Ilyo inshita yafikile pe “awala lyalenga mutanda (6)” nelyo mu inshita ya kasuba, kwali imfifi “pa calo conse ukufika na pe awala lyalenga pabula (9),” e kutila 3 koloko ya kasuba. (Marko 15:33) Iyi imfifi tayaishileko pa mulandu wa ciilisha (Solar Eclipse.) Iciilisha calebako umweshi nga waikala, nomba pali iyi inshita ya Ca Kucilila, umweshi ninshi walikala kale. Iyi imfifi iyaishile yalikokweleko ukucila ifyo yaleba nga kwaba iciilisha. Kanshi ni Lesa walengele ukuti kube iyi imfifi!

Elenganyeni ifyo abantu abalecusha Yesu baumfwile ilyo bamwene imfifi. Pali iyi nshita, abanakashi 4 baile mupepi na pa cimuti ico bapoopeelepo Yesu. Aba abanakashi baali ni nyina wa kwa Yesu, Salome, Maria Magadala, e lyo na Maria nyina wa mutumwa Yakobo.

Umutumwa Yohane aali na nyina wa kwa Yesu mupepi na pa “cimuti ico Yesu apoopelwepo.” Maria aletamba uko umwana wakwe uo akushishe bamupoopeele pa cimuti. Aleumfwa fye kwati bamulashile “ulupanga ulutali.” (Yohane 19:25; Luka 2:35) Nangu ca kuti Yesu aleshikitika, aletontonkanya na pali banyina. Aloleshe Yohane e lyo aeba banyina ati: “Moneni, umwana wenu!” Lyene aloleshe banyina e lyo aeba Yohane ati: “Mona, banoko!”—Yohane 19:26, 27.

Yesu aebele umutumwa Yohane, uo atemenwe sana ukulamusungilako banyina abaali bamukamfwilwa. Yesu alishibe ukuti bamunyina, abana bambi abo Maria akwete, tabatetekele Yesu pali ilya nshita. E ico alefwaila libela abaali no kulasakamana banyina mu fyo balekabila na mu fya kwa Lesa. Lisambililo ilisuma ilyo atulanga!

Ilyo imfifi yapwile, Yesu atile: “Naumfwa icilaka.” Ilyo alandile aya amashiwi, afikilishe ifyo amalembo yalandile. (Yohane 19:28; Amalumbo 22:15) Yesu amwene kwati Wishi alimulekeleshe ilyo ale-eshiwa pa kuti alange ukuti alikwete icitetekelo. Kristu abilikishe mu ciAramaic ati: “Eli, Eli, lama sabaktani?” icalola mu kuti: “Lesa wandi, Lesa wandi, cinshi mwandekelesesha?” Abantu abaiminine lwa mupepi tabaishibe umo aloseshe, e co batile: “Umfweni! Aleita Eliya.” Umo alibutwike, ayatumpa umwepu mu mwangashi wakantuka, ausomeka kwi tete, pa kuti amunweshe. Lelo bambi basosele abati: “Mulekeni! Lekeni tumone nga Eliya alaisa ku kumwikisha.”—Marko 15:34-36.

Lyena Yesu abilikishe ati: “Fyonse nomba fyapwa!” (Yohane 19:30) Cine cine, Yesu alipwishishe fyonse ifyo Yehova amutumine ukucita pa calo. E ico Yesu atile: “Mwe Tata, mu minwe yenu e mo natuula umweo wandi.” (Luka 23:46) Yesu atuulile umweo wakwe kuli Wishi pantu alishinikishe ukuti aali no kumubuusha. Kristu asukile afwa ninshi acili ne citetekelo muli Lesa.

Ilyo fye Yesu afwile, kwalicitike icinkukuma icikalamba, icalepwile umushili. Icinkukuma caishile na maka sana ica kuti inshiishi shali mu Yerusalemu shaliswike kabili imibili ya bafwa yalishukwike. Abapitanshila abamweneko  imibili ya bafwa iyashukwike baingile mu “musumba wa mushilo” kabili bashimike ifyo bamwene.—Mateo 12:11; 27:51-53.

Ilyo Yesu afwile, kwali na cimbi icacitike. Insalu iitali kabili iyafina iyalekenye umuputule wa Mushilo no wa Mushilo Sana yalilepwike pa kati. Ici icacitike calangile ukuti Lesa tatemenwe ilyo abantu baipeye Umwana wakwe kabili calangile no kuti inshila ya kuya umwa Mushilo Sana, e kutila mu muulu, yaliswike.—AbaHebere 9:2, 3; 10:19, 20.

Te kuti tupape ukuti abantu balyumfwile umwenso. Umukalamba wa bashilika abaipeye Yesu atile: “Cine cine, uyu muntu ali Mwana wa kwa Lesa.” (Marko 15:39) Uyu umushilika afwile eko aali ilyo balelubulwisha Yesu kuli Pilato pantu alelanda ukuti mwana wa kwa Lesa. Pali iyi nshita, alishininkishe ukuti Yesu takwete umulandu kabili Mwana wa kwa Lesa.

Abantu bambi abamweneko ifi ifyacitike, baile ku mayanda yabo ninshi “baleyuma pa fifuba,” ukulanga ukuti tabaumfwile bwino ilyo bamwene ifyacitike kuli Yesu kabili bali ne nsoni. (Luka 23:48) Pa bantu abaletambako uko balepoopela Yesu pa cimuti, paali na basambi abanakashi abo pa nshita shimo balebomba na Yesu. Nabo bene balipapile pa fyacitike ilyo Yesu afwile.