Ififungo Fili mu Bwafya

ROBERT GANGI, INCENSHI MU KUKANDA BAMPULAMAFUNDE PA KUTI BABE NE MIBELE ISUMA, ATILE: “Ukukuula ififungo ifingi ku kucincintila bumpulamafunde cimo no kufusha inshishi nge nshila ya kupwishishamo ubulwele butwala ku mfwa.”

MU FYALO umo insambu sha bantu ilingi line shifimbilikisha ifyabipa ificitika, balikwata amashiwi ya kupyanika pe shiwi lya kuti “icifungo” ayomfwikako bwino. Basalapo ukubomfya amashiwi ya kuti “icikuulwa ca kulungikilamo,” umo “bakanshisha abantu imilimo.” Batemwa no kubomfya ishiwi lya kuti “uo baikata” ukucila ishiwi lya kuti “umufungwa.” Lelo, nga mwapooseshako amano, mwalasanga ukuti ififungo fili mu mafya yakakala pali lelo, pamo ngo bwafya bwa kusanga indalama sha kusungilamo intalamisoka ishilefulilako fye ishipooswa mu cifungo no bwafya bulekulilako ubwa kukanafika pa co ukupoosela abantu mu cifungo kwabelako ne fifwile ukutumbukamo.

Abantu bamo balatwishika nampo nga imibombele ya fifungo yalifikapo. Batila nangu ca kuti ififungo fyalifulilako ukucila na pa mamilioni 8 mwi sonde lyonse, bumpulamafunde bwena tabwabwelelako pa nshi mu fyalo ifingi. Kabili, nangu ca kuti impendwa iikalamba iya baba mu cifungo baba mulya pa milandu ikumine ifya miti ikola, nalyo line ukufula kwa miti ikola iilesangwa mu ncende ishingi kucili lisakamika likalamba.

Nangu cibe fyo, abengi batila ukupooswa mu cifungo malibu ya kuilombela. Batila nga ca kuti ntalamisoka akakwa, e lyo paba umulinganya. Kalemba we lyashi umo alondolola ukupimpa kwa kupoosa bantalamisoka mu cifungo ukuti “musamwe wa kulonga abantu mu kalyati.”

Kwaba imilandu iikalamba ine iyo bampulamafunde bapooselwa mu cifungo: (1) ku kukanda bantalamisoka, (2) ku kucingilila abantu, (3) ku kucingilila bumpulamafunde bwingesa ku ntanshi, na (4) ukupindulula bantalamisoka, ukubasambilisha ukukonka ifunde no kulabomba imilimo isuma iya buyantanshi ilyo bakakulwa. Natumone nga ca kuti ififungo filefishapo ubu buyo.