Ilingi line, abacaice balaba no bumi ubusuma e lyo na maka aya kucita ifintu. Lelo, abacaice bamo balalwalilila. Bushe na iwe ulalwalilila? Nga ulalwalilila, nalimo walasansamushiwa nga wabelenga ilyashi lya kwa V’loria, ilya kwa Justin, ne lya kwa Nisa​—bonse batatu ni Nte sha kwa Yehova. Mona ifyo bashipikisha amalwele yabo ayakalamba.

•  V’loria

•  Justin

•  Nisa

 Ilyo nali ne myaka 14, nalilwele ubulwele bwa fibromyalgia. Kabili ilyo nakumenye imyaka 20, nalwele arthritis, lupus, no bulwele bwa Lyme. Cilangafya ukucita fyonse ifyo mfwaya ukucita pantu lyonse umubili waba fye uwanaka. Limo naleba no bulebe ukutendekela mu musana no kuya pa nshi kabili nale-endela mu ncinga ya balemana.

 Icinkalifya sana ukucila pa malwele yandi kulunguluka nkwata nga nafilwa ukucita utuntu utwa-anguka pamo nga ukulemba nelyo ukukupukula pali jar. Nga namona abana bale-enda naleyipusha nati mulandu nshi ine mfililwa ukwenda. Naleumfwa ububi, nalemona kwati te kuti ncite nangu fimo ifyalondoloka.

 Nomba ndatasha sana pantu ba lupwa lwandi na bamunyinane aba mu cilonganino ca Nte sha kwa Yehova balangafwa. Aba bwananyina abo nongana nabo balampempula libili libili, icilenga ukuti nilatalalilwa. Bamo balanjitako nga baleangalila capamo, nangu ca kuti tacanguka ukumfumya pa ncinga ya balemana no kunjingisha mu motoka e lyo no kumfumya mu motoka ukumbwesesha pa ncinga.

 Abakalamba abo tulongana nabo balenkoselesha sana pantu bena balishiba ifyo umuntu omfwa nga alelwalilila. Balingafwile ukuleka ukusakamikwa no kuleka ukumfwa ububi nga ndefilwa ukucita ifyo bambi bacita. Nga ndi ku kulongana nelyo mu mulimo wa kushimikila e lyo mba sana ne nsansa. (AbaHebere 10:25) Pali utu tushita, ndamona ukuti nangu ca kuti ndalwalilila, nshapusana na bantu bambi.

 Lyonse ndebukisha ukuti Yehova alatupeela ifyo tulekabila pa kuti tuleshipikisha. Ku ca kumwenako, Baibolo itila nelyo umubili wesu wile ulepwa, mu kati mwena “tulalengwa cipya cipya cila bushiku.” (2 Abena Korinti 4:​16) Ifi fine e fyo ng’umfwa!

 Ifyo ulingile ukutontonkanyapo: Nga ca kuti walilwala ubulwele ubukalamba, mulandu nshi cacindamina ukupanga icibusa na bambi? Nga ca kuti waliba no bumi ubusuma, kuti uleafwa shani abalwalilila?​—Amapinda 17:17.

 Naliponene pa nshi kabili nalifililwe ukwima. Mu cifuba mwalifinine ica kuti nalefilwa no kusela. Balimbutushishe ku cipatala. Pa kubala, badokota balifililwe ukusanga ubulwele. Pa numa ya kupona imiku iingi, balinsangile no bulwele bwa Lyme.

 Ubulwele bwa Lyme bwalikete sana kuli bongobongo, umungololo, no bushipa. Na kuba, napali ino ine nshita ndakanka sana, nangu ca kuti napapita imyaka iingi apo bansangile no bu bulwele. Kulaba inshita ilyo umubili ukalipa sana nelyo lintu iminwe ikalipa icibi ica kuti ndafilwa no kuyolola. Ng’umfwa kwati mu mfyumfyu muli indalawa.

 Naletontonkanya ukuti, ‘Ndi mwaice sana uwa kulalwalilila,’ kabili ici calenkalipa sana. Nalelilila kuli Lesa cila bushiku no kumwipusha ati, “Cinshi ndeculila umusango yu?” Natendeke no kumona kwati Lesa alindekeleshe. Lelo natontonkenye pali Yobo. Yobo taishibe bwino umulandu alekwatila amafya ayengi, na lyo line alitwalilile ukucetekela Lesa. Nga ca kuti Yobo uwakwete amafya ayengi kuti acita ifi, ninshi na ine kuti nacita cimo cine.

 Baeluda mu cilonganino cesu balangafwa sana. Lyonse balampempula no kunjipusha ifyo ndeumfwa. Baeluda bamo banjebele ati ndebatumina foni lyonse ilyo ndefwaya aba kulanda nabo, nangu bwile shani. Ndatasha sana Yehova pa kumpela ba cibusa ba musango yu!​—Esaya 32:​1, 2.

 Limo nga twalwala amalwele ayakalamba, tulalaba icishinka icacindama​—ica kuti Yehova aleshiba ifyo tulepitamo. Baibolo itila: “Poosa icisendo cobe pali Yehova, na o akakukosha.” (Amalumbo 55:22) Ifi e fyo ncita cila bushiku.

 Ifyo ulingile ukutontonkanyapo: Bushe abantu aba kutemwa kuti bakwafwa shani ukushipikisha ubulwele ubukalamba?​—Amapinda 24:10; 1 Abena Tesalonika 5:​11.

 Ilyo nacilile imyaka 12, balinsangile no bulwele bwa Marfan syndrome​—ubulwele ubwikata mu mfyumfyu, ubulenga amaka mu mfyumfyu yapwa. Ubulwele bwa Marfan syndrome kuti bwaikata no mutima, amenso, ne filundwa fimbi ifyacindama. Nshikalipwa cila bushiku, lelo nga canjikata ndakalipwa nga nshi.

 Ilyo bansangile no bu bulwele, nalililile icibi. Nalisakamene ukuti nshakalecita ifintu fyonse ifyo natemwa. Ku ca kumwenako, nalitemwa sana ukucinda, kabili ukutontonkanya ukuti nkaleka ukucinda nelyo fye ukwenda pa mulandu wa bukali, kwanengele ndetiina sana inshita ya ku ntanshi.

 Nkashi inandi alengafwa sana. Alingafwile ukuleka ukuililila ubulanda. Anjebele ati nshilingile ukuba no mwenso, pantu kuti walenga ndesakamikwa sana. Na kabili, alenkoselesha ukuba no mute wa kupepa, pantu Yehova fye e waishibe bwino fyonse ifyo nalepitamo.​—1 Petro 5:7.

 Ilembo limo ilinkoselesha sana lya Amalumbo 18:6, ilitila: “Mu kucula kwandi nalelilila kuli Yehova, kabili kuli Lesa wandi e ko nalekuutila. Mwi tempele lyakwe aumfwile ishiwi lyandi, ne nkuuta yandi kuli ena yafikile mu matwi yakwe.” Ili lembo lyalingafwile ukwiluka ukuti nga napepa kuli Yehova, ukulomba ukuti angafwe ukushipikisha, akang’umfwa no kungafwa. Kabili lyonse alangafwa.

 Nalisambilila ukuti tacabipa ukumfwa ububi nangu fye kufulwa nga tuli na macushi pantu ukumfwa ifi takwalubana​—cikulu fye tatulekele fyatusakamika nelyo fyakuma bucibusa bwesu na Lesa. Te ulenga tulecula, kabili takatulekeleshe nga twatwalilila ukumutangisha mu bumi bwesu.​—Yakobo 4:8.

 Ifyo ulingile ukutontonkanyapo: Bushe Lesa e o tufwile ukupeela umulandu nga tulecula?​—Yakobo 1: 13.