Ukulingana Na Baibolo

Ifya Kumona Imyata Iyaseeka

“TAKWATALA AKUBA ICIBELESHO CINTU INSHITA IMO BASHAKENEPO KU NCENDE IMO, KABILI CINTU INSHITA IMBI KU NCENDE IMBI BAMWENE UKUTI CISUMA ICO BONSE BAFWILE UKUKONKA.”

AYA mashiwi ya kwa kalemba we lyashi lya kale uwa ku Ireland, William Lecky e yalondolola fintu abantunse balola ukwalola umwela. Fintu alandile e ficitika na ku myata ne ntambi ukufuma fye na kale. Cine cine, ifyo abantu baalecita kale no kufimona ukuti fyalekabilwa mu mikalile tabafikonka ilyo papite nshita. Ici tacifwile kutupapusha pantu nga fintu umutumwa wa Bwina Kristu Paulo asosele, “imibele ya cino calo ileyaluka.”—1 Abena Korinti 7:31, NW.

Cine cine, abantunse lyonse balalukaaluka. Ilingi e fintu tumona ukwalukaaluka mu mibele ya fyo batemwa ne misango ya mu bwikashi. Abena Kristu “tabali ba pano isonde,” e kuti balaipaatulako ku bwikashi bwa bantunse ubwanunuka ukufuma kuli Lesa. Nalyo line, Baibolo ilasumina ukuti Abena Kristu baba “pano isonde,” kabili taibakambisha ukuba abatukami. E ico calicindama ukwishiba ifya kumona imyata.—Yohane 17:11, 14-16; 2 Abena Korinti 6:14-17; Abena Efese 4:17-19; 2 Petro 2:20.

Imyata Finshi?

Imyata yaba ni nshila ya kucitilamo ifintu mu mikalile kabili ilaba iyaseeka ku ncende imo nelyo mabumba ya bantu yamo. Napamo imyata pamo nga iya pa kulya ne myata ya mu bwikashi iya cikuuku yaishileko pa kuti iletungulula abantu ilyo balecitila ifintu capamo no kubaafwa ukwangalila capamo bwino no kucindikana bonse. Imyata ya mu bwikashi iya cikuuku kuti yalinganishiwa ku mafuta ya mu mipeto ya motoka ayalenga ukuti ileshinguluka bwino. Imyata nayo ilenga abantu ukulaumfwana bwino.

Imipepele yalyambukila sana imyata. Na kuba, imyata iingi yafumine ku kutiine mipashi kale na ku fisambilisho fya mipepele ifishali fya mu Baibolo. Ku ca kumwenako, napamo ukupeela amaluba ku bafwilwa kwatendeke pa mulandu wa kutiina imipashi mu fya mipepele. * Ukulundapo, ilangi lya blue, ilyo ilingi batila lilapilibula fimo ku tunya utwaume, batila lyaletamfya ifibanda. Ifya kusuba mu nkopyo (mascara) fyali e nshila ya kuishilikilamo ku bantu abatiipa ku miloleseshe, e lyo ukusuba pa milomo kwalebomfiwa pa kuti ifibanda fiingila mu kanwa ka mwanakashi ukuti eingililwa ne ngulu. Nangu fye mwata wa kwikata pa kanwa pa kwaula nakalimo wafumine ku kutontonkanya ukuti umweo kuti wafyuka nga umuntu ayasamwisha akanwa. Lelo, mu kupita kwa myaka, ukwampanya iyi myata ku mipepele kwalipwa, kabili ilelo iyi misango ne myata tayakwata bupilibulo mu fya mipepele.

Ico Abena Kristu Bafwile Ukwangwako

Lintu Umwina Kristu alepingulapo nampo nga afwile ukukonka umwata umo, ico afwile ukwangwako sana cili kuipusha ukuti, Finshi Lesa alandapo mu Baibolo ifilangisha ifyo amona uyu mwata? Ni shani fintu Lesa amona uyu mwata mu Baibolo? Kale Lesa alikenye imibele imo iyo abantu mu mekashi yamo batekeleshe. Yasanshishemo ukupeela abana amalambo, ukubomfya umulopa mu nshila yalubana, no kulaalana kwapusanapusana. (Ubwina Lebi  17:13, 14; 18:1-30; Amalango 18:10) Ne myata imo iyaseeka ilelo tayumfwana na mafunde ya mu Baibolo. Pali iyi paba intambi shishaba mu Baibolo isha nshiku sha mwikalwe pamo nga Krisimasi na Isita nelyo intambi shabamo ukupupe imipashi.

Lelo ni shani fintu imyata iyo kale yalimo ifyalubana iilemonwa ilelo nge myata ya mu bwikashi iya cikuuku ifwile ukumonwa? Ku ca kumwenako, imyata iingi iyaseeka pa menga, kumo no kufwikana ininda minwe no kulya keke yafumine ku bashipepa. Bushe cilolele mu kuti Abena Kristu tabasuminishiwa ukukonka iyi myata? Bushe Abena Kristu bakabila ukuceeceeta bwino bwino umwata onse uwa mu bwikashi pa kuti beshibe nga ca kuti pa nshita imo nelyo ku ncende imo yali iyalubana?

Paulo atila “ukuli Umupashi wa kwa Shikulu, e kuli ubuntungwa.” (2 Abena Korinti 3:17; Yakobo 1:25) Lesa afwaya ukuti tulebomfya ubu buntungwa mu kukansha ukulingulula kwesu mu kupaatululo busuma ukubulekanya no bubi, lelo te kubusangula apa kwingilila ukufwaisha kwa bukaitemwe. (Abena Galatia 5:13; AbaHebere 5:14; 1 Petro 2:16) E co nga tacishibikwe bwino nga umwata ulatoba amafunde ya Baibolo, Inte sha kwa Yehova tashipanga amafunde ya kuti bonse balekonka. Lelo Umwina Kristu onse afwile ukulingulula ifyo alingile ukumona umwata no kuipingwila ifya kucita.

Fwayeni Ukuti Bambi Bamwenemo Icisuma

Bushe ici cilolele mu kuti lyonse caliba fye bwino ukukonka umwata umo cikulu fye taupusene ne fisambilisho fya Baibolo mu kulungatika? Iyo. (Abena Galatia 5:13) Paulo asosele ukuti Umwina Kristu tafwile fye ukufwaya ukumwenamo icisuma umwine “lelo icisuma ca ba cinabwingi.” Afwile ukucita “fyonse ku kucindika Lesa” kabili tafwile ukupunwisha bambi. (1 Abena Korinti 10:31-33) E co umuntu uulefwaya ukuti Lesa amusenamine afwile ukuipusha ukuti: ‘Bushe abantu bambi bamona shani uyu mwata? Bushe abantu balacitapo fimo ifyalubana muli uyu mwata? Bushe nga naukonka, nkamoneka kwati ndesuminishanya ne myata ne fisambilisho ififulwisha Lesa?’—1 Abena Korinti 9:19, 23; 10:23, 24.

Nangu cingati yaliba fye bwino, imyata imo napamo ilakonkwa mu bwikashi mu nshila iyapusana na mafunde ya Baibolo. Ku ca kumwenako, pa nshita shimo ukupeela bambi amaluba kuti kwapilibula ifyalubana ifingapinkana na mafunde ya Baibolo. E co cinshi Umwina Kristu akangwako sana? Nangu cingati napamo kuti cawama ukubeebeeta uko umwata umo wafumine, inshita shimo calicindamapo sana ukwishiba fintu abantu bamona uyo mwata pali ndakai na mu ncende umo ekala pali ndakai. Nga ca kuti umwata taumfwana na Malembo nelyo ulabamo ifyalubana pa nshita imo iya mwaka nelyo uko ulecitilwa, mano mano Abena Kristu te kuti baukonke pali iyo nshita.

Paulo apepele ukuti Abena Kristu baleke ukutemwa kwabo kutwalilile ukupaka mu kushininkisha no kwishiba konse. Pa kumona bwino ifyo imyata yaseeka ilingile ukumonwa, Abena Kristu ‘balasuminisha ifyacilamo, ukuti babe abafumacumi kabili ababulo mulandu.’ (Abena Filipi 1:9, 10) Pa nshita imo ine balenga ‘icongwe cabo ukwishibikwa ku bantu bonse.’—Abena Filipi 4:5.

[Futunoti]

[Ifikope pe bula 15]

Imyata imo iya kale pamo nga ukwikata pa kanwa pa kwaula, ukupeela amaluba ku bafwilwa, taimonwa nga fintu yalemonwa kale