1, 2. Mepusho nshi yamo ayo abantu ilingi line bepusha?

ABANA abanono balepusha amepusho ayengi sana. Nga mwabalondolwela, ilingi line balepusha abati, ‘Cinshi?’ Nangu mubasuke, balepushishapo na fimbi abati, ‘Nomba cinshi cabela ifi?’

² Bonse fye, abakalamba kumo na baice, tulepusha amepusho. Tulafwaya ukwishiba ifyo twalalya, ifyo twalafwala ne fyo tufwile ukushita. Na kabili, tulepusha amepusho ayacindama pa bumi na pa fyo ifintu fikaba ku ntanshi. Lelo nga tatusangile amasuko kuli aya amepusho, nalimo kuti twaleka ukufwaya amasuko.

3. Cinshi abantu abengi batontonkanishisha ukutila te kuti basange amasuko ku mepusho ayacindama?

³ Bushe muli Baibolo mwaliba amasuko ku mepusho ayacindama ayo twipusha? Bamo e fyo bengatontonkanya, lelo bamona no kuti ifyebo ifyaba mu Baibolo fyalikosa ukumfwa. Batila abengasuka fye aya mepusho ni bakafundisha na bashimapepo. Bambi nabo balomfwa insoni ukulanda ukuti tabaishiba amasuko kuli aya amepusho. Inga imwe, muletipo shani?

4, 5. Mepusho nshi ayacindama ayo mufwaisha ukwipusha? Cinshi mulingile ukutwalilila ukufwaya amasuko?

⁴ Mufwile na imwe mulafwaya ukwishiba amasuko ku mepusho pamo nga: Cinshi nabela pano calo? Bushe nkaba shani nga nafwa? Bushe Lesa aba shani? Kasambilisha walumbuka Yesu atile, “Mulelomba, kabili mukapeelwa; mulefwaya, kabili mukasanga; mulekonkonsha, kabili bakamwiswila.” (Mateo 7:7) Kanshi,  mulingile ukutwalilila ukwipusha, mpaka fye mukasange amasuko ayo mwingacetekela.

⁵ Ca cine, nga ‘mwatwalilila ukufwaya,’ mukasanga amasuko muli Baibolo. (Amapinda 2:1-5) Aya masuko tayakosa ukumfwa. Ifyo mulesambilila fikamulenga mukabe ne nsansa pali ino nshita kabili mukaba ne subilo ilisuma ilya ku ntanshi. Natulande pa cipusho cimo icapelenganya abantu abengi.

6. Cinshi abantu bamo batontonkanishisha ukuti Lesa tabika amano ku fyo bacula?

⁶ Abantu abengi batontonkanya ukuti Lesa tatubikako amano. Batila Lesa nga alibika amano ku bantu, ifintu mu calo nga fyaliwama. Pali lelo, mu calo mwaliba inkondo, ulupato, kabili abantu balaba no bulanda sana. Na kabili, abantu mu calo balacula, balalwala, kabili balafwa. E mulandu wine abantu bamo bepushisha ukuti, ‘Nga ca kuti Lesa alitubikako amano, cinshi ashafumishapo amafya ya musango uyu?’

7. (a) Finshi bashimapepo basambilisha ifilenga abantu balemona kwati Lesa alyuma umutima? (b) Cinshi cingalenga twacetekela ukuti Lesa te ulenga ifyabipa filecitika?

⁷ Limo limo bashimapepo e balenga abantu balecetekela ukuti Lesa alyuma umutima. Nga kwacitika ifyabipa, batila bufwayo bwa kwa Lesa. E fyo alefwaya ukuti cibe. Nga balanda ifi, ninshi baletila Lesa e ulenga ifyabipa filecitika. Lelo Baibolo isambilisha ukuti Lesa te ulenga ifyabipa filecitika. Baibolo pali Yakobo 1:13 itweba ukuti Lesa tatunka umuntu nangu umo ukucita ifyabipa. Ilanda ukuti: “Ilyo umuntu atunkwa, etila: ‘Ni Lesa e ulentunka.’ Pantu takuli uwingatunka Lesa ukucita ifyabipa, kabili umwine tatunka umuntu  iyo.” Kanshi nangu ca kuti Lesa tacilikila ifyabipa ukucitika, te ulenga filecitika. (Belengeni Yobo 34:10-12.) Natulangilile.

8, 9. Cinshi cishingabela bwino ukupeela Lesa umulandu pa mafya tukwata? Langilileni.

⁸ Tontonkanyeni pa mwana umulumendo, uwikala na bafyashi pa ng’anda. Bawishi balimutemwa sana kabili balimusambilisha bwino. Nomba, uyu mulumendo apondokela bawishi, afuma na pa ng’anda. Uko aya, atendeka ukucita ifyabipa kabili aba na mafya. Bushe kuti mwatila ni bawishi e balenga ukuti ifyabipa fimucitikile pantu tabamuleseshe ukufuma pa ng’anda? Awe! Te kuti mulande ifyo. (Luka 15:11-13) Nga filya fine wishi ashingalesha umwana ukufuma pa ng’anda, na Lesa wine talesha abantu ukupondoka nangu ukulacita ifyabipa. Kanshi ifyabipa nga fyacitika, tuleishiba ukuti te Lesa walenga ukuti ficitike, kabili te kuti cibe bwino ukumupeela umulandu.

⁹ Kwaliba icalenga ukuti Lesa elalesha ifyabipa ukulacitika. Mu Cipandwa 11, mukasambilila ifyo Baibolo yalanda pali ili lyashi. Na lyo line, mucetekele fye ukutila Lesa alitutemwa kabili te ulenga tuleba na mafya. Na kuba, e wingayapwisha fye.—Esaya 33:2.

10. Cinshi cingalenga twacetekela ukuti Lesa akafumyapo ifyabipa fyonse ifyo ababifi bacita?

¹⁰ Lesa wa mushilo. (Esaya 6:3) Fyonse ifyo acita fyalisanguluka, fya busaka, kabili fisuma. E co kuti twamucetekela. Lelo abantu bena te fyo baaba. Limo balacita ifyabipa. Nangu fye ni kateka uwa cishinka sana takwata amaka ya kupwisha amafya ayo abantu bakwata. Takwaba uwakwata amaka nga Lesa. Lesa kuti afumyapo ifyabipa fyonse ifyo ababifi bacita pa calo, na kuba akafifumyapo fyonse. Akafumyapo ububifi bonse umupwilapo.—Belengeni Amalumbo 37:9-11.

11. Bushe Lesa omfwa shani nga mulecula?

¹¹ Bushe Lesa omfwa shani pa fyabipa ifilecitika mu calo ne fimucitikila imwe bene? Baibolo isambilisha ukuti Lesa ‘alitemwa umulinganya.’ (Amalumbo 37:28) E co tatemwa ifyabipa ificitika. Tafwaya ukumona abantu balecula. Baibolo ilanda ukuti ‘alyumfwile ubulanda mu mutima wakwe’ ilyo amwene ifyabipa ifyalecitika pano calo. (Ukutendeka 6:5, 6) Lesa tayaluka. (Malaki 3:6) Baibolo ilanda ukuti Lesa alamusakamana.—Belengeni 1 Petro 5:7.

12, 13. (a) Cinshi tutemenwa abantu bambi no kubasakamana, kabili tumfwa shani nga twamona abantu balecula? (b) Cinshi cingalenga twacetekela ukuti Lesa akafumyapo amacushi yonse no lufyengo?

¹² Baibolo na kabili itila Lesa atubumbile mu cipasho cakwe. (Ukutendeka 1:26) Ici calola mu kuti Lesa atubumbile ne mibele iyo akwata. Kanshi, nga ca kuti mulomfwa ububi nga mwamona abantu balecula, ninshi Lesa ena alacilapo ukumfwa ububi! Cinshi twalandila ifi?

¹³ Baibolo itusambilisha ukuti “Lesa kutemwa.” (1 Yohane 4:8) Kanshi ukutemwa e kulenga alecita fyonse ifyo acita. E ico twaliba no kutemwa pantu Lesa kutemwa. Tontokanyeni pali ici: Tutile nga mwalikwete amaka, bushe te kuti mufumyepo amacushi yonse no lufyengo? Kwena kuti mwafifumyapo, pantu mwalitemwa abantu. Inga Lesa ena, bushe batini kuti afilwa? Alikwata amaka, kabili pa mulandu wa kuti alitutemwa, akafumyapo amacushi yonse no lufyengo. E ico mwilatwishika ukuti Lesa takafikilishe amalayo ayali pa kutendeka kwa cino citabo! Lelo pa kuti mucetekele ukuti akafikilisha ayo malayo, mulingile ukwishiba ifingi pali Lesa.

14. Bushe Lesa nani ishina, kabili twaishiba shani ukuti alafwaya tulelibomfya?

¹⁴ Nga mulefwaya ukwishibana no muntu, cinshi mubalilapo ukucita? Mulamweba ishina lyenu. Bushe Lesa na o alikwata ishina? Mu macalici ayengi batila ishina lyakwe ni Lesa nelyo ni Shikulu, lelo aya te mashina. Malumbo fye pamo nga “imfumu” nelyo “kateka.” Lesa alitweba ukuti ishina lyakwe ni Yehova. Baibolo pa Amalumbo 83:18 itila: “Abantu beshibe ukuti imwe mweka, mwe bakwata ishina lya kuti Yehova, ni mwe Mwapulamo pano isonde ponse.” Abalembele Baibolo balibomfeshe ishina lya kwa Lesa imiku iingi sana. Yehova afwaya ukuti mwishibe ishina lyakwe no kulalibomfya. Ico amwebela ishina lyakwe ni co afwaya ukuti mumwishibe.

15. Bushe ishina lya kuti Yehova lyalola mwi?

¹⁵ Ishina lya kwa Lesa ilya kuti Yehova, lyalikwata umo lyalola. Lyalola mu kuti Lesa kuti afikilisha conse ico alaya kabili akafikilisha no bufwayo bwakwe. Takuli nangu cimo icingamulesha ukufikilisha ico alaya. Ni Yehova fye e wakwata ili ishina. *

16, 17. Bushe aya amashiwi yalola mwi? (a) “Uwa Maka Yonse,” (b) “Imfumu ya muyayaya,” (c) “Kabumba.”

 ¹⁶ Nga fintu tubelengele kale, Amalumbo 83:18 yalanda pali Yehova ukuti: “Imwe mweka ni mwe Mwapulamo.” Pa Ukusokolola 15:3 napo patila: “Ikalamba kabili yalipesha amano imilimo yenu, mwe Yehova Lesa, Uwa Maka Yonse. Yalilungama kabili ya cine imibele yenu, mwe Mfumu ya muyayaya.” Bushe ilumbo lya kuti “Uwa Maka Yonse” lyalola mwi? Lyalola mu kuti Yehova alikwata amaka ukucila ifibumbwa  fyonse pano calo na mu muulu. Na kabili, ilumbo lya kuti “Imfumu ya muyayaya” lyalola mu kuti e wabako fye eka ilyo takulaba icintu nangu cimo icabumbwa. Pa Amalumbo 90:2 patila e wabako ukufuma umuyayaya no kuya umuyayaya. Bushe ici tacilemupapusha?

¹⁷ Yehova fye e Kabumba. Baibolo pa Ukusokolola 4:11 itila: “Mwalilinga, mwe Yehova, mwe Lesa wesu, ukupokelela ubukata no mucinshi na maka, pantu ni mwe mwabumbile ifintu fyonse, kabili ni pa mulandu wa kufwaya kwenu fyabeleleko no kubumbwa.” Ukutendekela fye kuli bamalaika mu muulu, intanda, ifisabo ne sabi lya muli bemba na fyonse ifyo mwingatontonkanyapo, ni Yehova e wafibumbile!

18. Mulandu nshi abantu bamo batontonkanishisha ukutila te kuti babe ifibusa fya kwa Lesa? Finshi Baibolo yena yalandapo?

¹⁸ Abantu bamo nga babelenga pa mibele ya kwa Yehova iisuma sana, balatiina kabili batila, ‘Lesa wa maka sana, alicindama nga nshi, kabili aliba ukutali sana. Bushe kwena nine engabikako amano?’ Lelo bushe, ifi e fyo Lesa afwaya tuletontonkanya pali ena? Awe nakalya. Yehova alafwaya twapalama kuli ena. Baibolo itila Lesa “taba kutali kuli ifwe umo umo.” (Imilimo 17:27) Lesa afwaya ukuti mupalame kuli ena kabili alilaya no kuti “akapalama kuli imwe.”—Yakobo 4:8.

19. (a) Finshi mwingacita pa kuti mube cibusa wa kwa Lesa? (b) Mibele nshi iya kwa Yehova iyo mwatemwapo sana?

¹⁹ Finshi mwingacita pa kuti mube cibusa wa kwa Lesa? Yesu atile: “Nomba pa kuti babe no mweo wa muyayaya, kano baishiba imwe mwe Lesa wa cine mweka, na Yesu Kristu uo mwatumine.” (Yohane 17:3) Mulingile ukutwalilila ukusambilila Baibolo, e lyo mukeshiba Yehova na Yesu. Lyena, kuti mwaba no mweo wa muyayaya. Ku ca kumwenako, natusambilila ukuti “Lesa kutemwa.” (1 Yohane 4:16) Na kabili, alikwata ne mibele na imbi iisuma sana. Baibolo ilanda ukuti Yehova ‘wa luse kabili wa mutembo, alakokola ukukalipa kabili alifulisha icikuuku ne cine.’ (Ukufuma 34:6) Yehova ‘musuma kabili aliiteyanya ukwelela.’ (Amalumbo 86:5) Alitekanya kabili wa cishinka. (2 Petro 3:9; Ukusokolola 15:4) Mukeshibilapo na imbi imibele yakwe iisuma sana nga mwatwalilila ukubelenga Baibolo.

20-22. (a) Kuti twaba shani cibusa wa kwa Lesa uo tushimona? (b) Finshi mulingile ukucita nga ca kuti abantu bamo balefwaya muleke ukusambilila Baibolo?

²⁰ Kuti mwaba shani cibusa wa kwa Lesa uo  mushimona? (Yohane 1:18; 4:24; 1 Timote 1:17) Nga mwabelenga pali Yehova mu Baibolo, e lyo mukamwishiba bwino ukuti cine cine eko aba. (Amalumbo 27:4; Abena Roma 1:20) Nga ca kuti mwaishibilapo na fimbi pali Yehova, mukamutemenwako kabili mukaba cibusa wakwe sana.

²¹ Mukeshiba ukuti Yehova ni Shifwe. (Mateo 6:9) E watubumbile kabili afwaya tuleikala bwino. Ifi fine e fyo na wishi uwatemwa abana engafwaya baleikala. (Amalumbo 36:9) Ca cine, Baibolo itila kuti mwaba cibusa wa kwa Yehova. (Yakobo 2:23) Tontonkanyeni pali ici, Yehova Kabumba wa myulu ne sonde alafwaya ukuba cibusa wenu!

²² Abantu bamo kuti bafwaya mwaleka ukusambilila Baibolo. Kuti balatiina ukutila mukaleka ukuya uko mupepa. Lelo, te cakwesha ukumfwila umuntu nangu umo ukuti amuleshe ukuba cibusa wa kwa Yehova. E Cibusa umusuma sana uo mwingakwata.

23, 24. (a) Cinshi mulingile ukulaipushisha amepusho? (b) Finshi tukasambilila mu cipandwa cikonkelepo?

²³ Kwena, ilyo mwakulasambilila Baibolo, te fyonse mwakulaumfwikisha. Mwilaumfwa insoni ukwipusha amepusho nelyo ukulomba ubwafwilisho. Yesu atile tulingile ukuba nga bana abanono. Abana abanono balepusha amepusho ayengi kabili baliicefya. (Mateo 18:2-4) Lesa afwaya ukuti mwaishiba amasuko. E co mufwile ukubikako sana amano ilyo mulesambilila Baibolo pa kuti mushininkishe ukuti ico mulesambilila e cine.—Belengeni Imilimo 17:11.

²⁴ Inshila iyawamisha iya kwishibilamo Yehova, kusambilila Baibolo. Mu cipandwa cikonkelepo, tukasambilila ifilanga ukuti Baibolo yalipusanako ne fitabo fimbi.