ICIPANDWA 11
Cinshi Amafya Yafulila ifi mu Calo?
1, 2. Cipusho nshi abantu abengi bepusha?
MUNO calo mwaliba amafya ayengi. Limo, kulaba ifinkukuma ifikalamba ifisunkila amenshi ya pali bemba ku mulundu ica kuti yaonaula ifintu ifingi no kwipaya abantu. Amalwele pamo nga-impwa londa nangu kansa yalepaya abafyashi no kusha abana balecula. Ifipondo fimo filengila mu macalici no kucena abalimo nangu fye ukubepaya.
2 Amafya ya musango uyu nga yacitika, abantu abengi balepusha abati, “Cinshi ifya musango uyu ficitikila?” Abantu abengi balafwaya ukwishiba icalenga mu calo mube ulupato no kucula. Bushe na imwe mwalitontonkanyapo pali ifi fintu?
3, 4. (a) Mepusho nshi Habakuki aipwishe? b) Bushe Yehova amwaswike shani?
3 Baibolo itusambilisha ukuti kwali abantu abatetekele sana Lesa, lelo nabo bene baleipusha amepusho ya musango uyu. Ku ca kumwenako, kasesema Habakuki aipwishe Yehova ati: “Cinshi ico munengela ukumona icabipa, na imwe mulolesha fye pa bucushi? Kabili cinshi ico ukupokolola ifipe no bunkalwe fyabela pa ntanshi yandi, kabili cinshi ukuumana kwaimina, kabili cinshi ifikansa ficitilwa?”—Habakuki 1:3.
4 Pali Habakuki 2:2, 3, tubelengapo ifyo Lesa ayaswike Habakuki ne fyo amulaile ukuti aali no kufumyapo amafya yonse. Yehova alitemwa abantu nga nshi. Baibolo itila: “Asakamana imwe.” (1 Petro 5:7) Na kuba, Lesa tomfwa bwino ukumona uko abantu balecula ukucila ne fyo tumfwa. (Esaya 55:8, 9) Kanshi, natulande pali ici cipusho, Cinshi mu calo mwafulila amafya?
CINSHI AMAFYA YAFULILA IFI MU CALO?
5. Finshi intungulushi sha mu tubungwe twa mapepo balanda ukuti e filenga amafya? Lelo cinshi Baibolo isambilisha?
5 Bashimapepo, na bambi abapepeshako mu tubungwe twa mapepo, ilingi line balanda ukuti kufwaya kwa kwa Lesa ukuti abantu balecula. Bamo batila fyonse ificitikila umuntu ukubikako fye ne fyabipa, ni Lesa e wafitantikile libela no kuti fwe bantu te kuti twishibe umulandu ficitikila. Bambi nabo batila ico bonse abakalamba na baice bafwila, ni co Lesa afwaya ukuti aleikala nabo ku muulu. Lelo ifi fyonse fya bufi. Yehova te ulenga ifyabipa filecitika. Baibolo itila: “Lesa wa cine te kuti acite ifyabipa, uwa Maka Yonse te kuti afyenge umuntu nakalya!”—Yobo 34:10.
6. Mulandu nshi abantu abengi bapeelela Lesa umulandu pa mafya yonse ayaba muno calo?
6 Abantu abengi balapeela Lesa umulandu pa mafya yonse ayaba muno calo pantu batontonkanya ukuti e uteka icalo conse. Lelo nga fintu twasambilile mu Cipandwa 3, uuteka icalo conse ni Satana Kaseebanya.
7, 8. Cinshi amafya yafulila ifi mu calo?
7 Baibolo itweba ukuti “icalo conse calaala mu maka ya mubifi.” (1 Yohane 5:19) Satana, uuteka cino calo, munkalwe. Na kabili, e ‘ulufya aba pano isonde bonse.’ (Ukusokolola 12:9) Ku ca bulanda, abantu abengi balamupashanya. Kabili uyu e mulandu wine mu calo mwafulila ubufi, ulupato no bunkalwe.
8 Kwaliba na fimbi ifyalenga ukuti amafya yafule muno calo. Ilyo Adamu na Efa bapondweke, balyambukisheko na bana babo ukukanapwililika. Na kabili, ukukanapwililika kwine e kulenga abantunse balecusha abantu banabo. Ilingi line, abantu bafwaya abanabo balebamona ukuti e bacindama. Balalwisha abanabo, balalwa inkondo kabili balabafyenga. (Lukala Milandu 4:1; 8:9) Limo icilenga abantu balecula ni ‘nshita ne fintu fyabula ukwenekela.’ (Lukala Milandu 9:11) Limbi kuti basangwa mu busanso pantu baciba pa ncende apo bwaciponena pa nshita ilya ine bwacicitika.
9. Cinshi cingalenga twashininkisha ukuti kwaliba icalenga ukuti Yehova aleke abantu batwalilile ukulacula?
9 Yehova te ulenga abantu balecula. Na kabili, te ulenga kuleba inkondo, imisoka no kucuula. Lesa te ulenga kuleba ifinkukuma, ifikuuku fya mwela, ne finkunka fimbi. Nalimo kuti mwayipusha amuti, ‘Nga ca kuti Yehova e wakwatisha amaka ku muulu na pano isonde, cinshi ashilesesha ifi fintu ifyabipa?’ Apo twalishiba ukuti Lesa alitubikako sana amano, ninshi kufwile kwaliba icalenga abantu batwalilile ukulacula.—1 Yohane 4:8.
ICO LESA ALEKELA MU CALO MWABA AMAFYA
10. Bushe Satana asuushishe shani Yehova?
10 Mwi bala lya Edeni, Satana Kaseebanya alibeleleke Adamu na Efa. Satana atile Lesa ni Kateka umubi. Atile Lesa talefwaya Adamu na Efa balekwata ifintu ifisuma. Na kabili, alefwaya Adamu na Efa basumine ukutila ena kuti abateka bwino ukucila ifyo Yehova engabateka no kuti tabalefwaikwa ukulatungululwa na Lesa.—Ukutendeka 3:2-5; belengeni Ifyebo na Fimbi pa 27.
11. Cipusho nshi ico tulingile ukwasuka?
11 Adamu na Efa balikene ukumfwila Yehova kabili balimupondokele. Baletontonkanya ukuti balikwete insambu sha kuisalila ifyo balefwaya nampo nga fisuma nelyo nga fibi. Nomba cinshi Yehova aali no kucita pa kuti abashinine ukutila ifyo basalilepo ukucita fyalibipile no kuti ena e waishiba ifingatuwamina?
12, 13. (a) Cinshi Yehova taonawilile bacipondoka lilya line fye? (b) Mulandu nshi Yehova asuminishisha Satana ukulateka icalo no kusuminisha abantu ukulaitungulula?
12 Yehova taonawile Adamu na Efa lilya line fye bamupondokele. Lelo alibalekele bakwata abana. Ifyo acitile fyalengele abana ba kwa Adamu na Efa bakwata ishuko lya kuisalilapo uo balefwaya abe kateka wabo. Ico Yehova alefwaya ca kuti abantu abapwililika bakumane pe sonde, kabili takwali nangu cimo ico Satana Kaseebanya aali no kucitapo icali no kucilikila ubu bufwayo.—Ukutendeka 1:28; Esaya 55:10, 11.
13 Satana asuushishe Yehova ninshi ne mishipendwa ya bamalaika balemonako. (Yobo 38:7; Daniele 7:10) E ico Yehova alipeele Satana inshita ya kuti cimoneke nampo nga ifyo alandile fya cine nelyo nga fya bufi. Na kabili alipeele abantu inshita ya kukwata amabuteko ayatungululwa na Satana pa kuti bamone nga kuti baiteka abene ukwabula ukuti Lesa abafwe.
14. Finshi fyacitika apo Lesa alileka abantu baleiteka?
14 Abantu balyesha ukulaiteka pa myaka iingi lelo balifilwa. Calimoneka fye apabuuta tuutu ukuti Satana wa bufi. Abantu balakabila ubwafwilisho kuli Lesa. Kasesema Yeremia alilandile bwino ilyo atile: “Mwe Yehova, ninjishiba ukuti umuntu te kuti ayendele umwine. Takwata amaka ya kutungulula intampulo shakwe.”—Yeremia 10:23.
CINSHI YEHOVA ALEKELA PAPITA INSHITA IITALI?
15, 16. (a) Cinshi Yehova alekela ukuti amafya yatwalilile pa nshita yalepa ifi? (b) Cinshi Yehova ashafumishapo amafya ayo Satana aleta pano calo?
15 Cinshi Yehova alekela ukuti amafya yatwalilile pa nshita yalepa ifi? Cinshi ashilesesha ifyabipa ukulacitika? Palingile papita inshita pa kuti cishibikwe ukuti Satana alifilwa ukuteka abantu. Abantu balyesha imisango yalekanalekana iya mabuteko lelo ifintu tafyawama. Nangu ca kuti kwaliba ukulunduluka muli sayansi ne fya kupangapanga, ulufyengo, ukucula, imisoka ne nkondo fyena filefulilako fye. Kanshi, te kuti tuiteke fwe bene ukwabula Lesa ukuti atwafwe.
16 Na lyo line, Yehova tafumyapo amafya ayo Satana aleta pano calo, pantu ifi nga e fyo acitile, kuti alatungilila ukuteka kwa kwa Satana. Lelo Yehova te kuti atungilile imitekele ya kwa Satana Kaseebanya. Na kabili, abantu kuti balamona kwati ifintu kuti fyaba fye bwino nga baleiteka. Lelo ubu bufi ubwafiita fititi kabili nangu fye ni Yehova te kuti atungilile icintu ica musango yu. Lesa tabepa.—AbaHebere 6:18.
17, 18. Finshi Yehova akacitapo pa amafya yonse ayo Satana aleta?
17 Bushe Yehova kuti afumyapo amafya yonse ayabako pa mulandu wa bucipondoka bwa kwa Satana na bantunse? Ee, kuti ayafumyapo pantu Lesa kuti acita ifintu fyonse. Yehova alishiba ilyo ifikansa fyonse ifyo Satana aimishe fikapwa bwino bwino. Lyena akalenga isonde likabe paradaise, ukulingana ne fyo alefwaya ukuti libe pa kubalilapo. Bonse ababa mu “nshiishi bakebukishiwa” nelyo bakabuushiwa. (Yohane 5:28, 29) Takwakabe ukulwala nangu ukufwa. Yesu akafumyapo amafya yonse ayo Satana aleta. Yehova akabomfya Yesu ku ‘konaula imilimo ya kwa Satana Kaseebanya.’ (1 Yohane 3:8) Tulatasha nga nshi pa fyo Yehova atutekanishisha pa kuti tumwishibe kabili kuti twasalapo ukuti abe Kateka wesu. (Belengeni 2 Petro 3:9, 10.) Na lintu tulecula, alatwafwa ukushipikisha amafya.—Yohane 4:23; belengeni 1 Abena Korinti 10:13.
18 Yehova tatupatikisha ukuti tumusale ukuti e o abe Kateka wesu. Alitupeela insambu sha kuisalila ifya kucita. Lekeni tusambilile pali ishi insambu.
MWAKULABOMFYA SHANI INSAMBU SHA KUISALILA IFYA KUCITA?
19. Ni nsambu nshi isho Yehova atupeela? Mulandu nshi tulingile ukulatashisha?
19 Insambu isho Yehova atupeela isha kuisalila ifya kucita shalitulekanya sana ku nama. Inama shicita ifintu ku mununsha fye, lelo fwe bantu tulasala ifyo tulefwaya ukulaikala kabili tulasalapo nampo nga tulefwaya ukusekesha Yehova nelyo iyo. (Amapinda 30:24) Na kabili, tatwaba nga mashini iibomba fye umulimo baipangila ukulabomba. Twalikwata ubuntungwa ubwa kuisalila ifyo twingafwaya ukuba, abengaba ifibusa fyesu, ne fyo twingafwaya ukucita mu bumi bwesu. Yehova afwaya tuleba ne nsansa.
20, 21. Fisuma nshi mwingasalapo ukulacita pali ino nshita?
20 Yehova afwaya ukuti tumutemwe. (Mateo 22:37, 38) Nga ca kuti umwana umwine e waeba bawishi ati, “Tata, nalimutemwa,” bawishi kuti batemwa sana. Ifi fine e fyo na Yehova afwaya. Yehova alitupeela insambu sha kuisalila nampo nga tulefwaya ukulamubombela nelyo iyo. Satana, Adamu na Efa bena basalilepo ukukanabombela Yehova. Inga imwe, mwakulabomfya shani insambu sha kuisalila ifya kucita?
21 Mulebomfya ishi insambu ku kulabombela Yehova. Kwaliba abantu abengi sana abasalapo ukulasekesha Lesa no kukaana Satana. (Amapinda 27:11) Finshi ifyo mulingile ukulacita pali ino nshita pa kuti mukabe mu calo cipya ica kwa Lesa ilyo akafumyapo amafya yonse? Icipandwa cikonkelepo cikasuka ici cipusho.
