Icipandwa 5

Kuti Nacita Shani Abafyashi nga Baupa Nelyo nga Baupwa?

ABAFYASHI bobe kuti batemwa sana pa bushiku bwa bwinga bwabo. Lelo iwe limbi te kuti ube ne nsansa! Mulandu nshi? Pantu kuti wasondwelela ukuti capwa tabakabweshanye na bafyashi bobe abakufyala. Na kabili, kuti cakukalipa nga ca kuti baupa nelyo ukuupwa ilyo papita fye imyeshi inono ukutula apo abafyashi bobe abo watemenwe bafwilile.

Bushe waumfwile shani ilyo abafyashi bobe baupile nelyo ukuupwa cipya cipya? Congapo ✔ ifyo waumfwile.

Naumfwile . . .

□ Insansa

□ Umwenso

□ Ubufuba

□ Kwati tabambikileko amano

□ Kwati napondokela abafyashi abamfyala

Nga walyumfwile ububi pa kutemwa abafyashi bobe abashakufyala, icalengele ni co walitemwisha abafyashi bobe aba kufyele. Ifi ifili pa muulu, kuti fyalenga wacita ifyabipa pa mulandu wa cikonko.

 Ku ca kumwenako, kuti limbi watendeka ukulashupa abafyashi bobe abashakufyala. Na kabili kuti nalimo watampa ukucita ifingalenga abafyashi bobe batendeka ukuumana, pa kuti fye bakalekane. Lelo Baibolo itila: “Onse uuletela aba mu ng’anda yakwe amacushi, akasangamo fye umwela”—e kutila, takatunguluke nakalya. (Amapinda 11:29) Kanshi taulingile ukucita ica musango uyu. Nangu ca kuti kulaba amafya ayengalenga uleumfwa ububi, kwaliba ifyo wingacita, pamo nge fi ifyakonkapo.

Ubwafya bwa Kubalilapo: Ukukanaumfwila Abafyashi Abashakufyala

Tacayanguka ukumfwila abafyashi abashakufyala. Nga bakweba ukuti ubombeko incito imo, nalimo kuti wa-asuka mu bukali ati, ‘Te imwe mwamfyala!’ Ukwasuka kwa musango yu kuti kwamoneka kwati wafumya icaciba ku mukoshi, lelo kulanga fye ukuti taulakula mu mano.

Ukumfwila abafyashi bobe abashakufyala ni nshila imo iyo wingalangilamo ukuti ulomfwila ukufunda kwa mu Baibolo ukwa ‘kulatontonkanya nga umukalamba.’ (1 Abena Korinti 14:20) Abafyashi bobe abashakufyala babomba imilimo imo ine iyo abafyashi aba kufyala bengabomba, kanshi ulingile ukubacindika.—Amapinda 1:8; Abena Efese 6:1-4.

Abafyashi abashakufyala nga balekufunda ninshi balikutemwa. (Amapinda 13:24) Yvonne uuli ne myaka 18 atile, “Batata balatufunda ifwe bonse fwe bana, kabili nalishiba ukuti e mulimo wa bafyashi bonse abaume. Imona kwati nga nakana ifyo balemfunda, ninshi cimo no kutila nshiletasha pa fyo batupekanishisha ifyo tukabila na pa fyo batufunda ifya kwa Lesa. Kabili ico kuti cabipa sana.”

Lelo kuti kwaba ifyo wingailishanyapo. Nga naukwata ifya kuilishanya, ukalekonka ifyaba pa Abena Kolose 3:13  apatila: “Muleshipikishanya no kubelelana uluse nga umo ali ne ca kuilishanya ku munankwe.” Nga wacita ifyo ukalatontonkanya nga ‘umukalamba.’

Pe samba, lemba imibele isuma ibili nelyo ukucilapo iyo abafyashi bobe abashakufyala bakwata.

․․․․․

Bushe ukwibukisha imibele isuma iya bafyashi abashakufyala kuti kwakwafwa shani ukubacindika?

․․․․․

Ubwafya bwa Bubili: Ukukanapokelela Abaisa mu Lupwa

Aaron uuli ne myaka 24 atile, “Batata baupile imiku ibili. Calinkosele ukutemwa abo batata baupile pamo na bana babo. Pa kubala, nalebamona kwati batulatula fye, lelo batata banjebele ukuti mfwile ukubatemwa. Nshaishibe ifya kucita.”

Ica musango uyu limbi na iwe kuti cakucitikila. Nalimo abafyashi bobe abashakufyala kuti baisa na bana babo, napamo abakalamba pali iwe. Nga uli mwana umwaume, nalimo pa nshita ntali waleimona ukuti ni we waletungulula ifintu pa ng’anda—nomba bawiso abashakufyala e batendeka ukutungulula ifintu pa ng’anda. Nelyo limbi ifyacitikile Yvonne e fyakucitikile na iwe. Atile, “Batata abamfyala tabalebika amano kuli bamayo, kanshi nine naleba nabo sana. Lelo ilyo bamayo baupilwe, batata abashamfyala balebabikako sana amano. Baleba fye babili inshita yonse, kabili nalemona kwati bamayo baleka  ukumpoosako amano. Lelo mu kuya kwa nshita, nasukile na-aluka.”

Bushe na iwe kuti wa-aluka shani nga Yvonne? Baibolo itila: “Lekeni abantu bonse beshibe ukuti muli ba mutembo.” (Abena Filipi 4:5) Ishiwi lya ciGriki ilyo bapilibula ukuti “umutembo” lilanda pa muntu “uushipampamina pa cintu cimo” e lyo na pa muntu uushipatikisha bambi ukucita ifyo alefwaya pantu fye nakwata insambu. Kuti wakonka shani uku kufunda? (1) Wilatontonkanya sana pa fyo mwaleikala kale. (Lukala Milandu 7:10) (2) Itemenwe ukupokelela abafyashi bobe abashakufyala na bamunonko, wilaba na kaso. (1 Timote 6:18) (3) Wilabamona kwati batulatula fye.

Pali ifi fitatu, ni cisa ulefwaya ukubombelapo sana? ․․․․․

Ubwafya bwa Butatu: Nga Balekufyenga

Tara atile, “Batata abashamfyala batemenwe sana abana babo ukucila ifyo batemenwe ine na nkashi inandi. Balebashitila ifya kulya fyonse ifyo balefwaya kabili balebalipilila na mafilimu balefwaya ukutamba. Balebacitila fye ifili fyonse ifyo balefwaya.” Ifya musango uyu filakalifya. Kuti wacita shani? Ulingile ukwishiba umulandu balecitila ifi ku mwana wabo  uwakuifyalila. Nalimo icingalenga mulandu wa kuti balikala nankwe pa nshita ntali. Na kuba, na iwe wine ufwile walitemwa sana abafyashi bobe abakufyala ukucila ifyo watemwa abafyashi bobe abashakufyala.

Fwe bantu twalipusanapusana imibele e lyo ne fyo tukabila. Kuti ulemona kwati balakufyenga kanshi balakusunga fye bwino. E co ukucila ukubika sana amano ku filecita abafyashi bobe abashakufyala ku bana babo, uleibukisha ukuti nga balakupeela ifyo ukabila ninshi cili fye bwino.

Finshi ukabila ifyo abafyashi bobe abashakufyala bakucitila?

․․․․․

 Finshi ukabila ifyo ulemona ukuti tabakucitila?

․․․․․

Nga wamona ukuti fimo ifyo ukabila tabalekucitila, landa na bo mucinshi mucinshi.

Ukutekanya Kulaafwa!

Palapita imyaka iingi pa kutila fye mucetekelane. Iyo nshita nga yafika e lyo mukatendeka ukumfwana bwino no kubombela pamo. E co tekanya fye! Wilaenekela ukutila mukatemwana fye apo pene no kuba ne nsansa.

Ilyo banyina ba kwa Thomas baupilwe, tatemenwe. Banyina bakwete abana 4, kabili abo baupilweko bakwete batatu. Thomas atile, “Twalelwa, twaleumana, twalekalifyanya kabili twaleipontela.” Cinshi calengele batampe ukumfwana? Atile, “Icalengele ca kuti twatendeke ukukonka ifyo Baibolo isambilisha.”

IFYO TUKALANDAPO MU CIPANDWA CIKONKELEPO

Kuti wacita shani nga bamunonko wafyalwa nabo balakukalifya?

ILEMBO ILIKWETE ICISHINKA CIKALAMBA

“Impela ya mulandu yawama ukucila ukutendeka kwa uko. Uwatekanya awama ukucila uwa matutumuko.”—Lukala Milandu 7:8.

IFYO WINGACITA

Ukutendeka ukwikala na bamunonko abo ushafyalwa nabo kuti kwalenga kwaba itunko lya kucita ubulalelale. E co ule-esha na maka ukulama amatontonkanyo yobe kabili uleshininkisha ukuti ifyo ulefwala ne fyo ulecita tafilebimbula bamunonko.

BUSHE WALISHIBA UKUTI . . . ?

Bamunonko ushafyalwa nabo na bo bene kuti bakwata ubwafya bumo bwine no bo ukwete.

IFYO NDEFWAYA UKUBOMBELAPO!

Nkalacindika sana abafyashi abashamfyala nga naibukisha ifi fintu ifisuma ifyo bacitila ulupwa lwesu (lemba ifisuma fibili): ․․․․․

Nga bamunyinane bankalifya, nkalakonka amashiwi yaba pa Abena Roma 12:21 pa kucita ifyakonkapo: ․․․․․

Ifyo ningatemwa ukwipusha abafyashi abamfyala nelyo abashamfyala pali ili lyashi ni fi ․․․․․

 AMEPUSHO YA KUTONTONKANYAPO

● Finshi abafyashi bobe abashakufyala nelyo bamunonko abo ushafyalwa nabo bengalatiina?

● Mulandu nshi cacindamina ukucetekela ukuti mu kuya kwa nshita mukalaumfwana fye bwino?

[Amashiwi pe bula 38]

“Twalitemwana sana na bana ba batata uko bamayo baupilwe nangu ca kutila balilekana. Caba kwati twafyalwa fye ing’anda imo.”—E fyalandile Tara

[Icikope pe bula 39]

Pa kuti indupwa shibili shikatane bakabila inshita no kubombesha nga filya fine ciba pa kusankanya amenshi na sementi—lelo ififumamo ulupwa lulekatana sana