Tinikeni pa kuti muye ku filimo

Tinikeni pa kuti mumone imitwe iilimo

Ukwiba Abantu—Kusangwike Ubukwebo bwa mwi Sonde Lyonse

Ukwiba Abantu—Kusangwike Ubukwebo bwa mwi Sonde Lyonse

Ukwiba Abantu—Kusangwike Ubukwebo bwa mwi Sonde Lyonse

MU MYAKA 10 iyapitapo, ukwiba abantu nakwingilishiwako apakalamba mwi sonde lyonse. Lipoti umo atile pa kati ka 1968 na 1982, mupepi na bantu 1,000 balibilwe mu fyalo 73. Lelo ku mpela ya ba 1990, abantu abatunganishiwa ukuti e baaleibwa cila mwaka bali ukufuma pali 20,000 ukufika kuli 30,000.

Ukwiba abantu ni bumpulamafunde ubulemoneka ukuseeka sana pali bampulamafunde ukushinguluke calo conse, kabili abeeba bantu balaipekanya ukwiba icili conse ica mweo. Inshita imo balibile akanya ka bushiku fye bumo. Mu Guatemala nakulubantu uwa myaka 84 uwendela mu cicinga ca balemana balimufyushishe no kumufisa ku ncende imo pa myeshi ibili. Mu Rio de Janeiro, abepaya abantu mu misebo baleiba abantu ilyo baleenda mu misebo, kabili limo indalama bafwaya ukulipilwa nga baiba umuntu shilacepa ukufika fye na ku madola 100.

Nangu fye ni nama ni nkupilwa kumo. Mu myaka ya ku numa bampulamafunde abene bene mu calo ca Thailand baibile insofu iyalebomfiwa mu milimo iyafinine amatani 6 no kweba umwine ukuti abafute indalama amadola 1,500. Cashimikwa ukuti ibungwe lya bampulamafunde mu Mexico likoselesha abaice ukuti balebelesesha kabela ifyo bengeba abantu ukupitila mu kwiba ifitekwa ne finama.

Kale, abeeba abantu bapoosele amano ku kwiba abakankaala, lelo nomba ifintu nafyaluka. Abasabankanya ilyashi ba Reuters bashimika ukuti: “Ukwiba abantu mu Guatemala nomba kulecitika fye cila bushiku, ica kuti abantu nomba balefuluka inshiku sha ku kale lintu bacisanguka baleiba fye bashimakwebo bakupenda abakwatiishe ifyuma. Lelo nomba amabumba ya beeba abantu yaleiba abakankaala na bapiina, abanono na bakalamba kumo.”

Ilingi line icicitika ca kuti ukwiba abantu ukwa kapela makufi e kusabankanishiwa fye pa milabasa, lelo ukwashala ukwingi takwishibikwa ku bekala calo bonse abashala. Na kuba, kwabako imilandu imo imo iyalenga ukuti ifyalo “fiilabekelwa sana mu kusabankanya ubwafya bwa kwiba abantu.” Icipande cikonkelepo calalanda pali iyo milandu imo imo.

[Mapu pe bula 19]

(Nga mulefwaya ukumona mapu, moneni muli magazini)

MEXICO

Uko abantu nalimo 2,000 bebwa cila mwaka, ukwiba abantu nomba kwitwa ukuti “ubukwebo bunono.”

GREAT BRITAIN

Akampani ka inshuwalansi aka Lloyd’s ku London akalipililako abebilwe pa kuti babalekeko nomba kalilundako indalama kalipilisha abo kaleafwa ukufika ku mapesenti 50 pa mwaka ukutula fye 1990.

RUSSIA

Mu citungu ceka fye ica Caucasus icabela lwa ku kapinda ka ku kulyo aka Russia, impendwa ya bantu abaibilwe yaninine ukufuma pali 272 mu 1996 ukwisafika kuli 1,500 mu 1998.

PHILIPPINES

Ukulingana ne nyunshipepala ya “Asiaweek,” “Philippines nakalimo e calo umo ukwiba abantu kwafula sana mu Asia.” Mwaliba amabumba ya beeba abantu ukucila pali 40 muli cilya calo.

BRAZIL

Cashimikwa ukuti kuli iyi ncende mu mwaka fye umo abeeba abantu bapangile indalama shishaifulila ukufika ku madola amabilioni 1.2 isho abene ba bantu babafutile.

COLOMBIA

Mu myaka ya nomba line abantu iminshipendwa baliibwa cila mwaka. Mu May 1999, bacisanguka baibile intungulushi sha fya mapepo 100 pa nshita ya minsa.

[Abatusuminishe]

Mountain High Maps® Copyright © 1997 Digital Wisdom, Inc.