MULELOLA!

Abantu Abengi nga Nshi Nabafulumuka mu Calo ca Ukraine

TINIKENI

Pa 24 February 2022, icalo ca Russia calisaansa icalo ca Ukraine. Ici nacilenga abantu abengi nga nshi baba mu busanso kabili balefwaya ukufulumuka mu calo bwangu bwangu. a

“Amabomba yalepuulika. Twali no mwenso icine cine ica kuti te kuti tukwate na mashiwi ya kubomfya pa kulondolola. Ilyo twaumfwile ukuti kuli ishitima ililesenda abantu ukubafumya mu calo, twapingwilepo ukufumamo. Twalishile fyonse ifyo twakwata pantu cila muntu alingile fye ukusenda icola cimo ica kupapa. Twasendele fye ifipepala ifyacindama, umuti, amenshi e lyo no twa kulya utwa-anguka. Twalishile fyonse no kubutukila ku citesheni ninshi amabomba yalepuulika.”—E fyalandile ba Nataliia, aba ku Kharkiv, mu Ukraine.

“Twalemona kwati inkondo te kuti itendeke mpaka ilyo batusanshile. Naumfwile amabomba yapuulika mu ncende shimo mu musumba kabili amawindo yalesunkana. E ico nalifulumwike, nasendele fye ifyo nalekabila sana. Nafumine pa ng’anda ulucelo kuma 8 koloko, naninine ishitima ilyaleya ku Lviv, pa numa naninine basi iyaleya ku calo ca Poland.”—E fyalandile ba Nadija, aba ku Kharkiv, mu Ukraine.

Muli cino cipande

Cinshi cilengele abantu balefulumuka mu Ukraine?

Pa mulandu wa kuti icalo ca Russia calisaansa icalo ca Ukraine, abena Ukraine balebutukila ku fyalo fimbi. Na lyo line, Baibolo yalilanda bwino icilelenga imbutushi ukufula:

Amabuteko ya bantunse mwi sonde lyonse yalifilwa ukupeela abantu ifyo bakabila. Ilingi line amabuteko yalabomfya amaka yakwata ku kutitikisha abantu no kubapatikisha ukucita ifyo yalefwaya.—Lukala Milandu 4:1; 8:9.
Satana Kaseebanya, “kateka wa ici calo” e ulelenga ifyabipa ukucitikila abantunse, e mulandu wine Baibolo ilandila ukuti: “Icalo conse calaala mu maka ya mubifi.”—Yohane 14:30; 1 Yohane 5:19.
Ukulunda pa mafya ayacusha abantu pa myaka iingi, pali ino nshita tuleikala ‘mu nshiku sha kulekelesha ishayafya nga nshi’ nga fintu Baibolo yasobele. (2 Timote 3:1) Ifintu fimo ifilecitika pamo nga inkondo, ifinkukuma, ifipowe, e lyo ne fikuko filelangilila ukuti tuli mu nshiku sha kulekelesha. Kabili ifi e filelenga abantu ukubutukila ku fyalo fimbi.—Luka 21:10, 11.

Ni kwi imbutushi bengasanga isubilo?

Baibolo itila Kabumba wesu Yehova, b ni Lesa uwatemwa imbutushi na bantu abafulumuka mu mayanda yabo kabili u-ubomfwila uluse. (Amalango 10:18) Alilaya ukuti akapwisha amafya ayo imbutushi bakwata ukubomfya ubuteko bwa ku muulu, e kutila Ubufumu bwa kwa Lesa, ubukafumyapo amabuteko ya bantunse. (Daniele 2:44; Mateo 6:10) Yehova akabomfya Ubufumu bwakwe pa kufumyapo Satana Kaseebanya. (Abena Roma 16:20) Ubu Ubufumu bukalateka isonde lyonse, kabili bukafumyapo imipaka ya fyalo iilenga abantu bafilwa ukwikatana. Abantu mwi sonde lyonse bakaba ulupwa lumo ulwaikatana. Takuli umuntu nangu umo uukafulumuka mu ng’anda yakwe, Baibolo yalilaya ukuti: “Bakekala umuntu onse mwi samba lya mwangashi wakwe, na mwi samba lya mukunyu wakwe, tapakabe no wa kubatiinya; pantu akanwa ka kwa Yehova wa mabumba nakasosa.”—Mika 4:4.

Ubufumu bwa kwa Lesa e bwingapwisha fye amafya ayalenga abantu balebutukila ku fyalo fimbi. Yehova akafumyapo amafya ayalenga abantu ukuba imbutushi. Moneni fimo ifyo akafumyapo:

Inkondo. “[Yehova] alelenga inkondo ukupwa” (Amalumbo 46:9) Pa kuti mwishibe ifyo Lesa akacita pa kuti akapwishe inkondo, belengeni icipande citila “Bushe Umutende pa Calo Ukesa Shani?”
Umutitikisha no bunkalwe. “[Yehova] akalubula imyeo yabo ukufuma ku ba mutitikisha na ku ba bunkalwe.” (Amalumbo 72:14) Pa kuti mumone ifyo abantu ababa ne mibele yabipa bengaluka, belengeni icipande citila “Ifyo Twingacita pa Kuleka Ukuba no Lupato.”
Ubupiina. “[Yehova] akapususha umulanda uulekuuta mutuule.” (Amalumbo 72:12) Pa kuti mwishibe ifyo Lesa akafumyapo icilenge ubupiina, belengeni icipande citila “Bushe Kukabala Akuba Inshita Ilyo Imikalile ya Bantu Bonse Ikalingana?”
Ifipowe. “Ingano shikafula nga nshi pano isonde.” (Amalumbo 72:16) Pa kuti mwishibe ifyo Lesa akacita pa kuti kwikaba umuntu nangu umo uwa kwikala ne nsala moneni icipande citila “A World Without Hunger?”

Bushe Baibolo kuti ya-afwa imbutushi muno nshiku?

Ee. Baibolo tailanda fye pa fingalenga imbutushi baba ne subilo lya kuti ifintu fikawama ku ntanshi, lelo ilabafwa no kwishiba ifyo bengacita nga bakwata amafya na pali ino ine nshita.

Ishinte lya mu Baibolo: “Uushaishiba atetekela fye fyonse ifyo aumfwa, lelo uwacenjela alalolekesha apo alenyanta.”—Amapinda 14:15.

Umwalola aya mashiwi: Muletontonkanya pa mafya mwingakwata ne fyo mwingacita pa kuti muicingilile. Mulecenjela pa kuti ifipondo tafimupitile pa mano pantu fileshiba ukuti imbutushi shumfwa ukuti tashacingililwa kabili tashishiba ifya kucita.

Ishinte lya mu Baibolo: “Pa kuba ne fya kulya ne fya kufwala no mwa kwikala, tuteke imitima kuli ifi fine.”—1 Timote 6:8.

Umwalola aya mashiwi: Mwilabika sana amano ku kukwata ifyuma. Nga namuteka umutima ku fyo mukwete mukaba ne nsansa.

Ishinte lya mu Baibolo: “E ico, fyonse ifyo mufwaya abantu ukuti balemucitila, e fyo na imwe mulebacitila.”—Mateo 7:12.

Umwalola aya mashiwi: Muleba abatekanya kabili aba cikuuku. Iyi mibele ikalenga abantu ku ncende mwaya bakamucindike no kumutemwa.

Ishinte lya mu Baibolo: “Mwilabwesesha ububi pa bubi.”—Abena Roma 12:17.

Umwalola aya mashiwi: Mwilaleka ubukali bwalenga mwalafwaya ukulandula abalemucusha. Ukucita ifi kuti kwalenga fye ifintu fyabipilako.

Ishinte lya mu Baibolo: “Muli fyonse ndi na maka pantu kuli uulenkosha.”—Abena Filipi 4:13.

Umwalola aya mashiwi: Mulebika ifya kwa Lesa intanshi kabili mulepepa kuli ena. Ukucita ifi kuti kwalenga mwaba na maka ya kushipikisha amafya.

Ishinte lya mu Baibolo: “Mwisakamikwa nangu kamo, lelo muli fyonse lekeni ifyo mulelomba fishibikwe kuli Lesa mu kupepa no kupapaata pamo no kutootela; no mutende wa kwa Lesa uwacila amatontonkanyo yonse ukalinda imitima yenu na matontonkanyo yenu.”—Abena Filipi 4:6, 7.

Umwalola aya mashiwi: Mulelomba Lesa ukuti alemupeela umutende wa mu muntontonkanya te mulandu ne fyo ifintu fili. Moneni icipande citila “Abena Filipi 4:6, 7—“Mwilasakamikwa na Kamo.”

a Pa numa ya bushiku bumo ukutula apo icalo ca Russia casanshile icalo ca Ukraine, akabungwe ka United Nations High Commissioner for Refugees (UNHCR) katile abantu abalafulumuka balafulisha mu nshita fye iinono ukucila ifyo ciba lyonse. Mu nshiku fye 12, abantu ukucila pali 2 milioni balifulumuka mu Ukraine no kuya mu fyalo fya mupepi, e lyo bambi 1 milioni balifulumwike mu mayanda yabo kabili baleikala ku ncende shimbi mulya mwine mu calo.

b Yehova e shina lya kwa Lesa. (Amalumbo 83:18) Moneni icipande citila “Bushe Yehova Nani?”