Tinikeni pa kuti muye ku filimo

27 SEPTEMBER, 2018
IFILECITIKA MWI SONDE LYONSE

Ubuteko bwa Slovakia Bwafuuta Umulandu Bwapeele ba Martin Boor pa Numa ya Myaka 90

Ubuteko bwa Slovakia Bwafuuta Umulandu Bwapeele ba Martin Boor pa Numa ya Myaka 90

Ba Martin Boor balibakakile imyaka 90 iyapita pantu balikeene ukwingila ubushilika pa mulandu ne fyo basuminemo. Nomba pa 18 September, 2015 ubuteko bwa Slovakia bwalifuuta umulandu bwasangile ukuti tabakwete umulandu wa kubakilapo. Kwaliba imilandu iyapala iyi umo ubuteko bwa Slovakia bwayalula ifyo bwapingwile kale. Nomba umulandu wa ba Martin Boor e wakokola sana pa milandu bapingula mu filye uwa muntu bakakile pa mulandu wa kukaana ukwingila ubushilika.

Babakaka pa Mulandu wa Kuti Balishipile

Icikope ca ba Martin Boor ilyo babekete fye.

Ilyo ba Martin bali ne myaka 17 mu 1920 e lyo baishileba Abasambi ba Baibolo nga fintu Inte sha kwa Yehova balebeta pali ilya nshita. Mu October 1924, babebele ukuyaingila ubushilika. Nomba pa mulandu ne fyo basuminamo balikeene ukwingila ubushilika nelyo ukulapa umulapo wa bushilika. Ici calengele abalashi bamone kwati nalimo balipena, e ico babatwele ku cipatala pa kuti babapime bamone nga balipena. Basangile ukuti munyinefwe Boor tapenene iyo, abalemupima batile “ifyo asuminamo te fya kwelenganya fye.”

Apo ba Martin bali fye bwino, pa 2 April, 1925, icilye capingwile ukuti ukukaana ukwingila ubushilika mulandu uukalamba sana. Uyu mwaume wacaice uwakwete no mukashi ali uwashipa ilyo bamupingwile ukukakwa pa myaka ibili, muli iyo myaka bali no kulamubika mu kamuputule eka, e lyo tabali na kulamupeela ifya kulya lyonse. Na lyo line, ba Martin tabapwilemo ne myaka ibili mu cifungo.pa 13 August, 1926 balibafumishe pa mulandu wa kuba ne mibele iisuma.

Ifyo Akabungwe ka ECHR Kapingwile Fyalengele Balule Ubupingushi Bapingwile ba Boor

Ba Boor bafwile pa 7 January, 1985. Balupwa wabo babalilepo ukulemba ku cilye ukuti bafuute umulandu bapeele ba Boor pa muku wa kubalilapo mu 2004 lelo tapali ifyacitike. Pa numa ya myaka 7, balombele icilye ca County Court Bratislava I ukupituluka mu mulandu pa numa ici cilye cakonkele ubupingushi bwa cilye ca ku bulaya ica European Court of Human Rights (ECHR) mu mulandu wa ba Bayatyan (Bayatyan v. Armenia) umo icilye catile ifyaba mu lupapulo lwa European Convention on Human Rights lulacingilila abakaana ukwingila ubushilika. Ku ca bulanda ifilye fya muli ici calo fyalikeene ukwalula ubupingushi fyapingwile ba Martin nangu ca kuti kwali imilandu ine ine iyakwalwila ubupingushi. Ifintu fyayalwike fye ilyo bapitulwike mu mulandu na umbi uwa muntu uwakeene ukwingila ubushilika.

Ubupingushi Ubwacindama nga Nshi: Umulandu wa ba Vajda

Nga filya fine umulandu wa ba Martin Boor wali, e fyo no mulandu wa ba Vajda nabo wali, nabo ni Nte ya kwa Yehova abakeene ukwingila ubushilika. Babakakile mu 1959 na mu 1961 ilyo ubuteko ba Komyunisti bwaleteka. Pa 13 March 2014 icilye icikalamba mu Slovak Republic ica Constitutional Court capingwile ukufuuta umulandu wa ba Imrich ukulingana ne fyaba mwi funde lya Czechoslovak Law No. 119/1990 Coll. Ililanda pa kufuuta umulandu wa muntu maka maka abo balekaka ilyo ubuteko bwa Komyunisti bwaleteka. Mu mulandu wa ba Imrich Vajda, icilye ca Constitutional Court pa muku wa kubalilapo calilandile pa fyo ubuteko bwa Slovakia bulingile ukukonka ifyo akabungwe ka ECHR kapingwile mu mulandu wa ba Bayatyan, catile ukulingana na mafunde abo bakakile pa mulandu wa kukaana ukwingila ubushilika balingile ukufuuta imilandu yabo.

Ifyo bapingwile umulandu wa ba Vajda fyalilenga balupwa wa ba Martin Boor ukutwala umulandu ku cilye ca County Court Bratislava I pa kuti icilye cifuute umulandu wabo. Icilye calisumine ukubombela pa mulandu wabo kabili calyalwile ubupingushi pa 18 September, 2015. E ico pa numa ya myaka 90 ukutula apo bakakile ba Martin ne myaka 30 ukutula apo bafwilile, balisuka bafuuta umulandu babapeele.

Ifyo akabungwe ka ECHR kapingwile mu mulandu wa ba Bayatyan na ifyo icilye cikalamba ica Constitutional Court mu mulandu wa ba Vajda fyalilenga babombele pa lufyengo ulwacitike imyaka iingi ku numa. Ukufika pali nomba, Inte sha kwa Yehova 51 abo bakakile ukufuma mu 1948 ukufika mu 1989 ifilye fya mu Slovakia fyalifuuta imilandu yonse iyo babapeele.