Tinikeni pa kuti muye ku filimo

Tinikeni pa kuti mumone imitwe iilimo

ICALO CA SIERRA LEONE NE CA GUINEA

Imyaka ya ku numa 1915-1947 (Ulubali 1)

Imyaka ya ku numa 1915-1947 (Ulubali 1)

Icine Catendeka Ukwishibikwa

Imbila nsuma yafikile mu Sierra Leone mu mwaka wa 1915. Ilyo abekala calo babwelele ukufuma ku England, babwelele ne mpapulo ishilanda pali Baibolo. Mu July ulya wine mwaka, Munyinefwe Alfred Joseph, kasabankanya uwabatishiwa aile mu musumba wa Freetown. Ba Joseph abaali ne myaka 31 bali bena Guyana, mu calo ca South America. Babatishiwe mu kutendeka fye kwa ulya wine mwaka mu musumba wa Barbados mu calo ca West Indies. Bailetendeka umulimo wa kwensha amashitima mu Freetown. Baleikala mu ncende batila Cline mumbali ya nyanji, apaba amakilomita 3 na hafu ukufuma pa cimuti icaba kwati museshi mu musumba wa Freetown. Ilyo bafikile fye, tabaikete na ku cani batendeke ukushimikila abo balebomba nabo incito.

Umwaka wakonkelepo, ba Leonard Blackman nabo balifumine ku Barbados no kuyatendeka ukubomba pamo naba Alfred abasambilile icine kuli banyinabo ba Elvira Hewitt. Ba Leonard baleikala mupepi napaleikala ba Alfred kabili ilingi line balesambilila Baibolo no kushalika impapulo pamo.

Ba Alfred naba Leonard bamwene ukuti amabala ya mu Freetown, ‘yalibuutile, yali ni nshita ya kuseepa.’ (Yoh. 4:35) Mu 1923, ba Alfred balembeele kalata ku maofeshi yakalamba aya Nte sha kwa Yehova ku New York abati: “Abantu abengi kuno balefwaya sana ukusambilila Baibolo. Bushe te kuti mutumeko munyinefwe umo uwa kwisa mukwafwa abantu no kutampa umulimo wa kushimikila mu Sierra Leone?” Balibaswike abati: “Bali no kutumako umo!”

Ba Alfred batwalilila ukushimika abati: “Bushiku bumo pa cibelushi ubushiku sana, ninshi palipita ne myeshi iingi napokelele foni iyo nshaleenekela. Uwatumine foni anjipwishe ati:

Ba William “Bible” Brown na bena mwabo, ba Antonia

“‘Bushe ni mwe mwatumine kalata ku Watch Tower Society iya kulomba aba kushimikila?’

“Nayaswike nati, ‘ee nine.’

“Uwatumine foni atile, ‘nabantuma.’

“Abatumine foni niba William R. Brown. Bena na bena mwabo ba Antonia no mwana wabo umukashana bafikile bulya bwine bushiku ilyo bantumine foni kabili baleikala pa Gainford Hotel.

“Ubushiku bwakonkelepo ulucelo, ine naba Leonard twali pe sambililo lya Baibolo ilya cila mulungu. Awe twamwene fye umwaume umo umutulushi aingila. Bali niba William R. Brown. Bali abacincila sana ku cine ica kuti bulya bwine bushiku balefwaya no kulanda ilyashi lya ku cintubwingi. Bwangu bwangu twasonkeele icikulwa ca kulonganinamo icikalamba pali fyonse mu Freetown ico baleita abati Wilberforce Memorial Hall kabili twatantike ukuti tukakwate ilyashi lya kubalilapo pa malyashi 4 aya ku cintubwingi pali Cine icungulo.

“Akalibumba kesu kali no mulimo wa kwita abantu, twalibilishe mu nyunshipepala, mu tupepala fye e lyo no kweba abantu fwe bene.Twalemona kwati nalimo abantu te kuti bese, nomba tatwasakamene. Nalimo abantu 500 e balongene muli cilya cikulwa ukubikako na bashimapepo abengi aba mu Freetown. Ala twalitemenwe, ni cikanga tupupuke ku nsansa!”

Ilyo Munyinefwe Brown alelanda ilyashi pe awala limo alebelenga sana amalembo kabili alebomfya ka mashini akalelanga amalembo nga filya yamoneka pa TV nelyo pa kompyuta. Alebwekesha bwekeshapo ukulanda ukuti, “Ni Baibolo ilelanda te ine iyo.” Abalongene balipapile kabili baikalile fye ukutoota. Ico baletootela te pa mulandu wa kuti ba Brown balelanda na maka, lelo nico balelanda sana ifishinka fya mu Malembo. Umulumendo umo uwalesambilila ifya bushimapepo uwali mwi bumba abilikishe ati, “Ala kwena nshatalamona, ba Brown balishiba Baibolo!”

1924

Amalyashi ayalelanda ba Brown yaliile ululumbi mu musumba, kabili abantu abengi baleya mu kumfwa amalyashi. Ubushiku bwakonkelepo pa Mulungu, na kabili icikuulwa caliswilemo abantu abalekutika ku lyashi lya kuti, “To Hell and Back—Who Are There?” Ifishinka fya maka ifyo ba Brown balandile fyalengele na bantu bamo abalumbuka mu macalici yabo baleke ukuyako.

Ilyashi lyalenga bune kabili ilya kulekeleshako pa malyashi ayo batantike lyaleti, “Millions Now Living Will Never Die.” Ala abantu balifulile kwati cani ca ku mutenge ica kuti umwikashi umo uwa mu musumba wa Freetown atile, “Bashimapepo ba macalici batile lelo takwabe amapepo ya cungulo, pantu abantu babo bonse baliile mu kumfwa ilyashi lya ba Brown.”

Pa mulandu wa kuti ba Brown lyonse balebomfya sana Baibolo pa kulanda amalyashi, abantu batampile ukubeta abati “Bible” Brown. Ili shina ilyo bamwinike lyalitwalilile no kwishibikwa sana mu West Africa monse. Mpaka fye na lintu ba William R. Brown bapwishishe umulimo wabo pe sonde, balitemenwe ukulabeta ili shina.