Akabungwe ka UN Human Rights Committee kalipeela ubuteko bwa calo ca South Korea umulandu pali filya balekaka abantu ukwabula ukukonka ifunde. Abo balekaka, bantu abakaana ukwingila ubushilika pa mulandu ne fyo basuminamo. Uyu e muku walenga 5, uo aka akabungwe kapeela icalo ca South Korea umulandu umo wine, lelo uyu e muku wa kubalilapo aka akabungwe kalandile ukuti takwaba ifunde ilisuminisha ukukaka umuntu uukana ukwingila ubushilika. *

Pa miku 4 ilyo aka akabungwe kapingwile imilandu iyakumine abantu 501 abalekaana ukwingila ubushilika pa mulandu ne fyo basuminamo, kalandile ukuti icalo ca South Korea calebekala pa nsambu bakwata isha kuipingwila pa fintu, ukukonka ifyo kampingu yabo yabeba, e lyo ne nsambu sha kupepa nga fintu Icipande 18 ica lupapulo lwa International Covenant on Civil and Political Rights (ICCPR) cilanda. Umuku wa kulekeleshako ilyo aka kabungwe kalepingula pali uyu mulandu wakumine ba Nte abalumendo * 50, pali ni pa 15 October mu 2014, kabili basabankenye ifyo bapingwile pa 14 January mu 2015. Aba muli aka akabungwe balandile ukuti ifi bakakile aba abalumendo nangu ca kuti balikwata insambu sha kucita ifyo bacitile, ubuteko bwalitobele ne funde lya mu Cipande 9 ica lupapulo lwa ba ICCPR icakaanya ukubika umuntu mu cifungo ukwabula ukukonka ifunde, kabili ubuteko bulingile ukubafuta pa fyo bwacitile. Aka akabungwe kalandile no kuti “ili ifunde lifwile no kukonkwa nga ca kuti umuntu bamufyenga nelyo bamupeela umulandu uo bashacilinga ukumupeela.” Mu kulekelesha balandile no kuti “ukukaka umuntu pa mulandu wa kucita ifyo asuminamo nelyo pa mulandu wa kukonka ifyo kampingu yakwe ilemweba, mulandu ukulingana ne cipande 18 ica ulu ulupapulo.”

Akabungwe ka ICCPR kaebele aba mu buteko bwa ku South Korea ukufuuta imilandu yonse iya ba Nte 50 e lyo no kubafuta pa kubakaka ukwabula ukukonka ifunde. Aka akabungwe kalandile no kuti ubuteko “bulingile ukupanga ifunde ilipeela ubuntungwa abantu abashifwaya ukwingila ubushilika.” Mu nshiku fye 180 ukufuma ilyo bapingwile ifi, “ubuteko bwa South Korea bulingile ukulanda ifyo bucitilepo pa kulanga ukuti bulekonka ifyo akabungwe kapingwile.”

Icalo ca South Korea cilanda ukutila te kuti balesuminisha abantu ukukanaingila ubushilika pantu nga bacita ifi kuti bafilwa ukuicingilila ku balwani, kabili balanda no kuti abantu balifilwa ukusuminishanya pali uyu mulandu. Pa muku walenga 5, akabungwe kalikaana ifyo ubuteko bwalandile kabili kalibwekeshepo ukulanda ifyo kalandile mu 2006. Aka akabungwe kalandile no kuti icalo ca South Korea califilwa “ukulondolola bwino bwino ubwafya bwingabako nga ca kuti tabalepatikisha abantu ukwingila ubushilika pa mulandu ne fyo basuminamo.” Akabungwe kalandile ukutila pa kuti mu calo mube umutende, “ubuteko bufwile ukucindika insambu sha bantu bonse abakaana ukucitako fimo pa mulandu ne fyo basuminamo.” Ici e calengele akabungwe kalande ukuti icalo ca South Korea tacakwata insambu sha kubika umuntu mu cifungo pa mulandu fye wa kuti nakaana ukwingila ubushilika.

Nangu ca kuti icalo ca South Korea caingile mu kabungwe ka ICCPR mu 1990, tacikonka ifunde ilyo aka akabungwe kabikako ilya kukanakaka abantu abakaana ukwingila ubushilika pa mulandu ne fyo basuminamo. Na kuba, cila mwaka ubuteko bwa calo ca Korea bulakaka ba Nte abacaice abengi. Akabungwe ka UN Human Rights Committee kalalandilako abantu mu South Korea abakaana ukwingila ubushilika pa mulandu ne fyo basuminamo. Nalimo nga papita inshita ubuteko bukaleka ukukaka abantu ukwabula ukukonka ifunde kabili bukabikako amafunde ayakalasuminisha abantu abashifwaya ukwingila ubushilika ukulabombako imilimo imbi.