Tinikeni pa kuti muye ku filimo

Tinikeni pa kuti mumone imitwe iilimo

DOMINICAN REPUBLIC

Umulimo wa Kushimikila Abantu Imbila Nsuma Watendeka

Umulimo wa Kushimikila Abantu Imbila Nsuma Watendeka

Umulimo wa Kushimikila Abantu Imbila Nsuma Watendeka

Pa Mulungu, pa 1 April, 1945, ba Lennart Johnson na bena mwabo ba Virginia, abapwishishe isukulu lya Gileadi balifikile mu musumba ukalamba uwa calo ca Dominican Republic uwa Ciudad Trujillo (pali nomba bawita abati Santo Domingo.) Aba bamishonari, e ba Nte babalilepo ukuya kuli ici calo icaishibikilwe ku cimfulunganya. * Lipoti yali muli 1946 Yearbook yatile: “Apo takwaba ba Nte kuli ici calo, abena Gileadi e bali no kupansa inshila.” Taleni tontonkanyeni: Takwali iofeshi lya musambo; takwali Amayanda ya Bufumu; twakwali ifilonganino. Bamishonari tabaishibeko nangu umo muli cilya calo, baishibeko fye panono ukulanda iciSpanish, kabili tabakwete ing’anda nangu fye kamupando. Cinshi bali no kucita?

Ba Lennart batile, “Ine no mwina mwandi twalesonkela umuputule pa Victoria Hotel kabili baletulipilisha amadola yasano cila bushiku, umo mwine ninshi muli ne ya fya kulya. Bulya bwine bushiku akasuba, twalitendeke isambililo lya Baibolo. Ifyo cali ni fi: Kwali abanakashi babili abo twalesambilisha Baibolo ku Brooklyn abatupeele amashina ya balupwa babo ne fibusa fyabo. Umo pali aba ali Dr. Green. Ilyo twamutandalile twailekumana no mwina mupalamano wakwe Moses Rollins. Pa numa ya kubalondolwela ifyo twaishibe amashina yabo na uko bekala, balikutike ku mbila nsuma kabili balisumine ukutendeka ukusambilila Baibolo. Tapapitile na nshita, Moses alishileba kasabankanya wa Bufumu uwa kubalilapo.”

Bamishonari na bambi bane balifikile mu kutampa kwa June mu 1945. Tapakokwele balipeele abantu impapulo ishingi e lyo balitendeke na masambililo ya Baibolo. Ilyo calefika mu October, incende iya kulonganinapo yalefwaikwa. E co, bamishonari balyalwile umuputule wa kuliilamo no wa kwikalamo, bapangamo Ing’anda ya Bufumu. Abantu ukufika kuli 40 balesangwa ku kulongana.

Ba Pablo Bruzaud, abo baleita no kuti ba Palé bali pa babalilepo ukusambilila icine. Baleensha basi iyalesenda abantu ukufuma ku Santiago ukuya ku Ciudad Trujillo, kanshi libili libili baleya sana ku musumba uukalamba. Ilyo bali ku Ciudad Trujillo, ba Palé balilanshanyeko na ba Nte bamo kabili balipokeleko ne citabo citila, “The Truth Shall Make You Free” (Icine Cikamulenga Abantungwa.) Balitendeke ukusambilila Baibolo cila bushiku. Ba Palé batampile ukulashimikila pamo na bamishonari kabili balesendako na bamishonari muli motoka yabo. Balyendele na ba Lennart Johnson ukufuma ku Ciudad Trujillo ukuya ku Santiago ne mpili sha ku Puerto Plata, ku kuyashimikila abalefwaya ukusambilila icine abalembeele aba ku maofeshi yakalamba ku Brooklyn, mu New York.

Ba Knorr na ba Franz Batandalila aba Bwananyina

Mu March 1946, ba Nathan Knorr na ba Frederick Franz abafumine ku maofeshi yakalamba balitandalile aba bwananyina mu Dominican Republic. Abengi balefwaisha ukumonana na aba bamunyinefwe aba ku maofeshi yakalamba ica kuti abantu 75 abalefwaya ukusambilila Baibolo balikutikeko ku lyashi lya kwa munyinefwe Knorr. Ni pali iyi yine inshita e lyo munyinefwe Knorr atampile amapekanyo ya kuti kube iofeshi lya musambo mu Dominican Republic.

Ba Knorr na ba Franz pa Ng’anda ya Bufumu iya kubalilapo mu Ciudad Trujillo

Bamishonari na bambi balifikile, kabili ku kupwa kwa mwaka wa mulimo uwa 1946, bakasabankanya mu Dominican Republic bafikile 28. Apo imbila nsuma e lyo yatampile fye ukushimikilwa muli ici calo, bamishonari balepoosa inshita iikalamba cila cungulo, baleshila ama mapu ya cifulo ca kushimikilamo pa kuti umulimo wingabombwa bwino ukwabula icimfulumfulu.

Umulimo Walunduluka

Mu 1947, bakasabankanya abaleshimikila imbila nsuma balicilile pali 59. Ulya wine mwaka, bamishonari bamo abalebombela ku Cuba balibakuushishe ku Dominican Republic. Pali aba pali na ba Roy Brandt na bena mwabo ba Juanita. Munyinefwe Brandt e o basontele ukuba umubomfi wa musambo kabili pa myaka 10 alibombele uyu mulimo.

Ilyo umwaka wa mulimo uwa 1948 walepwa, kwali bakasabankanya 110 abaleshimikila imbila nsuma pamo na bamishonari abacincila. Lelo, aba bakabila bacincila tabaishibe no kwishiba ukuti amafya yali fye mupepi.

^ par. 1 Ilyo calefika muli ba 1932, ninshi abena Dominican balitendeka ukupokelela impapulo. Lelo, ukusambilila kwena batendeke mu 1945 ilyo ulupwa lwa ba Johnson lwafikile.