UKUBILA IMBILA NSUMA MWI SONDE LYONSE
Africa
-
IFYALO 58
-
IMPENDWA YA BANTU 1,982,464,150
-
BAKASABANKANYA 1,453,694
-
AMASAMBILILO YA BAIBOLO 3,688,959
Ukubila Imbila Nsuma Pali Honda
Abantu abengi ku Southern Benin balitemwa sana ukwendela pa mahonda ayo beta ukuti zems. Ba Désiré bapainiya ba kwafwilisha balibika icilimba pali honda yabo e lyo ne fya kumfwilako fibili mupepi na pekala abantu abo basenda pali honda. Uyu munyinefwe alitemwa sana ukulisha impapulo ne fyangalo fya mu Baibolo ifyo bakopa. Nga ca kuti umuntu uuli pa bulendo anina pali honda ya ba Désiré, alatendeka ukukutika ilyo line fye. Abengi abo basenda balatemwa ukulakutika ica kuti nga bafika uko baleya, tabafwaya no kwikila mpaka ilyashi ilyo balekutikako lyapwa. Ba Désiré batile: “Kwena kuti nafwaya ukuti bandipile no kwikila bwangu pali honda pa kuti nsende na bambi, lelo nalishiba ukuti imbila nsuma yalicindama ukucila indalama. Na kabili, ndapeela sana abantu impapulo.”
Umwaice Tanenwike
Nolla umukashana uwa myaka 6 ekala ku ncende ukwaba impili mu calo ca Burundi. Bushiku bumo, ilyo abafyashi bakwe baleipika ifya kulya pa mbabula, kwali abaume babili abalebomba mupepi abaile mu kwapula umulilo. Nolla taingile isukulu kabili e walemona umulilo uwali pa mbabula ilyo aba baume baile mu kwapula umulilo. Alibapeele umulilo. Kashita kanono, Nolla aliile uko aba baume balebombela no kusanga ukuti umulilo bayapwile wa kusontekelako fwaka. Nolla alikape nga nshi ica kuti abebele ati, “Nga nacishiba ukuti umulilo mwacisa mu kwapula wa kusontekelako fwaka, nga nshacimupeela.” Lyena aibukishe ukuti alimwene icikope icali mu Ulupungu lwa kwa Kalinda ulwalelanda pa kupeepa fwaka ulwali pa Ng’anda ya Bufumu. Abutukile ku Ng’anda ya Bufumu no kusenda Ulupungu lwa kwa Kalinda ulwa June 1, 2014 ulwalelanda pa kupeepa fwaka. Ilyo abwekele kuli aba baume, alibapeele Ulupungu no kubakonkomesha ukubelenga lilya line. Na kabili ilyo aileko alibapeele utupepala twa kwitilapo abantu ku kulongana kwa citungu. Aba baume balipapile sana pa fyo uyu mwana umunono ashanenwike ica kuti balisumine
ukuyalonganako pa nshiku shibili. Pa nshita ya kutuusha, Nolla alimwene aba baume no kubeta ukuti baliile pamo ica kulya ca kasuba. Balitemenwe sana ifyo bamwene ne fyo baumfwile pa kulongana ica kuti bonse balitendeke ukusambilila Baibolo.Ukubila Imbila Nsuma mu Fifungo
Baeluda mu Liberia balabila imbila nsuma iya Bufumu ku bafungwa abengi. Ba Yves bapainiya baibela abekala mu musumba ukalamba uwa Monrovia batile: “Mu March, abafungwa babili balifikilepo ukuba bakasabankanya abashabatishiwa. Ici calengele ukuti bakasabankanya abali mu cifungo ca Monrovia Central Prison bafike kuli 6.” Bushe aba bakasabankanya bashimikila shani abantu imbila nsuma? Ba Yves batile, “Aba abafungwa balakumana ukukuma kwa kuya mu mulimo lyonse pali Citatu na pa Cibelushi. Abakalamba ba mu cifungo balabasuminisha ukulabila ku bafungwa banabo.” Pali lelo abafungwa abengi balitemwa ukusambilila Baibolo no kulongana mu cifungo mwine. Munyinefwe uwafumine kwi ofeshi lya musambo alilandile ilyashi lya ku cintubwingi kabili abafungwa 79 e bakutike kuli ili lyashi. Abafungwa ababa mu fifungo na fimbi 6 nabo bene balasambilila Baibolo kabili balelunduluka no kulunduluka.
“Tulefwaisha Ukutwafwa”
Aba bwananyina balibombeshe pa kulonganika abantu abekala mu ncende sha kutali pa kuti balongane Icibukisho. Ku ca kumwenako, abantu abo beta ukuti San nelyo Bushmen e babalilepo Esaya 35:5, 6. Ba Glenn balatungulula amasambililo ya Baibolo ayengi kabili abo basambilisha balalunduluka. Ba Glenn batile: “Pa myaka ibili iyapitapo, ndesa kuno umuku umo cila mweshi. Nga naisa ndekalako inshiku ishinono. Pa mulandu wa kuti nshaishibisha iciKhwe kabili kuli ino ncende kwalilepa sana na uko njikala, abantu tabalunduluka bwangu. Tulefwaisha ukutwafwa. Ilyo naile ku bakalamba ba mu mushi ku kupoka ulusa lwa kulongana Icibukisho ca uno mwaka, umukalamba umo alinjipwishe nga ca kutila kuti twakuulako Ing’anda ya Bufumu muli uno mushi. Na kabili, anjebele ati bali no kutupeela incende apa ku kuula kabili bali no kubomfya indalama shabo! Icalefwaikwa fye kutumako umuntu uwa kupepesha abantu nelyo ukusambilishako uwa kupepesha!”
ukwikala mu ncende ishabela ku kapinda ka ku kulyo aka Africa. Kale aba bantu tabaleikala pa ncende imo, baleipaya inama kabili balelya ifisabo fya mu mpanga. Ba Glenn, bapainiya baibela ababombela ku Namibia, balibombeshe pa kulonganika aba bantu ku kulongana kwa Cibukisho ukwa 2015. Ukufuma mu musumba wa Rundu ukufika ku mushi uwabela ku kabanga ka uyu musumba uko aba bantu bekala paba amakilomita 270. Uyu e wali umuku walenga bubili uo balongene Icibukisho muli uyu mushi. Pa myaka ibili abakalamba ba mu mushi balisuminishe aba bwananyina ukulonganina mu cikuulwa umo bapingwila imilandu kabili tabalebalipilisha iyo. Nangu ca kuti kwali imfula iikalamba, abantu 232 balilongene Icibukisho. Ama Bushmen abekala kuli iyi ncende balanda ululimi ulo beta ukuti Khwe. Ilyashi lya Cibukisho balelipilibwila mu ciKhwe ukufuma mu ciNgeleshi. Apo takwaba Baibolo mu ciKhwe, baletambisha ifikope pa maslaidi pa kulondolola amalembo pamo nga