Bushe Fyonse Ifilandwa pa TV Fintu Ficitika mu Calo?

Pa numa ya kuceeceeta amalyashi 102 aya pa TV mu misumba 52 iya mu United States pa kuti bengeshiba amalyashi yene yene na fintu yabelengwa, bakaceeceeta basangile ukuti pa maprogramu yonse pali fye amapesenti 41.3 aya lyashi lya fyalecitika mu calo. Ni shani pa lwa mapesenti yambi?

Amapesenti 30.4 pa nshita yonse iya lyashi, yapooswa ku kusabankanya ifya bunonshi pa TV. Na kuba, pa milabasa baceeceetele pali imo iya kuti ipoosa sana inshita ku kusabankanya ifya bunonshi ukucila ificitika mu calo. Kabili, ifilandwapo sana mu malyashi fintu “fishampenenako,” e fintu lipoti yasupawilile ifyatumbwike mu kuceeceeta. * Muli lipoti mwali umutwe waleti Ifishayampanako, mwatantikwe “inshita iikalamba ipooswa ku kulanda utumalyashi twa cabe cabe fye ku balebelenga ilyashi, ukusabankanya no kupituluka mu fyo balaisabelengapo, ilyashi ‘ilisuma’ atemwa ilyabulamo amano nelyo ukulanda fye pa mpalume shimo.” Amalyashi yashayampanako yamo ni aya: “Imimbile Yacileya iya Baume Bacimfyanya Icabipisha,” “Kalemba wa lyashi ‘mu kupapusha’ Akunkuluka pa Nyanji ya Shokoloka,” na “Abantu Abengi Nga Nshi Bashitaula Amasangweci mu Matuuka.”

Lyashi lya musango nshi lilandwa sana pa TV? Lyashi lya pali bumpulamafunde, ilyakwata amapesenti 26.9. Abalemba ilyashi lya pa TV na nomba bacili batontonkanya ukuti: “ Nga ca kuti mu filelandwapo mu lyashi muli no kusumya umulopa, ninshi naliwama sana. . . . Na kuba bumpulamafunde mu United States napamo bwalibweleleko pa nshi mu myaka yafumako, lelo pa telefishoni pena bucili buleya fye pa muulu.” Mulandu nshi? Ukulingana na fintu bakaceeceeta basangile, “bumpulamafunde bulacincimushiwa kabili abantu abengi balapoosako amano.”

Ifikonka pali bumpulamafunde masanso pamo nga yaletwako no mulilo, ukupunkana kwa bamotoka, ukubunda, ne fya kupuulika (amapesenti 12.2), lyena pakonka ilyashi pa fya mangalo (amapesenti 11.4). Ilyashi likonkapo lya pa butuntulu bwa bumi (amapesenti 10.1), pa lwa buteko (amapesenti 8.7), no bunonshi (amapesenti 8.5). Ilyashi lilanda pa masambililo, ifilengwa na Lesa, ifya kupangapanga, na sayansi baipeela fye inshita iinono (amapesenti 1.3 ukufika kuli 3.6). Kumfwa imiceele yena, ikwata amapesenti 10 pa nshita ya lyashi yonse. Bakaceeceeta batile, “bonse batemwa ukulanda pa lwa miceele nangu fye ni pa TV pene.” Kabili batile: “Imiceele yapusanapusana ilalandwapo nga nshi pa TV, iisuma atemwa iibi, ukukaba atemwa ukutalala, umufumbi atemwa iyo.”

Lipoti yatile, iciwemeko fye ca kuti bakalemba wa lyashi na bantu batamba TV abalefwaya ukuti ukuteuluka kubeko baleya balefulilako. Nangu cibe fyo, bakaceeceeta basumiine ukuti ukuteuluka pambi kuti kwayafya pa mulandu wa kuti ilingi line “amakwebo no bufunushi kuti pambi lyonse fyalenga ukuti imilembelwe ya lyashi ifikapo.”

[Futunoti]