Ukulingana Na Baibolo

Bushe Mutontonkanyapo Shani pa Ndalama?

LUKALA MILANDU 7:12 atila: ‘Indalama cintelelwe.’ Pantu tulabomfya indalama ukushitamo ifya kulya, ifya kufwala, no kufwailamo ing’anda, indalama shilatucingilila ku mafya ayo abapiina bakwata. Kanshi mu ndalama, kuti twashita fyonse fye ifyo tulefwaya. Ilembo lya kwa Lukala Milandu 10:19 litila, ‘shilafwaikwa muli fyonse.’

Icebo ca kwa Lesa citukoselesha ukubombesha pa kuti tuleisakamana fwe bene no lupwa lwesu. (1 Timote 5:8) Ukuba ne cishinka mu ncito iisuma iyo tubomba kulenga twaba ne nsansa, bambi balatucindika, kabili tulacingililwa.—Lukala Milandu 3:12, 13.

Na kabili, nga tulebombesha tulaba bakapekape. Yesu atile: “Mwaba insansa ishingi mu kupeela ukucila ishaba mu kupokelela.” (Imilimo 20:35) Tulaba ne shi nsansa ilyo tuleafwa abalekabila, maka maka Abena Kristu banensu, nelyo nga twashitila uo twatemwa ubupe.—2 Abena Korinti 9:7; 1 Timote 6:17-19.

Yesu akoseleshe abakonshi bakwe ukuba bakapekape lyonse, te limo limo fye. Atile “Mulepeela.” (Luka 6:38) Icishinte cimo cine cilabomba ilyo tulesangula ifintu ifyo tukwete ku mulimo wa Bufumu bwa kwa Lesa pa kuti uleya pa ntanshi. (Amapinda 3:9) Cine cine, nga tuli na bukapekape bwa musango yu Yehova no Mwana wakwe bakaba “ifibusa” fyesu.—Luka 16:9.

Cenjeleni ku “Kutemwe Ndalama”

Abantu abaitemwa te lingi bapeela, kabili nga bafwaya ukupeelako bambi tumo, bapeela na mutimako. Ilingi line icilenga ukuti belapeela mulandu wa kuti balitemwisha indalama,  lelo nangu bashitemwe fyo tashibaletela insansa. 1 Timote 6:10 atila: “Pantu ukutemwe ndalama e shinte lya bubi bwa misango yonse, kabili pa kutinamina ukutemwa kwa musango yu bamo balilufiwa ku citetekelo no kuilasaulamo abene amacushi ayengi.” Mulandu nshi ukutemwe ndalama kushiletela insansa lelo kuleta fye amafya?

Umulandu umo wa kutila, umuntu umufunushi taleka ukufwailapo na fimbi. Lukala Milandu 5:10 atila: “Uwatemwa silfere takaangile silfere.” Kanshi, abatemwa indalama ‘balailasaulamo abene’ amacushi ayengi. Na kabili, ubufunushi bwabo bulenga bucibusa na banabo ukukanalondoloka, indupwa shabo tashiba ne nsansa, kabili tabamona tulo. Icebo ca kwa Lesa citila: “Twaliwamo tulo twa mubomfi, nga alyo tunono napamo ifingi; lelo iciikushi ca mucindami tacimuleko kutusha mu tulo.” (Lukala Milandu 5:12) Icacilapo ukubipisha ca kuti, Lesa tatemwa imisango yabo.—Yobo 31:24, 28.

Mu Baibolo e lyo na mu mabuuku ya ku calo mwaba ifya kumwenako ifingi ifya bantu abaleiba, abashali no mulinganya pa kupingula, abalecita ubulalelale, abaleipaya, abalefutuka bambi, no kubepa fye ubufi, pa mulandu fye wa ndalama. (Yoshua 7:1, 20-26; Mika 3:11; Marko 14:10, 11; Yohane 12:6) Ilyo Yesu alebomba umulimo wa kubila imbila nsuma pano calo, aebele kateka umulumendo uwali “umukankaala sana” ukuti amukonke. Ku ca mupamba, uyu mwaume alikene ubu bwite bwawamisha pantu aletontonkanya ukuti alalufya indalama. Na Yesu pa ku mwasuka atile: “Ifyo cikabe cayafya ku bakwate ndalama ukwingila mu bufumu bwa kwa Lesa!”—Luka 18:23, 24.

Muli shino “nshiku sha kulekelesha,” Abena Kristu maka maka balingile ukuibaka pantu abantu abengi nga fintu Baibolo yasobele ‘balitemwe ndalama.’ (2 Timote 3:1, 2) Abena Kristu ba cine abaishiba ukuti bafwile ukwishiba ifya kwa Lesa tabakonkelesha abantu bambi abafunushi, pantu bakwata icintu cimo icacila indalama.

Icacila Indalama

Ilyo Imfumu Solomone yalelanda pa ndalama ukuti shilacingilila, na kabili yatile, ‘amano cintelelwe’ pantu “yalenga cibinda wa yako ukuba no mweo.” (Lukala Milandu 7:12) Bushe Solomone alelanda pa mano nshi? Alelanda pa mano yene yene ayo tusambilila mu Cebo ca kwa Lesa kabili aya kutiina Lesa no mweo onse. Pa mulandu wa kuti amano ya kwa Lesa yalicila indalama, aya mano kuti yacingilila umuntu ku mafya ayengi e lyo na ku mfwa ya kuiletelela fye. Na kabili, filya fine uufwele icilongwe ayemba, e fyo no muntu uwakwata amano yene yene aba kabili bambi balamucindika. (Amapinda 2:10-22; 4:5-9) Na kabili apo aya mano yalenga Lesa ukupaala umuntu, e co Baibolo ilandila ukuti “muti wa mweo.”—Amapinda 3:18.

Abafwaisha amano ya musango uyu, kabili abaitemenwa ukuyasokota, basanga ukuti kanshi tayayafya ukuyasanga. Ibuuku lya Amapinda litila: “We mwana wandi, nga . . . walilila ku kwiluka, wasanswile shiwi lyobe ku mucetekanya, nga wafisokota nga silfere, no kufifwimfwinta nge fyuma ifyashikama; e lyo uleiluka akatiina ka kuli Yehova, no kwishiba Lesa ukakusanga pantu Yehova e upeela amano, mu kanwa kakwe e mufumo kwishiba no mucetekanya.”—Amapinda 2:1-6.

Abena Kristu ba cine balaba no mutende eyefilya, kabili balaba ne nsansa, no mutelelwe ifyo abatemwa indalama bashikwata pantu Abena Kristu bena balishiba ukuti amano yalicila indalama. AbaHebere 13:5: batila: “Imikalile yenu ibe iishatemwa ndalama, lelo muteke imitima ku fintu ifilipo. Pantu [Lesa] atila: ‘Nshakakushe nakalya nangu kukulekelesha nakalya.’” Indalama teti shilete insansa sha musango uyu.

BUSHE MWALITONTONKANYAPO PALI IFI?

◼ Bushe indalama shaba shani nge cintelelwe?—Lukala Milandu 7:12.

◼ Mulandu nshi amano ya kwa Lesa yacindamina ukucila indalama?—Amapinda 2:10-22; 3:13-18.

◼ Mulandu nshi tushifwile ukutemenwa indalama?—Marko 10:23, 25; Luka 18:23, 24; 1 Timote 6:9, 10.