Sinabi kan aki mo na pigbu-bully siya sa eskuwelahan. Ano an puwede mong gibuhon? Hagadon sa eskuwelahan na padusahan an bully? Tukduan an aki mo kun paano bumalos? Bago magdesisyon, pag-isipan an nagkapirang katotoohan manungod sa pambu-bully.

•  Ano an dapat kong maaraman manungod sa pambu-bully?

•  Paano ako makakatabang?

Ano an pambu-bully? An pambu-bully sarong nagpapadagos asin tuyong pangungulog sa pisikal o sa emosyon. Kaya, dai man diyan kabali an gabos na pang-iinsulto o pangungulog.

Kun taano ta mahalagang maaraman kun ano an pambu-bully: Ginagamit nin nagkapirang tawo an terminong “pambu-bully” para sa ano man na nakakapauyam na paggawi, gurano man iyan kasadit. Pero kun gigibuhon mong isyu an saradit na bagay, dai mo naririsa tinutukduan mo na palan an aki mo na dai niya kayang magresolber nin mga dai pagkasinabutan—sarong kakayahan na kaipuhan niya ngunyan asin pag nagin adulto na siya.

Prinsipyo sa Bibliya: “Dai ka tulos makulgan nin buot.”—Parahulit 7:9, NW.

Tandaan: Minsan ngani may mga sitwasyon na tibaad kaipuhan mong mag-interbenir, may mga sitwasyon na puwedeng magtao nin oportunidad sa aki mo na magin marigon asin madaling makibagay.—Colosas 3:13.

Paano kun sabihon kan aki mo na padagos siyang tuyong pigkukulgan?

• Mapasensiyang magdangog sa aki mo. Aramon (1) kun ano an nangyayari asin (2) kun taano ta pigbu-bully siya. Aramon nguna an gabos na detalye bago magkongklusyon. Tanganing maaraman an bilog na istorya, tibaad kaipuhan mong makipag-ulay sa maestra kan aki mo o sa mga magurang kan aki na pigsasabi kan aki mong nangbu-bully saiya.

  Prinsipyo sa Bibliya: ‘An minasimbag nin tataramon bago [madangog an aktuwal na detalye kaiyan], kamangmangan iyan asin makasusupog.’—Talinhaga 18:13.

• Kun pigbu-bully an aki mo, tabangan siyang masabutan na an reaksiyon niya puwedeng makaparahay o makapagrabe kan sitwasyon. Halimbawa, sinasabi kan Bibliya: ‘An mahuyong pagsimbag nakakahali nin kaanggutan, alagad an matarom na tataramon minapaurog kaiyan.’ (Talinhaga 15:1, BPV a) Iyo, an pagbalos puwedeng makapagrabe kan sitwasyon. Nagigin dahilan iyan na maggrabe an pambu-bully imbes na mabawasan.

  Prinsipyo sa Bibliya: “Dai magbalos nin maraot sa maraot o nin insulto sa insulto.”—1 Pedro 3:9.

• Ipaliwanag sa aki mo na an dai pagbalos dai man nangangahulugan na maluya siya. Sa kabaliktaran, ipinapahiling kaiyan na makusog siya huli ta dai siya nagpapakontrol sa iba. Garo niya man sana dinadaog an bully sa paaging siya mismo dai man nagigin bully.

  Lalo nang mahalaga na tandaan ini kan aki mo kun nakakaeksperyensiya siya nin cyberbullying. An pagbali sa “flame war”—pakikiiwal online—magtatao lang nin dahilan sa nambu-bully na magpadagos sa ginigibo niya, asin puwede pa nganing masahutan an aki mo na nambu-bully man siya! Huli kaiyan, kun minsan an pinakamarahay na reaksiyon iyo na mayo na lang—sarong taktika na posibleng marhay na makapapundo sa bully asin makontrol kan aki mo an mga bagay-bagay.

  Prinsipyo sa Bibliya: ‘Nagagadan an kalayo kun mayo nin gatong.’—Talinhaga 26:20, BPV.

• Sa nagkapirang kamugtakan, puwedeng likayan kan aki mo an partikular na mga tawo asin an mga lugar na puwede siyang ma-bully. Halimbawa, kun aram niya kun sain posibleng marhay na yaon an sarong tawo o grupo, puwede siyang makalikay sa problema kun sa ibang dalan na lang siya maagi.

  Prinsipyo sa Bibliya: ‘Nahihiling kan madunong an nagdadangadang na [peligro] asin [minatago] siya; alagad [minadiretso sana] an mangmang kaya nahuhulog siya sa kapahamakan.’—Talinhaga 22:3, BPV.

PURBARAN INI: Tabangan an aki mo na pag-isipan na marhay an mga bentaha asin disbentaha kan mga puwede niyang gibuhon. Halimbawa:

• Ano an puwedeng mangyari kun dai niya na sana iintindihon an bully?

• Paano kun kusog-buot niyang sasabihan an bully na magpundo na?

• Paano kun isumbong niya sa eskuwelahan an pambu-bully?

• Mapapapundo niya daw an bully kun magigin mainamigo siya o mapagpangisi?

Personal man o online an pambu-bully, magkakalain an lambang sitwasyon. Kaya makipagtabangan sa saimong aki na makahanap nin praktikal na solusyon. Siyertuhon sa saiya na susuportaran mo siya sagkod na matapos an problemang ini.

Prinsipyo sa Bibliya: ‘An [tunay na] katuod namumuot sa gabos na panahon, asin tugang siyang minadamay sa oras nin kasakitan.’—Talinhaga 17:17, BPV.