Umulandu Mulingile Ukusengaukila Ukupupe Mipashi

NGA mwasambilishiwa ukuti inshila sha kupupilamo imipashi shimo shilabomfiwa mu kumfwaninamo ne mipashi iisuma, kuti mwapapushiwa ukumfwa fintu Baibolo ilandapo pa lwa kupupe mipashi. Ku ca kumwenako, itila: “Mwilaalukila ku fipao fya bafwe nangu ni ku ngulu, mwilafifwaya ku kuikowesha kuli fyene.”—Ubwina Lebi 19:31; 20:6, 27.

Baibolo, na kuba, ita uupupe mipashi ngo “wa muselu kuli Yehova.” (Amalango 18:11,12) Mulandu nshi? Ukutontonkanya sana pa fyo Baibolo ilanda pa lwa nshila imo iikulu iya kupupe mipashi, iya kuitungo kulaumfwana na bafwa, kwalayasuka ici cipusho.

Bushe Abafwa Balaba Abomi?

Ukupusana na fintu abantu abengi batontonkanya, Icebo ca kwa Lesa, Baibolo, cisambilisho kuti abantunse tabengalanda na batemwikwa abafwa. Mulandu nshi? Cisuma, nga  ca kuti umuntu kuti alanda na bafwa, ninshi abafwa cine cine balingile ukuba abomi. Ninshi kufwile kwaba cimo icifumamo ilyo umuntu afwa. Bamo batunganya ukutila umweo ulatwalilila ukubako lintu umubili wafwa. Bushe uku kutunganya kwa cine?

Ilyashi lya mu Baibolo pa lwa mibumbilwe ya muntu litila: “Yehova Lesa abumbile umuntu ku lukungu lwa mushili, na mu myona yakwe apuutilemo umupu wa mweo; no yo muntu abe cibumbwa ca mweo.” (Ukutendeka 2:7) Bushe aya mashiwi tayalelangilila apabuta ukuti umuntu e mweo wine kabili taba no mweo uushifwa atemwa uutwalilila ukubako pa numa umubili naufwa? Na kuba, Amalembo yatila: “Umweo uwabifya e ukafwa.” (Esekiele 18:4; Baibolo wa ba Diocese of Mbala 1971) “Aba mweo bantu abaishibo kuti bakafwa, lelo abafwa bantu abashaishiba kantu nangu kamo . . . Takuli ica kucita nangu ca kwelenganya nangu kwishiba nangu mano ku Mbo,” inshishi ya muntunse onse.—Lukala Milandu 9:5, 10.

E co ukulingana na Baibolo, umweo te cintu cimo icifuma mu mubili ilyo umuntu afwa ico abomi bengalanda na co. Pano paliko bashimucindikwa babili abasoma Baibolo abasondwelela ukuti umweo ulafwa. Umwina Canada wasoma ifya mapepo Clark H. Pinnock atile: “Itontonkanyo [lya kuti umweo taufwa] lyalilufya abasoma ifya mapepo pa nshita ntali, lelo talyabamo mu Baibolo. Baibolo yeka yeka taisambilisha ukukanafwa kwa mweo.” Umwina Britain uwasoma John R. W. Stott na o wine atile: “Ukukanafwa—e kuti ukukanaonaika—kwa mweo kwaba kutontonkanya kwa baGriki te kwa mu Baibolo.”

Nangu cibe fyo, abantu balomfwa ifyebo na mashiwi ifyumfwika kwati filefuma ku bafwa. Nomba, kanshi, ni bani balanda?

Bushe Ni Bani Balanda?

Baibolo ishimiko kuti umuntu wa mupashi ushimoneka abomfeshe nsoka, kwati fye fintu uwa fisela abomfya icilubi, ku kulanda no mwanakashi wa kubalilapo, Efa, no ku mulengo kupondokela Lesa. (Ukutendeka 3:1-5) Baibolo ita uyu muntu wa mupashi, atemwa malaika, “icisoka cikote iciitwa Kaseebanya kabili Satana, icilufya bonse abaikala mu calo conse.” (Ukusokolola 12:9) Satana wine uyu, atunkile na bamalaika bamo ukuba bacipondoka. (Yuda 6) Aba bamalaika babifi betwa ifiwa kabili filwani fya kwa Lesa.

Baibolo isoso kuti ifiwa fyalikwata amaka ya kusonga abantunse. (Luka 8:26-34) E co, te ca kutwishika ukuti Ifunde lya kwa Lesa litila: “Ekasangwa muli imwe . . . uwipusha ku cipao  ca mufwe ne ngulu, nangu uubusha ku bafwa. Pantu wa muselu kuli Yehova onse uucite fi fintu.” (Amalango 18:10-12) Bubi nshi bwaba mu kusuule li funde?

Ifyacitikile Mfumu Shauli muli Israele wa pa kale fyalayasuka ici cipusho. Pa mulandu wa kutiina abalwani bakwe, Imfumu Shauli yaile ku ng’anga. Yaipwishe ng’anga yanakashi ukuilandilako kuli kasesema Samwele uwafwile kale. Ilyo Shauli aumfwile uko ing’anga yalelondolola umwaume umukote, atungenye uyu mulungulwa ukuba Samwele. Fyebo nshi Sauli aebelwe? Israele ali no kupeelwa mu minwe ya balwani, kabili Shauli na bana bakwe abaume bakaba no waleitunga ukuba Samwele, ukulangilila ukuti bali no kufwa. (1 Samwele 28:4-19) Bushe Lesa acitilepo shani pa kupingulapo kwa kwa Shauli ukwa kuyabukisha ku ng’anga? Amalembo yatwebo ukuti: ‘Sauli afwile mu busangu bwakwe . . . na kabili pa kwipusha ku cipao ca mufwe ku kwipushako.’ (1 Imilandu 10:13) We cintu bukulu!

Na lelo line, abapupe mipashi baipoosa mu bwafya bukalamba. Baibolo yalisoka ukuti “bonse abapupe mipashi” bakesafwe “mfwa ya cibili [nelyo iya muyayaya].” (Ukusokolola 21:8; 22:15) Ukwabula ukutwishika, kanshi, inshila ya mano kabili iingapususho bumi intu tulingile ukukonka yaba kusengauka ukupupe mipashi mu nshila shalekanalekana.

Ifya Kukaana Fimipashi fya Bubifi

Ni shani nga ca kuti kale kale mulapupe mipashi? Lyene kuti cawama mwacitako fimo mu kwangufyanya pa kuti imwe no lupwa lwenu mwacingililwa ku kusansa kwa fimipashi fya bubifi. Finshi mulingile ukucita? Katulangilile ifyo mulingile ukucita: Bushe kuti umuntu acingilila shani ing’anda yakwe no lupwa lwakwe ku fisumi? Pa numa ya kufitandula mu ng’anda, alapoose finkolonkolo ifyo ifisumi fikonkelela. Alamasa mu milale no kushingula icibumba pa kuti ifisumi fiikabwela, kabili nga ca kutila ifisumi fyabwela, kuti aipusha abalashi bacikaya ukumwafwilishako.

Ukucite fyapalako kuti kwamwafwa ukukaana ifimipashi fya bubifi no kuishalila. Tontonkanyeni pa fyacitile Abena Kristu ba mu Efese mu mwanda wa myaka uwa kubalilapo abalepupe mipashi ilyo bashilati kuba Abena Kristu. Pa numa ya kupingulapo ukuleko kupupe mipashi, bacitile ifintu fitatu ifyabacingilile ku kusansa kwapale fisumi ukwa fimipashi fya bubifi. Finshi bacitile?

Ica Kubalilapo

Baibolo ilondolola ukuti: “Abengi ba mu balecita amalele, pa kulonganya amabuuku yabo, bayocele pa menso ya bonse.” (Imilimo 19:19) Ukonaula kwa mabuuku ya malele, uko balya Abena Kristu bapya bacitile kupayanya ica kumwenako cisuma kuli bonse abalefwaya ukukaana fimipashi fya bubifi pali lelo. Pooseni ifinkolonkolo fyonse ifibomfiwa mu kupupe mipashi. Ifinkolonkolo kuti fyaba mabuuku, bamagazini, ifitabo fya musamwe, bavidio, ifipampa, amaprogramu ya pa televishoni ayatambisha  ukupupe mipashi, ne nyimbo shakopwa, ukubikapo fye ne mpinga atemwa ifintu fimbi ififwalwa ku kuitunga ukucingililwa.—Amalango 7:25, 26; 1 Abena Korinti 10:21.

Umwaume wa ku South Amerika uwabeleshe sana ukupupe mipashi pa myaka iingi aumfwilile uku kupanda kwa mano ukwaba mu Malembo. Ebukisho kuti: “Bushiku bumo, nakolongenye fyonse ifinkolonkolo fyandi no kufibika pa kati ka ng’anda, nabulile isembe, no kufikomaula tupimfya tupimfya.” Lyene aocele fyonse mpaka fyashikisa. Pa numa ya kucite fyo alilundulwike lwa ku mupashi kabili mu kwangufyanya abele umutumikishi wapimpa mu cilonganino cimo ica Nte sha kwa Yehova.

Lelo, te ifi fyeka fyalekabilwa ukucita. Mulandu nshi? Cisuma, nelyo ca kutila palipitile imyaka apo balya Abena Kristu ba mu Efese baonawilile amabuuku yabo aya malele, umutumwa Paulo alembele ukuti baaleshomboka ne “fimipashi fya bubifi.” (Abena Efese 6:12) Ifiwa tafyabalekulwikemo. Fyalitwalilile ukufwaya inshila sha kubwelelamo. Cinshi cimbi Abena Kristu balekabila ukucita?

Icalenga Bubili

Paulo akonkomeshe Abena Efese ba mu mwanda wa myaka uwa kubalilapo ukuti: “Fwaleni ifya bulwi fya kwa Lesa, ukuti mube abakosa ku kushangilile fya kubeleleka fya kwa Kaseebanya.” (Abena Efese 6:11) Uku kupanda amano na lelo line kulafwa. Filya fine umuntu uulefwaya ukutamya ifisumi mu ng’anda yakwe alingile ukucita, e fintu no Umwina Kristu alekabila ukucita, afwile ukukoshe fya kumucingilila fyaba nge cibumba pa kuti ifimipashi fya bubifi tafimusanshile. Finshi fyaba muli ulu lubali lwalenga bubili?

Paulo akomailepo ukutila, “pali fyonse, buuleni ne nkwela ya citetekelo, e mo mukakoselo kushimye mifwi yonse ya mulilo iya mubifi.” (Abena Efese 6:16) Iyi nkwela ilakabilwa nga nshi. Icitetekelo nga cakosa, cikalenga ukukaana fimipashi fya bubifi.—Mateo 17:20.

Bushe kanshi kuti mwakosha shani ubucingo bwenu? Ukupitila mu kutwalilila ukusambilila Baibolo. Ni mu mano nshi ukusambilila Baibolo kukumina icitetekelo? Ni mu mano ya kutila filya fine ukukosa kwa cibumba kushintilila pa mufula wakosa, e fyo ne citetekelo cakosa cashintilila pa mufula. Cinshi caba e mufula?

Umufula waba kwishiba kwine kwine ukwa Cebo ca kwa Lesa. Umutumwa Paulo alondolwele ukuti: “Ukutetekela kufuma ku caumfwika, ne caumfwika ciishila mu cebo ca kwa Kristu.” (Abena Roma 10:17) Mulelalikwa ukwebe Nte ya kwa Yehova ukusambilila ne mwe Baibolo ukwabula ukumulipilisha, pa nshita mulefwaya ne cifulo cimiwamine. Ukusambilila kwa musango yu kukakoshe citetekelo cenu. (Abena Roma 1:11, 12; Abena  Kolose 2:6, 7) Cinshi mukasangamo? Ukwabula ukupoose nshita icitetekelo cenu cikaba bucingo ku kubeleleka kwa fimipashi fya bubifi.—Amalumbo 91:4; 1 Yohane 5:5.

Cinshi ica butatu cintu Abena Kristu ba mu Efese bacitile?

Ica Butatu

Balya basumina bapya aba mu Efese wa pa kale, balicitilepo fimo pa kuti bengakaana ifimipashi fya bubifi, lelo balya Bena Kristu bali mu musumba umo ukupupe mipashi kwayanene. E co balekabila ukucingililwa na kumbi. E mulandu wine ilyo umutumwa Paulo alembele ku basumina banankwe, abebele ifyo balingile ukucita: “Mupepele mu Mupashi inshita shonse, mu mipepele yonse ne mipaapaatile; mulolele ici cine mu kushangila konse no kupaapaatila abashila bonse.”—Abena Efese 6:18.

Cine cine, ukupepa sana kabili inshita shonse pa kuti Yehova abacingilile, lwali lubali lwakatama, kabili na ndakai line luli ulwakabilwa pa kucingililwa ku fimipashi fya bubifi. Kabili cilalete nsansa ukwishibo kuti Yehova akasuka ukupaapaata kwenu ukwa pa mutima ukupitila mu kumupeela ubucingo bwakwe, na ba malaika bakwe bakamutungilila. (Amalumbo 34:7; 91:2, 3, 11, 14; 145:19) E co, calibe cakatama, ukulapepa lyonse kuli Lesa ukuti, “Mutupokolole ku bubifi.”—Mateo 6:13; 1 Yohane 5:18, 19.

Antônio, uo kale ali ni shing’anga mu Brazil, alyumfwikishe ubucindami bwa kupepa. Pa numa ya kusumina ukusambilila Baibolo asambilila ne shina lya kwa Lesa, Yehova, atendeke ukupepa na maka kuli Yehova Lesa pa kuti amwafwe ukutaluka ku kupupe mipashi. Ebukisha ifyalecitika kale ukuti: “Ukupepa kuli Yehova kwaba cubo kuli ine na kuli bambi abali mu busha bwa kupupa fimipashi fya bubifi.”—Amapinda 18:10.

Kuti Mwasuka Mwacimfya

Calikatama pa numa ya kwishiba Yehova, ukucetekela kwenu konse mwakubika muli wene, mwanakila na ku butungulushi bwakwe, kabili mwaumfwila na makambisho yakwe. Nga mwacite fyo, lintu mukalombo bwafwilisho, mwalumbula ne shina lyakwe, akamucingilila. Antônio alicingililwe mu nshila imo ine. Pali lelo ni eluda wa Bwina Kristu mu cilonganino ca Nte sha kwa Yehova icaba mu musumba wa São Paulo kabili alatasha pa kusange cine icamulenga ukuba umuntungwa.—Yohane 8:32.

Imintapendwa ya balepupe mipashi kale kwati ni Antônio pali ndakai balebombela Yehova Lesa, na imwe bene kuti mwasuka mwataluka ku kupupe mipashi. E co, pooseni ifinkolonkolo fyenu fyonse ifyakuma ku kupupe mipashi, kosheni icitetekelo cenu ukupitila mu kutwalilila ukusambilila Baibolo, kabili pepeleni ukucingilila kwa kwa Yehova. Citeni ifi fintu—ubumi bwenu e po bwashimpwa!

[Amashiwi pe bula 5]

Ukulingana na Baibolo, aba mweo te kuti balande na bafwa

[Icikope pe bula 6]

1. Pooseni ifinkolonkolo fyenu fyonse ifyakuma ku kupupe mipashi

[Icikope pe bula 7]

2. Twalilileni ukusambilila Baibolo

[Icikope pe bula 8]

3. Pepeni sana kabili inshita shonse