Yaon sa mga mahuyo an kadunungan.’ (Talinhaga 11:2) An sinabi digding ‘mga mahuyo’ puwedeng nanunungod sa mga may edad na na inaako na limitado na an magigibo ninda. Dai ninda iyan pigninigaran o binabaliwala. Si Charles, 93 anyos na taga Brazil, nagsabi: “Kun mabubuhay ka nin halawig, magurang ka talaga. Dai mo na maibabalik an panahon.”

Pero an pagigin mahuyo dai nangangahulugan nin pagkaigwa nin negatibong kaisipan na “Gurang na ako, kaya dai na akong pakinabang.” An arog kaiyan na sabuot nakakahali nin entusiyasmo. “Kun ika manluya sa panahon nin kasakitan, máluya ka man nanggad,” an sabi kan Talinhaga 24:10 (BPV). * Imbes, an mahuyong tawo nagpapahiling nin kadunungan, na ginigibo an saiyang pinakamakakaya.

Si Corrado, 77 anyos na taga Italia, madunong na nagsabi: “Kun patukad kang nagmamaneho, magkambiyo ka tanganing dai magadan an makina.” Iyo, kaipuhan gumibo nin mga pagliliwat kun naggugurang na. Nanudan ni Corrado saka kan agom niya na magin timbang sa mga gibuhon sa harong. Dai na sinda nagpaparasibot tanganing dai mapagal nin biyo sa maghapon. Realistiko man si Marian, 81 anyos na taga Brazil. “Nakanuod akong alalayan an sadiri ko,” an sabi niya. “Nagpapahingalo ako nin dikit bago an sunod na gibuhon kun kinakaipuhan. Nagtutukaw-tukaw ako o naghuhuruhigda tanganing magbasa o magdangog nin musika. Inako kong dai ko na magigibo an arog kan dati.”

MAGIN TIMBANG: ‘An mga babayi magsamno nin gubing na mabini, na may kasupganan asin kamayukudan.’ (1 Timoteo 2:9) An “gubing na mabini” digdi nagpaparisa nin pagigin timbang asin marahay na pagpili. Si Barbara, 74 anyos na taga Canada, nagsabi: “Hinihinguwa kong magin maayos asin malinig. Habo kong magin losyang huli sa kaisipan na ‘gurang na ako; mayo na akong pakiaram kun anong itsura ko.’” Si Fern, 91 anyos na taga Brazil, nagsabi: “Minsan, nagbabakal ako nin bagong bado ta nakakarahay man sa pagmati.” Kumusta man an may edad nang mga lalaki? “Hinihinguwa kong magin posturado, na nagsusulot nin malinig na bado,” an sabi kan 73 anyos na si Antonio na taga Brazil. Dapit sa personal na kalinigan, an sabi pa niya: “Nagkakarigos ako saka nag-aahit aroaldaw.”

Pero, importante na dai mahadit sa itsura sagkod sa punto na mawara na an ‘kamayukudan’ o tultol na isip. Si Bok-im, 69 anyos na taga South Korea, timbang an kaisipan kun dapit sa pagbado. Sabi niya: “Aram kong dai na bagay sako an ibang bado na isinusulot ko kan ako hoben pa.”

MAGIN POSITIBO: ‘Mapagal an lambang aldaw para sa nasasakitan, alagad an tawong maugma igwa nin nagdadanay na bangkete.’ (Talinhaga 15:15, BPV) Mantang nagkakaedad, tibaad makamati kamo nin negatibo pag nagigirumduman nindo kan hoben kamo saka makusog pa asin an dakul na bagay na nagigibo nindo kaidto. Natural sana iyan. Pero, hinguwahon na dai magpadaog sa arog kaiyan na sabuot. Kun pagpaparaisipon an nakaagi, mamumundo kamo asin madidisganar na gibuhon an kaya pa nindong gibuhon. Si Joseph, 79 anyos na taga Canada, positibo an kaisipan: “Hinihinguwa kong ikaugma an mga bagay na nagigibo ko pa, saka dai magsentir sa mga dai ko na nagigibo.”

An pagbasa saka pag-adal makakatabang man saindo na magin positibo asin pinapahiwas kaiyan an kaaraman nindo. Kaya sagkod sa makakaya nindo, maghanap nin mga pagkakataon na magbasa asin makanuod nin bagong mga bagay. Si Ernesto, 74 anyos na taga Pilipinas, nagpapasiring sa librarya asin naghahanap nin interesanteng mga libro na mababasa. “Gustong-gusto ko pa man giraray mag-adventure asin magpasyar sa ibang lugar paagi sa pagbasa,” an sabi niya. Dawa masakit, si Lennart, 75 anyos na taga Sweden, nag-adal pa nin ibang lengguwahe.

MAGIN MATINAO: “Magtao kamo, asin tatawan man kamo.” (Lucas 6:38) Ugalion na magtao sa iba kan panahon nindo asin materyal na mga bagay. Mamamatian nindo na may nagibo kamo saka magigin maugma kamo. Si Hosa, 85 anyos na taga Brazil, naghihinguwang makatabang sa iba dawa may pisikal na limitasyon. Sabi niya: “Inaapudan saka sinusuratan ko an mga amiga kong may hilang o pinangluluyahan nin buot. Kun minsan, pinapadarahan ko sinda nin simpleng regalo. Nagluluto man ako nin kakanon o naggigibo nin pandulsi para sa mga may hilang.”

Kun matinao kita, napapahiro an iba na magin matinao man. “Kun nagpapahiling ka nin pagkamuot sa iba, napapahiro sinda na mamutan saka padangaton ka,” an sabi ni Jan, 66 anyos na taga Sweden. Iyo, mahihiling sa tawong matinao an pagkamuot asin pagpapahalaga na ikinakaugma kan iba.

MAGIN MAINAMIGO: ‘An tawong mayo nin iniisip kundi an sadiri, dai [nakikiiba] sa kapwa; asin sasarungaton niya an lambang marahay na kaisipan nin iba.’ (Talinhaga 18:1, BPV) Tibaad kun minsan, gusto nindong magsolo, pero likayan na isuway an sadiri o dai na makipag-ulay. Si Innocent, 72 anyos na taga Nigeria, nauugmang makaibanan an mga amigo niya. “Nauugma akong makiiba-iba sa mga tawong lain-lain an edad.” Si Börje, 85 anyos na taga Sweden, nagsabi: “Hinihinguwa kong makaibanan an mga hoben. Kun nahihiling ko an kakusugan ninda, pagmati ko hoben giraray ako—dawa sa panglaog sana.” Paminsan-minsan, imbitaran an mga amigo nindo. Si Han-sik, 72 anyos na taga South Korea, nagsabi: “Iniimbitaran ming mag-agom sa pagtiripon-tipon o pamanggihan an mga amigo mi na lain-lain an edad—mga may edad saka hoben.”

An mainamigong tawo nakikipagkomunikar, asin sa pakikikomunikar kaipuhan na makipag-ulay asin magdangog sa kaulay. Magpahiling nin interes sa iba. Si Helena, 71 anyos na taga Mozambique, nagsabi: “Mainamiga ako saka nagpapahiling nin dignidad sa iba. Dinadangog ko an sinasabi ninda ‘nganing maaraman ko kun ano an nasa buot saka gusto ninda.” Si Jose, 73 anyos na taga Brazil, nagsabi: “Gustong makaiba kan mga tawo an saro na dinadangog an kaulay niya—saro na may empatiya saka interesado sa iba, nagtatao nin komendasyon sa tamang panahon, saka tataong magpangisi.”

Kun sinasabi nindo an nasa buot nindo, hinguwahon na an mga tataramon nindo ‘tinimplahan nin asin.’ (Colosas 4:6) Magin maginirumdom asin nakakapakusog.

MAGIN MAPAGPASALAMAT: “Magpasalamat kamo.” (Colosas 3:15) Pag tinatabangan kamo, apresyaron iyan. An pagpapasalamat nakakatabang na magkaigwa nin marahay na relasyon sa iba. “Dai pa sana nahahaloy, nagbalyo kaming mag-agom hali sa samong harong pasiring sa sarong apartment. Dakul kaming amigo na nagtabang samo. Dakulaon an pasasalamat mi sainda. Nagpadara kami nin mga kard nin pasasalamat na ginibo mi espesyalmente para sainda. Puon man kaidto, iniimbitaran mi an pira sainda na magkakan samo,” an sabi ni Marie-Paule, 74 anyos na taga Canada. Si Jae-won, 76 anyos na taga South Korea, nagpapasalamat sa pagpapasakay saiya pasiring sa Kingdom Hall. Sabi niya: “Nagpapasalamat akong maray sa gabos na tabang na ini kaya hinihinguwa kong magtao man nin pang-gasolina. Kun minsan, nagtatao ako nin simpleng regalo na may halipot na surat nin pasasalamat.”

Urog sa gabos, magin mapagpasalamat sa mismong buhay nindo. ‘Marahay pa an ayam na buhay kisa kan leon na gadan,’ an pagirumdom kan madunong na si Hading Solomon. (Parahulit 9:4) Iyo, kun may tamang sabuot saka handang makibagay, talagang posible na magin maugma sagkod sa paggurang.