1, 2. Mulandu nshi uo tulingile ukulasalila bwino ifya kuleseshamo icitendwe?

ELENGANYENI ukuti lilya line mulefwaya ukusuma mu cisabo e lyo mwamona ukuti nacibola ulubali lumo. Kuti mwacita shani? Bushe kuti mwacilya fye ifyo fine? Bushe kuti mwacipoosa? Nelyo bushe kuti mwatetako fye ulubali ulubolele no kulya ulubali ulushibolele?

² Ifya kuleseshamo icitendwe kuti twafipashanya ku cisabo, fimo fisuma, lelo ifingi fyalibola pantu mulaba  ubupulumushi, ubunkalwe, no kupupa imipashi. Bushe ilyo mulesala ifya kuleseshamo icitendwe, mutila: “Tapali uufwile ukulandapo, nine mfwile ukuisalila ifya kuleseshamo icitendwe ifyo ndefwaya”? Nelyo bushe mutila: “Ifya kuleseshamo icitendwe fyonse fyalibipa”? Nelyo bushe mulasala bwino ifya kuleseshamo icitendwe?

3. Finshi tulingile ukutontonkanyapo ilyo tulesala ifya kuleseshamo icitendwe?

³ Bonse fye tulafwaya ukulesha icitendwe no kutuushako, kanshi tulesala bwino ifya kuleseshamo icitendwe. E ico tulingile ukuiceeceeta pa kuti tumone ifyo ifya kuleseshamo icitendwe ifyo tusala fingakuma bucibusa bwesu na Yehova.

4. Mashinte nshi aya mafunde yamo ayengatwafwa ukusala bwino ifya kuleseshamo icitendwe?

⁴ Nga twaipeela kuli Yehova, tumulaya ukutila twakulamubombela lyonse ilyo tuli no mweo. (Belengeni Lukala Milandu 5:4.) Tulaya ukuti ‘twakulacita fyonse ku kucindika Lesa.’ (1 Abena Korinti 10:31) Ici calola mu kuti twaliipeela kuli Lesa na lintu tuletuusha nelyo ilyo tulelesha icitendwe, te lintu fye tulelongana na lintu tulebila imbila nsuma.

5. Bushe tulingile ukulapepa shani Yehova?

⁵ Fyonse ifyo tucita kuti fyalenga Yehova apokelela ukupepa kwesu nelyo iyo. Paulo alandile ati: “Mutuule imibili yenu nge lambo ilituntulu, ilyasanguluka, ilingapokelelwa kuli Lesa.” (Abena Roma 12:1) Yesu atile: “Muletemwa Yehova Lesa wenu no mutima wenu onse, no mweo wenu onse, no kutontonkanya kwenu konse, na maka yenu yonse.” (Marko 12:30) Lyonse tufwaya ukupeela Yehova ifisuma. Kale abena Israele nga baletuula  inama kuli Yehova, balingile ukutuula inama iisuma. Nga ca kuti batuula inama iili na kalema, Lesa talepokelela umutuulo. (Ubwina Lebi 22:18-20) Na ifwe bene ifi kuti fyatucitikila, Yehova kuti akaana ukupokelela ukupepa kwesu. Cinshi twalandila ifi?

6, 7. Bushe ifya kuleseshamo icitendwe kuti fyakuma shani ifyo tupepa Yehova?

⁶ Yehova atweba ati: “Muleba aba mushilo, pantu ine ndi wa mushilo.” (1 Petro 1:14-16; 2 Petro 3:11) Yehova kuti apokelela fye ukupepa kwesu nga ca kuti kuli ukwasanguluka nelyo ukwa busaka. (Amalango 15:21) Ukupepa kwesu te kuti kube ukwasanguluka nga ca kuti tulecita ifintu ifyo Yehova ashifwaya, pamo nga ubupulumushi, ubunkalwe ne fintu ifyakuma imipashi. (Abena Roma 6:12-14; 8:13) Na kabili Yehova te kuti atemwe nga ca kuti tuletamba, tulebelenga, nelyo tulekutika ifintu umwaba ifya musango uyu. Nga tulecita ifya musango uyu, Yehova kuti alemona ukupepa kwesu ukuti kwalikowela kabili ici kuti calenga bucibusa bwesu na ena bwapwa.

⁷ Nomba kuti twacita shani pa kuti tulesala ifya kuleseshamo icitendwe ifisuma? Mashinte nshi aya mafunde ayengatwafwa ukwishiba ifya kuleseshamo icitendwe ifisuma ne fibi?

8, 9. Fya kuleseshamo icitendwe fya musango nshi tulingile ukutaluka? Mulandu nshi?

⁸ Pali lelo kwaliba ifya kuleseshamo icitendwe ifingi, fimo fyaliba fye bwino ku Bena Kristu, lelo ifingi tafyawama. Natubalilepo ukulanda pa fya kuleseshamo icitendwe ifyabipa.

⁹ Mu mafilimu ayengi, pa mawebusaiti ya pa Intaneti, mu maprogramu ya pa TV, mu fyangalo fya pa Intaneti,  na mu nyimbo, mulaba ubupulumushi, ubunkalwe, ne fibanda. Abalemba na bapanga ifya kuleseshamo icitendwe ifyabipa balenga fyalamoneka kwati fyaliba fye bwino kabili kwati fya kusekesha fye. Lelo Abena Kristu tabasala ifya kuleseshamo icitendwe ifyo Yehova amona ukuti fyalibipa. (Imilimo 15:28, 29; 1 Abena Korinti 6:9, 10) Nga tulesala ifya kuleseshamo icitendwe ifyabipa, ninshi tulelanga Yehova ukuti twalitemwa ifyabipa.—Amalumbo 34:14; Abena Roma 12:9.

10. Finshi fingacitika nga tatulesala bwino ifya kuleseshamo icitendwe?

¹⁰ Lelo abantu bamo bamona ukuti ifya kuleseshamo icitendwe umwaba ubunkalwe, ubupulumushi ne mipashi fyaliba fye bwino. Batontonkanya ukuti: ‘Bubi nshi bwabamo? Ine te kuti ncite ifyabamo.’ Nga twalatontonkanya ifi, ninshi tuleibepa fye. Baibolo itila: “Umutima wa bucenjeshi ukucila fyonse, kabili walipelelwa.” (Yeremia 17:9) Nga ca kuti tatuletaluka ifya kuleseshamo icitendwe ifyo Yehova apata, bushe kuti twalanda ukuti twalipata ifyabipa? Nga twatwalilila ukutamba, ukubelenga no kukutika ifyabipa, tukatampa ukulafimona ukuti fyaliba fye bwino. Mu kupita kwa nshita kampingu yesu ikanaka kabili ikaleka ukutusoka ilyo tulesala ifya kuleseshamo icitendwe.—Amalumbo 119:70; 1 Timote 4:1, 2.

11. Bushe ilembo lya Abena Galatia 6:7 kuti lyatwafwa shani ukusala bwino ifya kuleseshamo icitendwe?

¹¹ Icebo ca kwa Lesa citila: “Ico umuntu alebyala, e co akalobolola.” (Abena Galatia 6:7) Nga ca kuti tuletamba, tulebelenga, kabili tulekutika ifyabipa, mu kupita kwa nshita tukatendeka ukuficita. Ku ca kumwenako, abantu bamo balitemwa sana ifya kuleseshamo icitendwe umwaba ubupulumushi ica kuti balicitapo no bulalelale. Lelo Yehova alitupeela ifingatwafwa ukulasala ifya kuleseshamo icitendwe ifisuma.

12. Finshi fingatwafwa ukulasala bwino ifya kuleseshamo icitendwe?

¹² Kwaliba ifya kuleseshamo icitendwe ifyo tushitwishika no kutwishika ukuti Yehova alifipata kabili twalishiba no kuti tulingile ukufitaluka. Nomba kuti twacita shani nga tatwishibe bwino nga ca kuti Yehova alifipata? Yehova tatupeela amafunde ya kukonka muli fyonse fye ifyo tulingile ukutamba, ukukutikako, no kubelenga. Lelo afwaya tulebomfya kampingu iyo twasambilisha Baibolo. (Belengeni Abena Galatia 6:5.) Yehova alitupeela amashinte ya mafunde, e kutila icine icilenga twaishiba ifyo amona ifintu. Aya amashinte ya mafunde e yo tubomfya pa kusambilisha kampingu yesu. Na kabili yalenga twaishiba “icaba ukufwaya kwa kwa Yehova” pa kuti tulesala ifingalenga asekelela.—Abena Efese 5:17.

13. Mulandu nshi Abena Kristu bamo bengasalila ifya kuleseshamo icitendwe ifyapusana ne fyo bambi bengasala? Lelo finshi Abena Kristu bonse balingile ukulacita?

¹³ Ilingi line ifya kuleseshamo icitendwe ifyo Umwina Kristu umo engasala kuti fyapusana ne fyo umbi engasala. Mulandu nshi fingapusanina? Pantu fwe bantu twatemwa ifintu ifyapusanapusana. Na kabili ifyo umuntu umo engamona ukuti fili fye bwino, umuntu umbi kuti afimona ukuti tafili bwino. Na lyo line, Abena Kristu bonse balingile ukulakonka amashinte ya mafunde aya mu Baibolo pa kuti balesala bwino ifya kuleseshamo icitendwe. (Abena Filipi 1:9) Aya amashinte ya mafunde yalatwafwa ukulasala ifya kuleseshamo icitendwe ifyo Lesa amona ukuti fyaliba fye bwino.—Amalumbo 119:11, 129; 1 Petro 2:16.

14. (a) Cinshi tulingile ukutontonkanyapo pa nshita tupoosa ku kulesha icitendwe? (b) Finshi Paulo aebele Abena Kristu?

 ¹⁴ Na cimbi ico tulingile ukutontonkanyapo ni nshita tupoosa ku kulesha icitendwe. Inshita tupoosapo e ingalanga nampo nga twabika sana amano ku kulesha icitendwe nelyo iyo. Apo tuli Bena Kristu tufwile ukubika sana amano ku kubomba umulimo wa kwa Yehova. (Belengeni Mateo 6:33.) Lelo nga tatucenjele te kuti twiluke no kwiluka ukuti tulepoosa inshita iikalamba sana ku kulesha icitendwe. Paulo aebele Abena Kristu ati: “Mulebomfya bwino inshita yonse iyo mwashukila, pantu ishi nshiku sha bubifi.” (Abena Efese 5:15, 16) Kanshi tulingile ukulapima inshita iyo tupoosa ku kulesha  icitendwe kabili lyonse tuleshininkisha ukuti intanshi twabika amano ku kubomba umulimo wa kwa Lesa.—Abena Filipi 1:10.

15. Kuti twacita shani pa kuti tuicingilile ku fya kuleseshamo icitendwe ifingalenga bucibusa bwesu na Yehova bwapwa?

¹⁵ Ukwabula no kutwishika tulingile ukutaluka ifya kuleseshamo icitendwe ifyo Yehova ashifwaya. Nomba kuti twacita shani nga ca kuti tatwishibe bwino nampo nga ifya kuleseshamo icitendwe fimo fili fye bwino nelyo iyo? Bushe tulingile ukuba abacenjela? Tontonkanyeni pali ici. Nga muleenda mu nshila ya pa lupili, bushe kuti mwatendeka ukwendela mu mbali ya lupili? Awe. Nga tamulefwaya ukufwa, te kuti muleendela mu mbali. Ifi fine e fyo caba na pa kusala ifya kuleseshamo icitendwe. Icebo ca kwa Lesa citila: “Talusha amakasa yobe ku bubi.” (Amapinda 4:25-27) Kanshi tatutaluka fye ifya kuleseshamo icitendwe ifyo twaishiba ukuti fyalibipa, lelo tulataluka ne fyo tumona ukuti nalimo tafyawama kabili kuti fyalenga bucibusa bwesu na Yehova bwapwa.

16. (a) Fintu nshi fimo ifyo Yehova apata? (b) Finshi twingacita pa kulanga ukuti twalipata ifyo Yehova apata?

¹⁶ Uwaimbile amalumbo atile: “Mwe batemwa Yehova, pateni ifyabipa.” (Amalumbo 97:10) Baibolo ilatusambilisha ifyo Yehova amona ne fyo omfwa pa fintu. Tontonkanyeni pa fyo ifintu ifyo musambilila fingalenga mwalamona ifintu nge fyo Yehova afimona. Ku ca kumwenako, tusambilila ukuti Yehova alipata “ululimi lwa bufi, ne minwe iisumya umulopa wa kaele, umutima uwelenganya amapange ya buncitatubi, amakasa ayangufyanya ukubutukila ku bubi.” (Amapinda 6:16-19)  Tusambilila no kuti tufwile ukutaluka “ubulalelale, . . . ukupepa utulubi, ukupupa imipashi, . . . ubufuba, icipyu, . . . umufimbila, ukukolwakolwa, iciwowo, ne fyapala ifi.” (Abena Galatia 5:19-21) Bushe mwamona ifyo aya amashinte ya mafunde yengalenga mwalasala bwino ifya kuleseshamo icitendwe? Tulingile ukulakonka amafunde ya kwa Yehova muli fyonse ifyo tucita, nampo nga tuli fweka nelyo nga tuli na bantu. (2 Abena Korinti 3:18) Na kuba, ifya kuleseshamo icitendwe ifyo tusala ilyo tuli fweka e filanga ifyo twaba.—Amalumbo 11:4; 16:8.

17. Mepusho nshi tulingile ukuyipusha ilyo tushilasala ifya kuleseshamo icitendwe?

¹⁷ Kanshi ilyo mushilasala ifyo mwalaleseshamo icitendwe, mufwile ukuyipusha amuti: ‘Bushe ifi nasala fyalakuma shani bucibusa bwandi na Yehova? Bushe fyalakuma shani kampingu yandi?’ Natulande pa mashinte ya mafunde yambi ayengatwafwa ukusala bwino ifya kuleseshamo icitendwe.

18, 19. (a) Finshi Paulo aebele Abena Kristu? (b) Mashinte nshi aya mafunde ayengatwafwa ukusala bwino ifya kuleseshamo icitendwe?

¹⁸ Nga twasala ifya kuleseshamo icitendwe, ninshi ifyo fine e fyo twasala ukulatontonkanyapo. Paulo alembele ati: “Muletontonkanya pali fyonse ifya cine, pali fyonse ifya mucinshi, pali fyonse ifyalungama, pali fyonse ifyasanguluka, pali fyonse ifyatemwikwa, pali fyonse ifyawama, pali conse icisuma icabako na pali conse ica kutasha icabako, twalilileni ukutontonkanya pali fi fintu.” (Abena Filipi 4:8) Nga ca kuti tuletontonkanya pa fintu fya musango uyu, kuti twalanda atuti: “Lekeni amashiwi ya mu kanwa kandi ne fyo umutima wandi utontonkanyapo fimusekeshe, mwe Yehova.”—Amalumbo 19:14.

 ¹⁹ Yipusheni amuti: ‘Finshi ndebika mu muntontonkanya wandi? Pa numa ya kutamba filimu nelyo programu imo, bushe ndatontonkanya pa fisuma? Bushe ndatwalilila ukuba na kampingu iisuma? (Abena Efese 5:5; 1 Timote 1:5, 19) Bushe ndapepa kuli Yehova na ku mutima tuutu? Nelyo bushe ndomfwa ububi? Bushe ifya kuleseshamo icitendwe filalenga nalatontonkanya pa bunkalwe nelyo pa fintu ifyabipa? (Mateo 12:33; Marko 7:20-23) Bushe ifya kuleseshamo icitendwe ifyo nsala filalenga napalana no bwikashi buno?’ (Abena Roma 12:2) Nga twayasuka aya amepusho ukufuma pa nshi ya mutima, kuti twaishiba ifyo tulingile ukucita pa kuti bucibusa bwesu na Yehova butwalilile ukuba ubwakosa. Tufwile ukulapepa nga fintu uwaimbile amalumbo apepele. Apepele ati: “Lengeni amenso yandi ukukanalolesha ifya fye.” *—Amalumbo 119:37.

20, 21. Mulandu nshi tulingile ukutontonkanishisha pa fyo abanensu bomfwa ilyo tulesala ifya kuleseshamo icitendwe?

²⁰ Ishinte lye funde na limbi ilyo tufwile ukulatontonkanyapo ni ili: “Nangu fyonse fyalisuminishiwa; lelo te fyonse ifingatukuula. Mwilafwaya fye ifingamuwamina, lelo mulefwaya ne fingawamina abanenu.” (1 Abena Korinti 10:23, 24) Nangu natukwata ubuntungwa bwa kucita fimo, tacipilibula ukuti tufwile ukuficita. Tufwile ukutontonkanya sana pa fyo ifyo tusalapo fikuma aba bwananyina.

²¹ Kampingu fwe bantu twakwata yalipusana. Ku ca kumwenako, kampingu yenu kuti yamusuminisha ukutamba  programu imo iya pa TV. Lelo kuti mwasanga ukuti uwa bwananyina umbi kampingu yakwe te kuti imusuminishe ukutamba iyo programu. Kuti mwacita shani? Nangu ca kuti namukwata insambu sha kuitamba, nalimo kuti mwasalapo ukunaitamba. Mulandu nshi? Pantu ninshi tamulefwaya ‘ukubembukila bamunyinenwe’ nelyo ‘ukubembukila Kristu.’ (1 Abena Korinti 8:12) Tatulingile ukucita nangu cimo icingalenga twapunwisha Abena Kristu banensu.—Abena Roma 14:1; 15:1; 1 Abena Korinti 10:32.

22. Finshi twingacita pa kulanga ukuti tatwaumina kumo nga ca kuti Abena Kristu banensu basala ifya kuleseshamo icitendwe ifyo ifwe tushingasala?

²² Nomba kuti mwacita shani nga ca kuti kampingu yenu taimusuminisha ukutamba, ukubelenga, nelyo ukucita ifintu fimo ifyo umuntu umbi engamona ukuti fili fye bwino? Pa mulandu wa kuti mwalicindika uwa bwananyina kabili mwalimutemwa, tamwakamupatikishe ukuti acite ifyo mulefwaya. Namutekenya aleshiba ukuti bamo kuti babutusha bamotoka, bambi kuti baleensha panono panono, lelo bonse kuti baba banamutekenya abasuma. Ifi fine e fyo cingaba na kuli imwe, nalimo imwe no wa bwananyina mulakonka amashinte ya mafunde lelo kuti mwapusanako panono mu fyo munona ukuti e fya kuleseshamo icitendwe ifisuma.—Lukala Milandu 7:16; Abena Filipi 4:5.

23. Finshi fingatwafwa ukulasala bwino ifya kuleseshamo icitendwe?

²³ Kanshi finshi fingatwafwa ukulasala bwino ifya kuleseshamo icitendwe? Tukalasala bwino nga ca kuti tulebomfya kampingu iyo twasambilisha Baibolo, kabili nga twalibika amano ku fyo aba bwananyina bomfwa. Nga tulecita ifi, tukalaba ne nsansa pantu ninshi tulecita “fyonse ku kucindika Lesa.”