ICIPANDWA 11
Pa Numa ya Bwinga
“Ukutemwa takupwa.”—1 ABENA KORINTI 13:8.
1, 2. Bushe mu cupo nga mwaba amafya ninshi calala capwa abaupana tabakabepo ne nsansa? Londololeni.
ICUPO bupe ubo Yehova atupeela. Kuti calenga umuntu aba ne nsansa. Na lyo line mu fyupo fyonse mulaba amafya. Limo cimoneka kwati amafya tayakapwe, kabili umulume no mukashi nalimo te kuti batemwane nge fyo batemwanene pa kubala.
2 Tatulingile ukupapa nga ca kuti limo limo tulekwata amafya mu cupo. Lelo nga twakwata amafya tacipilibula ukuti calala capwa tatwakabepo ne nsansa mu cupo. Nangu fye bantu baupana abakwetepo amafya ayakalamba balisanga inshila sha kuyapwishishamo kabili balilenga icupo cabo cakoselako. Bacitile shani?
IFYO MWINGACITA PA KUTI MUBE SANA IFIBUSA FYA KWA LESA NA PA KUTI MUTEMWANE SANA NA BENA MWENU
3, 4. Finshi limo ifingacitika mu cupo?
3 Icupo cipangwa na bantu babili abapusana, cila muntu alikwata ifyo atemwa, ifyo apata, ifyo aishiba pa fintu, ne fyo acita ifintu. Na kabili umulume no mukashi nalimo kuti baba ne nkulilo nelyo intambi ishapusana. Kwena palapita inshita pa kuti abaupana beshibane bwino kabili balingile ukubombesha.
4 Mu kupita kwa nshita abaupana kuti batendeka ukubika fye amano ku mafya cila muntu akwata ica kuti baleka no kutemwana. Kuti caba kwati tabekala pamo. Finshi balingile ukucita pa kuti batemwane sana?
Ifyo Baibolo ilanda kuti fyalenga abaupana baba ne nsansa
5. (a) Finshi fingafwa Umwina Kristu ukutemwa sana umwina mwakwe? (b) Ukulingana ne lembo lya AbaHebere 13:4, tufwile ukulamona shani icupo?
5 Yehova alapanda amano ayasuma ayengalenga mwe baupana mwaba sana ifibusa fya kwa Yehova kabili mwatemwana no kutemwana. (Amalumbo 25:4; Esaya 48:17, 18) Yehova atweba ati: “Icupo cifwile ukuba ica mucinshi kuli bonse.” (AbaHebere 13:4) Icintu ico mumona ukuti ca mucinshi ninshi calicindama. Mulacicingilila kabili mulacibikako amano. Ifi fine e fyo Yehova afwaya tulemona icupo.
NGA MWATEMWA YEHOVA KUTI MWABA NE NSANSA MU CUPO CENU
6. Finshi ilembo lya kwa Mateo 19:4-6 litweba pa fyo Yehova amona icupo?
6 Yehova e waufishe abantu bakubalilapo. Umwana wakwe Yesu atile: “Bushe tamwabelenga ukuti uwababumbile pa kutendeka ababumbile umwaume no mwanakashi, kabili atile, ‘E mulandu wine umwaume akashiila wishi na nyina no kulambatila ku mukashi wakwe, kabili aba babili bakaba umubili umo’? E ico tabali babili na kabili iyo, lelo bali umubili umo. Kanshi, ico Lesa alundenye, umuntu ecilekanya.” (Mateo 19:4-6) Ukutula fye na pa kutendeka Yehova alefwaya abaupana belalekana. Alefwaya aba mu ndupwa baleba abaikatana, baleba ne nsansa kabili baleumfwana.
7. Cinshi abalume na bakashi balingile ukucita pa kuti bakoshe icupo cabo?
7 Muno nshiku abaupana balakwata amafya ayengi ukucila ifyo cali kale. Inshita shimo amafya yalaba ayakalamba ica kuti abaupana balatontonkanya no kutila te kuti batwalilile ukuba mu cupo, kabili balalekana. Lelo nga twaishiba ifyo Yehova amona icupo kuti twatwalilila ukuba mu cupo.—1 Yohane 5:3.
8, 9. (a) Ni lilali tufwile ukukonka ifyo Yehova atweba pa cupo? (b) Finshi tulingile ukucita pa kulanga ukuti tumona icupo cesu ukuti calicindama?
8 Ifyo Yehova atweba filatuwamina lyonse. Nga fintu tulandilepo, atweba ati: “Icupo cifwile ukuba ica mucinshi kuli bonse.” (AbaHebere 13:4; Lukala Milandu 5:4) Nga tulekonka ifyo Yehova atweba na lintu cafishe, ifintu fikalatuwamina.—1 Abena Tesalonika 1:3; AbaHebere 6:10.
9 Apo tumona ukuti icupo calicindama, tatulingile ukulacita nelyo ukulalanda ifingalenga mu cupo mwaba amafya. Lelo tufwile ukulacita nelyo ukulalanda ifingalenga twalaumfwana sana na bena mwesu. Finshi tulingile ukulacita?
MWE BAUPANA MULECINDIKA ICUPO CENU MU FYO MULANDA NA MU FYO MUCITA
10, 11. (a) Mafya nshi ayakalamba ayo abaupana bamo bakwata? (b) Mulandu nshi cacindamina ukulaeba abena mwesu amashiwi ayasuma?
10 Fingi ifyo umuntu engacita nelyo engalanda ifingakalifya umwina mwakwe. Twalishiba ukuti Abena Kristu tabafwile ukupuma abena mwabo nelyo ukubacena. Lelo kuti twacena abanensu na mu mashiwi fye. Amashiwi kuti yaba fyanso. Umwanakashi umo atile: “Abena mwandi balancena mu fyo banjeba. Nangu ca kuti nshakwata ifilonda pa mubili, lelo ifyo banjeba pamo nga ‘uli cisendo!’ no kuti ‘uli wa cabecabe!’ filancena ku mutima.” Umwaume umo alandile ati umwina mwakwe ilingi line alamusuusha mu fyo amweba kabili alamushobaula. Atile: “Ifyo anjeba te kuti mfilande na pa bantu. E mulandu wine nshilandila nankwe kabili e co nshibwelela bwangu ku ncito. Ku ncito kulawapo ukucila ku ng’anda.” Muno nshiku abantu balalanda amashiwi ya musaalula, amashiwi yabipa ayakalifya abanabo.
11 Abaupana nga balelanda amashiwi ayabipa, balacena abena mwabo ica kuti palapita inshita iikalamba pa kuti ifilonda fipole. Ifi te fyo Yehova afwaya abaupana balecita. Lelo limo kuti mwakalifya abena mwenu mu kukanaishiba. Nalimo kuti mwamona kwati muli ne cikuuku ku bena mwenu lelo bushe abena mwenu baumfwa shani? Nga ca kuti ifyo mwalanda fyakalifya abena mwenu, bushe kuti mwaitemenwa ukwaluka?—Abena Galatia 5:15; belengeni Abena Efese 4:31.
12. Cinshi cingalenga uwaupa nelyo uwaupwa aleka ukuba cibusa wa kwa Yehova?
12 Ifyo mweba abena mwenu ilyo muli pa bantu na lintu muli fye babili filakuma bucibusa bwenu na Yehova. (Belengeni 1 Petro 3:7.) Baibolo pali Yakobo 1:26 itweba aiti: “Umuntu nga aimona kwati ni kapepa wine wine nomba talama ululimi lwakwe, lelo atwalilila ukubepa umutima wakwe, ninshi imipepele ya uyo muntu ya fye.”
13. Finshi fimbi uwaupa engacita ifingalenga umwina mwakwe afulwa?
13 Kwaliba na fimbi ifyo abaupana bashilingile ukucita pa kuti belakalifya abena mwabo. Ku ca kumwenako, bushe abena mwenu kuti baumfwa shani nga ca kuti mwatendeka ukupoosa nshita iikalamba no ushili mwina mwenu? Nangu ca kuti tamwiminine pa kucita ifyabipa, nalimo mulebomba fye nankwe mu mulimo wa kubila imbila nsuma nelyo mulemwafwa pa bwafya akwete, bushe ifi kuti fyalenga abena mwenu bafulwa? Nkashi umo uwaupwa atile: “Nshumfwa bwino nga namona abena mwandi balebika sana amano kuli nkashi umbi mu cilonganino. Ng’umfwa kwati uyo nkashi alicindama ukuncila.”
14. (a) Finshi tusambililako pe lembo lya Ukutendeka 2:24? (b) Mepusho nshi tulingile ukuyipusha?
14 Apo tuli Bena Kristu tufwile ukulabika amano ku bafyashi besu na ku ba bwananyina mu cilonganino cesu. Lelo nga twaupa nelyo twaupwa, abena mwesu e bo tulingile ukubikako sana amano. Yehova atile umulume ‘akalambatila ku mukashi.’ (Ukutendeka 2:24) Tulingile ukubika sana amano ku fyo abena mwesu bomfwa. Muleyipusha amuti: ‘Bushe ndakwata inshita ya kuba no mwina mwandi? Bushe ndamubikako amano? Kabili bushe ndamulanga ukuti nalimutemwa?’
15. Mulandu nshi Abena Kristu abaupa nelyo abaupwa bashilingile ukubela ifibusa sana no muntu uushili mwina mwabo?
15 Nga ca kuti twaba sana cibusa no muntu uushili mwina mwesu, mu cupo cesu mukaba amafya. Kuti twatemwa sana uyo muntu kabili tukalafwaya ukulaala nankwe. (Mateo 5:28) Nga ca kuti ulunkumbwa lwakula kuti mwacita ifyabipa ifingalenga mu cupo cenu mwaba amafya.
“ICUPO . . . TACIFWILE UKUBA ICAKOWELA”
16. Lifunde nshi ilyaba mu Baibolo ililanda pa cupo?
16 Ilembo lya AbaHebere 13:4 lyatendekela na mashiwi ya kuti: “Icupo cifwile ukuba ica mucinshi,” e lyo pakonka amashiwi ya kuti: “Tacifwile ukuba icakowela, pantu aba bulalelale na bacende Lesa akabakanda.” Pali ili ilembo ishiwi lya kuti “icupo” lipilibula ukwampana kwa mu cupo ukwa mulume no mukashi. (Amapinda 5:18) Finshi tulingile ukulacita pa kulanga ukuti twalicindika icupo cesu kabili tatufwaya cakowela?
17. (a) Bushe abantu abengi muno nshiku bamona shani ukucita ubucende? (b) Bushe Abena Kristu balingile ukulamona shani ukucita ubucende?
17 Abantu bamo muno nshiku bamona ukuti caliba fye bwino nangu tabali na cishinka ku bena mwabo. Tatufwile ukukonkelela abatontonkanya ifi. Yehova alilanda ukwabula ukupita na mu mbali ukuti alipata ubulalelale no bucende. (Belengeni Abena Roma 12:9; AbaHebere 10:31; 12:29) Nga ca kuti twalaala no muntu uushili mwina mwesu ninshi twakowesha icupo cesu. Na kabili ninshi tatwacindika amafunde ya kwa Yehova, kabili bucibusa bwesu nankwe kuti bwapwa. Kanshi tatulingile ukucita nangu cimo icingalenga twacita ubucende, pamo nga ukulatontonkanya pa kulaala no muntu uushili mwina mwesu.—Yobo 31:1.
18. (a) Mulandu nshi ukucita ubucende kwabela ngo kupepa tulesa twa bufi? (b) Bushe Yehova amona shani ukucita ubucende?
18 Kale mu Mafunde ya kwa Mose, ukucita ubucende kwabipile fye ngo kupepa tulesa twa bufi. Bonse abalecita ubucende na balepepa tulesa twa bufi balebepaya. (Ubwina Lebi 20:2, 10) Bushe ukucita ubucende kwali shani nga ukupepa tulesa twa bufi? Nga ca kuti umwina Israele alepepa tulesa twa bufi, talefikilisha umulapo wakwe uwa kuba ne cishinka kuli Yehova. Nga ca kuti acita ubucende, talefikilisha umulapo wakwe uwa kuba uwa cishinka ku mwina mwakwe. (Ukufuma 19:5, 6; Amalango 5:9; belengeni Malaki 2:14.) Kanshi kale Yehova alemona ukucita ubucende ukuti lubembu ulukalamba nga nshi.
19. Finshi tulingile ukucita pa kuti tatucitile ubucende?
19 Inga muno nshiku, Yehova amona shani ukucita ubucende? Nangu ca kuti tatukonka Amafunde ya kwa Mose, Yehova tayaluka mu fyo amona ubucende. Filya fine tushingapepa lesa wa bufi, e fyo tushilingile no kucita ubucende. (Amalumbo 51:1, 4; Abena Kolose 3:5) Nga twacita ubucende, kuti twakowesha icupo cesu kabili kuti twasaalula Lesa wesu, Yehova.—Moneni Ifyebo na Fimbi pa 26.
IFYO MWINGACITA PA KUTI ICUPO CENU CILEKOSELAKO
20. Bushe ukuba na mano kuti kwalenga shani icupo cawama?
20 Kuti mwacita shani pa kuti icupo cenu cilekoselako? Icebo ca kwa Lesa citila: “Amano e yalenga ukuti ing’anda ikuulwe, kabili ukwiluka e kulenga ukuti ikose.” (Amapinda 24:3) Ing’anda kuti yaba iyatalala kabili umwabula akape nangu kamo nelyo kuti yaba iyakaba, iisuma, kabili iyakosa. E fyo ne cupo cingaba. Uwa mano alashininkisha ukuti icupo cakwe nacikosa, kabili cili icisuma.
21. Bushe ukuba uwa mano kuti kwalenga shani icupo cakoselako?
21 Baibolo yatwalilila ukulanda pa ng’anda aiti: “No kwishiba e kulenga ukuti imiputule ya mu kati isulemo ifyuma fyonse ifyauma umutengo kabili ifisuma.” (Amapinda 24:4) Ifyo musambilila mu Cebo ca kwa Lesa kuti fyalenga amafya mu cupo cenu yacepa. (Abena Roma 12:2; Abena Filipi 1:9) Nga mulebelengela pamo Baibolo ne mpapulo shesu, mulelanshanya ifyo mwingabomfya ifyo mulesambilila. Muletontonkanya pa fyo mwingacita pa kulanga ukuti mwalitemwa abena mwenu kabili mwalibacindika, muletontonkanya na pa fyo mwingacita pa kubalanga ukuti muli ba cikuuku kabili mulabalangulukilako. Mulepepa kuli Yehova pa kuti alemwafwa ukuba ne mibele iingalenga icupo cenu cakoselako kabili iingalenga mwatemwa sana abena mwenu.—Amapinda 15:16, 17; 1 Petro 1:7.
Muleshintilila pali Yehova ilyo muli pa mapepo ya lupwa
22. Mulandu nshi tulingile ukulacitila ifintu ifilanga ukuti twalitemwa abena mwesu kabili twalibacindika?
22 Tufwile ukulaesha na maka yesu yonse pa kuti tulecita ifilanga ukuti twalitemwa abena mwesu kabili twalibacindika. Nga tulecita ifi, icupo cesu cikawama kabili cikakoselako. Ne cacindamisha ca kuti tukalenga Yehova akalesekelela.—Amalumbo 147:11; Abena Roma 12:10.
